HOŞGELDİNİZ

1. STRATEJİK PLANLAMA SEMİNERİNE HOŞGELDİNİZ Denizli İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ar-Ge Birimi Denizli - 2010

2. SUNUMUN AMACI • 2010/14 SAYILI GENELGE GEREĞİNCE STRATEJİK YÖNETİM ve STRATEJİK PLANLAMA hakkında bilgi vermek • Kamu yönetiminde yeniden yapılanma çalışmaları hakkında bilgi vermek

3. Stratejik Planlama ve Stratejik Yönetim nedir? • Kamu kurumları için stratejik plan hazırlama zorunluluğu • Yeni kamu yönetimi anlayışındaki gelişmeler • 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi Ve Kontrol Kanunu SUNUMUN İÇERİĞİ

4. Stratejik Plan Nedir? Kuruluşun bulunduğu nokta ile ulaşmayı arzu ettiği durum arasındaki yolu tarif eden Bir yol haritasıdır… NEDEN STRATEJİK PLAN ?

5. Stratejik Planlamanın Yasal Dayanağı • 10/12/2003 tarih ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununda yer alan stratejik planlamaya ilişkin hükümler 01/01/2005 tarihinde yürürlüğe girmiştir. • Bu çerçevede hazırlanan "Kamu İdarelerinde Stratejik Planlamaya İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik" 26 Mayıs 2006 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmıştır. • Strateji Geliştirme Başkanlığının 16.02.2010 tarih ve 1054 sayılı yazılarında tüm kurumlarda stratejik planlama ile ilgili bilgilendirme toplantıları yapılması öngörülmüştür.

6. Kamuda Stratejik Planlamanın Amaçları • Politika belirleme ve maliyetlendirme kapasitesinin güçlendirilmesi • Amaç ve hedeflere dayalı yönetim anlayışının ve bütçelemenin geliştirilmesi • Kamu hizmetlerinin arzında yararlanıcı (paydaşlar) taleplerine duyarlılığın arttırılması • Hesap verme sorumluluğunun oluşması • …özetle, kamuda bir “Yönetim Kültürü” değişimi söz konusu olmaktadır!

7. Türk Kamu Yönetiminde Sorunlar • Savurganlık • Hantallık - Verimsizlik • Kısa vadeli bakış açısı • Kaynak dağılımında dengesizlik • Denetimde etkisizlik • Yetki - Sorumluluk dengesizliği • Beceri eksikliği ve hizmetler

9. Yönetim Anlayışında Değişim Her yenilik başlangıçta veya ortalarda bir başarısızlıktır Konter • Katılımcılık, • Hesap verebilirlik, • Şeffaflık, • Stratejik yönetim, • Performans yönetimi, • Vatandaş – Öğrenci – Eğitim personeli odaklılık, • Bilgiye dayalı yönetim, • Kamu kuruluşlarının inisiyatif alma ve aktif katılımını sağlamak.

10. STRATEJİK YÖNETİM NEDİR? • Stratejik yönetim, bugünü analiz edip, yarını tasarlamaya ve gerçekleştirmeye yardım eden bir bakış açısı, bir düşünme yöntemidir. • Stratejik yönetim, bir organizasyonun gelecekte varmak istediği hedefleri ve bu hedefe nasıl ulaşılacağını gösteren süreci analiz eder (Barry) • Stratejik yönetim bir teknikler yığını değildir. Analitik düşünme ve kaynakları eyleme dönüştürme kararlılığıdır. (Drucker)

11. STRATEJİK YÖNETİM NEDİR? • Stratejilerin planlanması için gerekli araştırma, inceleme, değerlendirme ve seçim çabalarını planlama; bu stratejilerin uygulanabilemesi için kurum içi her türlü yapısal ve motivasyonel tedbirlerin alınarak yürürlüğe konulması, daha sonra da stratejilerin uygulanmadan önce amaçlara uygunluğu açısından bir defa daha kontrol edilmesini kapsayan ve kurumun yöneticilerinin faaliyetlerini ilgilendiren süreçler toplamıdır. • Planlama • Politika ve yapı araştırma çabaları • Karşılaştırma ve kontrol

