Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu szkolnictwo.pl

1. Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.

2. Trzy stany skupienia substancji Justyna Marzec

3. Podstawowe pojęcia • Opisując różne zjawiska, posługujemy się nazwami określającymi zarówno przedmioty jak i istoty żywe – używając pojęcia ciało fizyczne. Ciała fizyczne zbudowane są z różnych substancji. • Np.: świeca zbudowana jest z wosku, kubek może być zbudowany ze szkła, a stół z drewna.

4. W przyrodzie substancje mogą występować w trzech stanach skupienia: • Stan stały • Stan ciekły • Stan gazowy (inaczej lotny)

5. Ciała stałe

6. Przykłady ciał stałych

7. Ciała stałeDoświadczenie: Możecie spróbować samemu wykonać takie doświadczenie: • Potrzebne materiały: • Wąska szklanka • Dwa kawałki plasteliny • Flamaster • Woda

8. Ciała stałeDoświadczenie c.d.: Przygotuj szklankę i zaznacz na niej flamastrem podziałkę (np. za pomocą linijki). Teraz nalej do szklanki wody i zanurz do niej plastelinę (patrz rysunek). Jak zauważyłeś poziom wody się podniósł, zaznacz go, a następnie wyjmij plastelin ze szklanki i zmień kształt plasteliny. Włóż z powrotem plastelinę do szklanki z wodą. Co zauważyłeś? Objętość w obu przypadkach jest taka sama!!!

9. Właściwości ciał stałych • Ciała stałe mają określony kształt, który trudno zmienić. Zmiana kształtu ciała stałego nie wywołuje zmian objętości (doświadczenie z poprzedniej strony). • W wyniku działania siły np. kreda czy kostka lodu kruszą się. Lód i kreda to przykład ciał kruchych. Jeśli uda nam się zmienić ich kształt to nie powrócą one do swojej poprzedniej postaci.

10. Właściwości ciał stałych Czy możemy zmienić kształt innych ciał stałych np. gąbki, sprężyny, miękkiego drutu, modelina? • W wyniku działania siły gąbka zostaje ściśnięta, zachowuje się podobnie do sprężyny. Gąbka, sprężyna, guma – są ciałami sprężystymi tzn. gdy ustanie działanie siły ciała te wracają do poprzednich rozmiarów i kształtów. • Pod działaniem siły możemy zmienić kształt plasteliny, modeliny czy miękkiego drutu. Są to ciała plastyczne, gdyż można im nadać ich pierwotny kształt, ale poprzez odpowiednie działanie. Same nie powracają do pierwotnego kształtu.

11. Ciecze

12. Ciecze • Jednym z rodzajów stanów skupienia jest stan ciekły. • Jak wiecie z życia codziennego ciecze (np. woda) przyjmują kształt naczynia, w którym się znajdują, a więc łatwo jest zmienić ich kształt.

13. Ciecze • Czy objętość wody można łatwo zmienić? • Ciecze są praktycznie nieściśliwe i bardzo trudno zmienić ich objętość. Można to prosto udowodnić w warunkach domowych. Jeśli chcecie to spróbujcie! • Potrzebujecie do tego tyko strzykawki. • Nabierz do strzykawki pewną ilość wody, a następnie (po zatkaniu wylotu strzykawki palcem) spróbuj zmniejszyć jej objętość przez przesunięcie tłoka w stronę wylotu strzykawki. I co? Udało się?

14. Gazy

15. Gazy • Na pewno każdy z was widział gotującą się wodę i zaobserwował unoszącą się parę wodną. Para wodna jest gazem bezbarwnym, bezzapachowym i dla nas niewidocznym. Mgiełka którą obserwujecie podczas gotowania (np. wody w czajniku), to już oziębiona i skroplona para wodna.

16. Gazy • Jednym z rodzajów mieszaniny gazów – przez was dobrze znanym jest powietrze. Powietrze otacza nas, nie ważne w jakim pomieszczeniu się znajdujemy, to ono tam jest. Zatem gaz przyjmuje kształt pomieszczenia bądź naczynia, w którym się znajduje, a więc łatwo zmienić jego kształt.

17. Gazy powietrze • A w takim razie co z objętością? Powtórzmy doświadczenie ze strzykawką, tylko zamiast wody, będzie powietrze. • Objętość powietrza w strzykawce można znacznie zmniejszyć. • Oznacza to że gazy są ściśliwe

18. Gazy • Oprócz tego, że gazy są ściśliwe to maja zdolność rozprężania. • Na czym polega rozprężanie?

19. Gazy DOŚWIADCZENIE: Pomoce: dwa balony Przebieg doświadczenia: Nadmuchaj jeden z balonów, a następnie jego wlot włóż do nie napompowanego balonu. Przytrzymaj balony tak aby powietrze nie uleciało z balonów ale swobodnie mogło przepływać pomiędzy nimi. I co się stało? Sprężone powietrze w jednym balonie rozprzestrzenia się do drugiego, wypełniając całą dostępną objętość! W takiej sytuacji mówimy, że gaz się rozpręża.

20. Podsumowanie: W przyrodzie substancje mają występować w trzech stanach skupienia: stałym, ciekłym i gazowym. .

21. Koniec