12. MODERN ANLAYIŞ Stratejik planlama, Yerinden yönetim, Katılımcı ve paylaşımcı yönetim, Saydam ve hesap verebilir, Çıktı ve hedef odaklı, Performans denetimi, GELENEKSEL ANLAYIŞ • Merkezi planlama, • Merkezden yönetim, • Hiyerarşik yönetim, • Kuralcı, bürokratik ve içe dönük, • Girdi odaklı, • Mevzuata uygunluk denetimi,

13. Strateji, geleceğin tahmini değil, geleceği değiştirecek girişimlerin düşünülüp uygulanmasıdır.

14. RİSKLER VE TUZAKLAR • Üst yönetimin tutumu ve kararlılığı, • Süreç zaman alıcı, • Kurum çalışanlarının sahiplenmesi ve motivasyonu, • Samimiyet, • Katılımcılık, • Süreklilik ve sürdürülebilirlik, • Bireysel ve kurumsal kültür değişimi (reform talebi) ne karşı duruş.

15. STRATEJİK PLAN HAZIRLIK AŞAMALARI 1- Kişilerin planlı bir şekilde çalışma yapma konusunda karar vermeleri 2- Stratejik Planlama ekibinin kurulması (okullarda) 3- Durum analizi için görevlilerin tespiti 4- Hazırlanan durum analizleri doğrultusunda kişilerin gruplara ayrılarak beyin fırtınası yöntemiyle GZFT analizinin yapılması 5- Stratejik Planlama ekibi tarafından yapılan analizlerin değerlendirilmesi 6- Stratejik Plan taslağının hazırlanması 7- Hazırlanan taslağın paydaş görüşüne sunulması 8- Stratejik Plana son şeklin verilmesi 9- Uygulamaya geçilmesi 10- Her yıl sonunda izleme ve değerlendirme yapılması

16. İZLEME VE DEĞERLENDİRME AŞAMALARI • İzleme ve değerlendirme ekibinin kurulması, • Ekip üyelerinin bilgilendirmesi, • SP inceleme ölçütlerinin belirlenmesi, • SP’nin düzeltilmesi, geliştirilmesi, • Performans ölçümlerinin yapılıp, sonuçlarının değerlendirilmesi, • Geri bildirimler doğrultusunda güncellemenin yapılması, • NOT :Bu çalışmalar yürütülürken Eğitimde Stratejik Planlama S 21’ deki kaynaklardan yararlanılacaktır

17. STRATEJİK PLANLAMA SÜRECİNİN ESASLARI • Değişimin planlanmasıdır: Dinamiktir ve geleceği yönlendirir. Düzenli olarak gözden geçirilmesi ve değişen şartlara uyarlanması gerekir. • Gerçekçidir: Arzu edilen ve ulaşılabilir bir geleceği resmeder. Kuruluşun kendisini nasıl tanımladığını, neler yaptığını ve niçin yaptığını değerlendirmesi, bunlara rehberlik eden temel kararları ve eylemleri oluşturmasıdır. • Hesap verme sorumluluğuna temeloluşturur: Hedeflenen sonuçların nasıl ve ne ölçüde gerçekleştiğinin izlenmesine, değerlendirilmesine ve denetlenmesine temel oluşturur. • Kaliteli yönetimin aracıdır : Disiplinli ve sistemli bir şekilde neler yaptığını, niçin yaptığını değerlendirmesi ve şekillendirmesidir.

18. STRATEJİK PLANLAMA SÜRECİNİN ESASLARI • Katılımcı bir yaklaşımdır: Tüm paydaşların katılımı gerekir.(Kanun:5018, Madde:9) • Günü kurtarmaya yönelik değildir: Uzun vadeli yaklaşımdır. • Bir şablon değildir: Kuruluşların farklı yapı ve ihtiyaçlarına uyarlanabilen esnek bir araçtır. • Salt bir belge değildir: Stratejik planın hazırlanması, gerçekleştirilmesi için yeterli değildir. Planın sahiplenilmesi ve harekete geçilmesi önemlidir. Asıl olan stratejik plan dokümanı değil, stratejik planlama ve hatta yönetim sürecidir. • Sadece bütçeye dönük değildir: Yönetim felsefesidir. Bütçeyi de yönlendirir.

19. STRATEJİK YÖNETİM SÜRECİ DÖNGÜSÜ

20. Stratejik Planlama Süreci

21. Stratejik PlandaYer AlmasıGerekenTemelUnsurlar • Durum analizi (özet) • Katılımcılığınnasılsağlandığınailişkinaçıklama, • Misyon, vizyon, temeldeğerler, • En az bir amaç, • Her amacınaltında en azbirhedef, • Hedefölçülebilirşekildeifadeedilememişseölçümkriterleri, • Stratejiler, • Tümamaçvehedefleriiçerenbeşyıllıktahminimaliyet tablosu,

22. DURUM ANALİZİ Stratejik planlama sürecinin ilk adımı olan durum analizi, kuruluşun “neredeyiz?”sorusuna cevap verir. ?

23. Durum analizi kapsamında genel olarak aşağıdaki değerlendirmeler yapılır: • Tarihi gelişim, kuruluşun yasal yükümlülükleri ve mevzuat analizi, • Kuruluşun faaliyet alanları ile ürün ve hizmetlerinin belirlenmesi, • Paydaş analizi (kuruluşun hedef kitlesi ve kuruluş faaliyetlerinden, • Olumlu/olumsuz yönde etkilenenlerin, ilgili tarafların analizi) • Kuruluş içi analiz (kuruluşun yapısının, insan kaynaklarının, malikaynaklarının, kurumsal kültürünün, teknolojik düzeyinin vb. analizi), • Çevre analizi (kuruluşun faaliyet gösterdiği ortamın ve dış koşulların analizi).

24. 1-Tarihi Gelişim • Kuruluşun hangi tarihte hangi amaçlara hizmet etmek için kurulduğu, • Bugünekadar geçirdiği kritik aşamalar, • Önemli yapısal dönüşümler, • Analitik bir bakış açısıyladeğerlendirilir.

25. 2- YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER VE MEVZUAT ANALİZİ Teftiş Kurulu Başkanlığı Mevzuat Analizi

26. 3- FAALİYET ALANLARI İLE ÜRÜN VE HİZMETLERİNBELİRLENMESİ

27. 4-Paydaş Analizi • Katılımcılık stratejik planlamanın temel unsurlarından biridir. • Kuruluşun etkileşimiçinde olduğu tarafların görüşlerinin dikkate alınması stratejik planınsahiplenilmesini sağlayarak uygulama şansını artıracaktır. • Diğer yandan, kamuhizmetlerinin yararlanıcı ihtiyaçları doğrultusunda şekillendirilebilmesi içinyararlanıcıların taleplerinin bilinmesi gerekir. Bu nedenle, durum analizi kapsamındapaydaş analizinin yapılması önem arz etmektedir.

28. Paydaş analizi aşağıda yer alan aşamalardanoluşur: • Paydaşların tespiti • Paydaşların önceliklendirilmesi • Paydaşların değerlendirilmesi • Görüş ve önerilerinin alınması ve değerlendirilmesi

29. a- Paydaş Tespiti Paydaş analizinin ilk aşamasında kuruluşun paydaşlarının kimler olduğu belirlenir. Kuruluşun paydaşlarının tespit edilmesi için aşağıdaki sorular sorulabilir: • Kuruluşun faaliyetleri/hizmetleri ile ilgisi olanlar kimlerdir? • Kuruluşun faaliyetlerini/hizmetlerini yönlendirenler kimlerdir? • Kuruluşun faaliyetlerini/hizmetlerini kullananlar kimlerdir? • Kuruluşun faaliyetlerinden/hizmetlerinden etkilenenler kimlerdir? • Kuruluşun faaliyetlerini/hizmetlerini etkileyenler kimlerdir? Kuruluşun faaliyetleri/hizmetleri ile ilgisi olanlar kimlerdir? • Kuruluşun faaliyetlerini/hizmetlerini yönlendirenler kimlerdir? • Kuruluşun faaliyetlerini/hizmetlerini kullananlar kimlerdir? • Kuruluşun faaliyetlerinden/hizmetlerinden etkilenenler kimlerdir? • Kuruluşun faaliyetlerini/hizmetlerini etkileyenler kimlerdir?

30. İç Paydaşlar: Kuruluştan etkilenen veya kuruluşu etkileyen kuruluş içindeki kişi,grup veya (varsa) ilgili/bağlı kuruluşlardır. Kuruluşun çalışanları, yöneticileri vekuruluşun bağlı olduğu müdür, iç paydaşlara örnek olarak verilebilir. Dış Paydaşlar: Kuruluştan etkilenen veya kuruluşu etkileyen kuruluş dışındaki kişi,grup veya kurumlardır. Kuruluş faaliyetleriyle ilişkisi olan diğer kamu ve özel sektörkuruluşları, kuruluşa girdi sağlayanlar, sendikalar, ilgili sektör birlikleri dışpaydaşlara örnek olarak verilebilir.

31. Paydaş İlişkileri Okulun Paydaşları Kimlerdir? Okulun ürün ve hizmetleri ile ilgisi olan, okuldan doğrudan veya dolaylı, olumlu yada olumsuz yönde etkilenen veya okulu etkileyen kişi, grup veya kurumlardır.

32. Okulun Paydaşları • İdareciler • Öğretmenler • Öğrenciler • Memur ve Hizmetliler • Veliler • Kantin, servis, yemekhane vb işleticileri • Semt karakolu • Muhtarlık • Sendikalar • Üst okullar (liseler, üniversiteler) • Bakanlık ilçe, il teşkilatları

33. Paydaşların Görüşlerinin Alınması: • Mülakat (İlçe Milli Eğitim Müdürü) • Anket uygulaması (Öğrenciler) • Atölye çalışması (Öğretmenler) • Toplantı (Veliler)

34. B- PAYDAŞLARIN ÖNCELİKLENDİRİLMESİ • Belirlenen paydaşlar tümü ile etkili bir iletişim kurulmasını imkansız kılacak sayıdaolabilir. • Bu nedenle paydaş görüşlerinin alınmasında ve plana yansıtılmasındaetkinlik sağlamak üzere belirlenen paydaşlarıninceliklendirilmesi gerekir.

35. PAYDAŞ LİSTESİ

36. Önceliklendirilen paydaşlar bu aşamada kapsamlı olarak değerlendirilir. Paydaşlardeğerlendirilirken cevap aranabilecek sorular şunlardır: • Paydaş, kuruluşun hangi faaliyeti/hizmeti ile ilgilidir? • Paydaşın kuruluştan beklentileri nelerdir? • Paydaş, kuruluşun faaliyetlerini/hizmetlerini ne şekilde etkilemektedir?(olumlu-olumsuz) • Paydaşın kuruluşu etkileme gücü nedir? • Paydaş, kuruluşun faaliyetlerinden/hizmetlerinden ne şekildeetkilenmektedir? (olumlu-olumsuz)

37. PAYDAŞ ÜRÜN / HİZMET TABLOSU

38. SWOT ANALİZİ NEDİR? - Strengths?, Weaknesses?, Opportunities?, Threats? - Ne işe yarar? - Nasıl yapılır? - Eğitim kurumlarda nasıl uygulanır?

39. SWOT NEDİR? Swot, İngilizce’deki dört kelimenin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. Strenghts : Güçler (kuvvetli yönler) Weaknesses : Zayıflıklar (zayıf yönler) Opportunities : Fırsatlar Threats : Tehditler GZFT Analizi diyeceğiz.

40. GZFT ANALİZİ NEDİR? GZFT analizi, kamu kurumunun iç durumunu ve onu çevreleyen dış faktörleri tahlil etmek için kullanılan yöntemlerden biridir. Bir anlamda, mevcut durumun, tüm yönleriyle, iç ve dış dinamikleri de göz önünde bulundurarak, fotoğrafının çekilmesidir.

41. GZFT ANALİZİ NE İŞE YARAR? GZFT analizi temelde iki işe yarar: ANLAMAYI VE ALGILAMAYI KOLAYLAŞTIRIR:Kurumun ve onu çevreleyen ortamın tüm yönleriyle ve tüm çıplaklığıyla gözler önüne serilmesi. KARAR ALMAYI KOLAYLAŞTIRIR: Mevcut durumun görülüp, kuruma ilişkin ileriye dönük adımların, daha sağlıklı, daha gerçekçi ve daha etkin atılması.

42. GZFT ANALİZİ NE İŞE YARAR? GZFT analizi sayesinde, kurumunuzun güçlü ve zayıf yönlerini açığa çıkarttığınız bir tabloya kavuşursunuz. Kurumunuzun yüzyüze olduğu tehditleri ve fırsatları daha net görürsünüz. Böylece, kurumun güçlü yönleri üzerinde yoğunlaşır; zayıflıklarını azaltır; kuruma yönelik tehditleri bertaraf etmenin yollarını arar; fırsatlardan en büyük ölçüde yararlanmaya kilitlenirsiniz.

43. GZFT ANALİZİ NASIL YAPILIR? • GZFT analizi herkesin yapabileceği basitliktedir. Kolay öğrenilir. Kolay uygulanır. Bir kalem ve kağıttan başka hiçbir araç gerektirmez. • İki aşamadan oluşur: • Önce, güçlü yönlerinizi, zayıflıklarınızı, yüz yüze olduğunuz fırsatları ve tehditleri ayrı ayrı listeler halinde sıralarsınız. • Sonra, bu listeleri bir tablo (matris) içinde birleştirirsiniz.

44. Fırsatlar:

45. "GÜÇLÜ YÖNLER" NEDİR? KUVVETLİ YÖNLERİNİZİ ORTAYA ÇIKARIRKEN BAŞLICA DÖRT TEMEL SORUYA CEVAP ARARSINIZ: SAHİP OLDUĞUNUZ AVANTAJLAR NELERDİR? NELERİ İYİ YAPARSINIZ? HANGİ KAYNAKLARA KOLAY ULAŞIM İMKANLARINIZ VAR? DIŞARIDAN BAKANLAR, SİZİN HANGİ YÖNLERİNİZİ KUVVETLİ GÖRÜR?

46. Örnek Güçlü Yönler – Okullar İçin • Köklü bir eğitim kurumu olması • Tecrübeli bir eğitim öğretim kadrosuna sahip olması, • Okulumuzda rehberlik servisinin güçlü olması, • Eğitim kadrosu arasında dayanışma ve işbirliği, • Öğrenci-öğretmen arasındaki iletişimin güçlü olması, • Okulumuzun öğrencilerine ait bir pansiyonunun bulunması • Okulun fiziki durumunun (Spor salonu, dış sahalar, kantin, kütüphane, bilgisayar laboratuarları, internet bağlantısı vb…) yeterli olması

47. Örnek Güçlü Yönler – Okullar İçin Öğretmen kadrosunun ve yardımcı personelin yeterli olması. Teknolojinin çok hızlı gelişmesi nedeniyle, okuldaki araç gereçlere ait donanımın temini ve yenilenmesi. Çok amaçlı yararlanılabilecek geniş bir bahçeye sahip oluşumuz. Öğrencilerimizin kültürel, sosyal ve sportif faaliyetlere hevesli olmaları. Okulumuzda tekli eğitim yapılıyor olması. Döner sermaye uygulamalarının olması Mezun öğrencilerinin takibinin olması Öğrenci disiplin ve devamsızlık olaylarının düşük olması

48. ZAYIFLIKLAR NEDİR? ZAYIF YÖNLERİNİZİ ORTAYA ÇIKARIRKEN BAŞLICA ÜÇ TEMEL SORUYA CEVAP ARARSINIZ: GELİŞTİRMENİZ GEREKEN –MÜKEMMEL OLMAYAN - YÖNLERİNİZ NELERDİR? NELERİ KÖTÜ YAPARSINIZ? NELERDEN KAÇINMALISINIZ?

49. Örnek Zayıf Yönler – Okullar • Yatılı ve gündüzlü öğrencilerin bir arada olması, • Kütüphane memurunun olmaması, • Okul-veli işbirliğinin yeterli düzeyde olmaması, • Öğrencilerin eğitimle ilgili hedeflerinin olmaması, • Okul Gelişim Yönetim Ekibi (OGYE)’nin katılımcı anlayışı yansıtamaması, • Planlama ve hedef koyma alışkanlığının olmaması, • Öğrencilerin sınavsız geçiş hakkını kullanmamaları,

50. FIRSATLAR NEDİR? FIRSATLARI ALGILAMAYA ÇALIŞIRKEN BAŞLICA İKİ SORUYU SORMALISINIZ: İYİ FIRSATLAR NEREDE VE NASIL BULUNUR? ETRAFINIZDA GELİŞMEKTE OLAN SÜREÇLER VE EĞİLİMLER NELERDİR?