Welkom

1. Welkom Predikant en docent Harry Kamphuis www.bijbelleerhuis.nl Het boek Esther

2. Plaats • Koninkrijk Perzië . De burcht Suzan wordt genoemd als residentie van de Koning.. In Daniël 8:2 wordt deze plaats genoemd. En ik zag een gezicht, (het geschiedde nu, toen ik het zag, dat ik in den burg Susan was, welke in het landschap Elam is) ik zag dan in een gezicht, dat ik aan den vloed Ulai was. Susa Susiana of Elam was een Perzische Satrapie. Herodotus noemde dit gebied Susiana, naar haar hoofdstad Susa, de Perzen kenden het als Elam.

3. Tijd • Het gebied werd in 539 v. Chr. door Cyrus II geannexeerd bij het Perzische Rijk.Volgens Herodotus, in zijn werk de Historiën, was Elam een middelmatige provincie: De Elamieten moesten elk jaar 300 zilveren talenten, samen met wapens en leeuwen, als tribuut brengen aan de Perzische Koning. Wat chronologie betreft moeten wij dit boek plaatsen tussen Ezra hoofdstuk 6 en 7.

4. Schrijver • De schrijver is niet bekend. Het is eigenlijk een mooie joodse roman. De schrijver moet een Jood zijn die goed bekend was met de gebruiken aan het hof.

5. Boodschap • De boodschap is Gods liefde en trouw. Ondanks de ontrouw van Israël blijft God zijn volk trouw.

6. Achtergrond Purim=Lot • Het joodse Purim- of Lotenfeest heeft niets te maken met loterijen, maar alles met het Perzische woord 'pur', dat ´lot´ betekend. Het feest gedenkt het ten gunste gekeerde noodlot dat de in Iran verblijvende joden bedreigde in de vijfde eeuw voor het begin van de christelijke jaartelling. Haman, zoon van Hammedata ´de jodenhater´, had plannen bedacht om de joden in Perzië uit te roeien.

7. Hij had het lot geworpen om de gunstigste dag voor deze endlosung te bepalen. Het zou moeten gebeuren op de 13de dag van de twaalde maand adar. Op de 13e adar ondergaan de joden het 'vasten van Ester'. Men eet sober. Volgens het verhaal keren de joden zich tegen hun vijanden en richten een giga-slachting aan. Volgens het bijbelboek jagen ze op het platte land vijfenzeventigduizend Perzen over de kling. In de burcht Suza elimineerden ze vijfhonderd man. Plaatsen als Parsandata, Dalfon, Aspata, Porata, Adalja, Aridata, Parmasta, Arisai, Aridai en Waizata werden uitgeroeid. Toch is er in de ruimschoots voorhande zijnde Perzische bronnen geen woord te vinden over deze gebeurtenissen. Volgens het boek Ester zou de Iraanse heerser eieren voor z´n geld hebben gekozen en Haman, die de verdelging van de joden beraamd had, zou samen met zijn zonen op een paal zijn gespietst. • Dat wordt een dag na het vasten van Ester uitbundig gevierd. Vandaag de dag brengen vrouwen de halve dag in de keuken door om lekkernijen op tafel te kunnen zetten. Kinderen maken van deeg koekjes waarvan ze de randen omkrullen, de 'Hamansoren' . Met het avondgebed begint de eigenlijke viering. De kinderen in de synagoge hebben ratels meegenomen. Het complete boek Ester wordt gelezen en bepaalde passages worden extra herhaald. Valt de naam 'Haman', dan wordt er fel gereageerd met uitdrukkingen als 'Zijn naam worde uitgeroeid' en 'Weg met Amalek'. Kinderen mogen flink ratelen als ze de naam 'Haman' horen. Tot diep in de nacht is het daarna feest. • De volgende dag is het de 15e adar, de laatste dag van het feest. Vroeger werd deze dag in Amsterdam uitbundig gevierd met een poerim-bal. Ook niet-joden namen deel aan dit joodse carnaval. Tegenwoordig dragen alleen de kinderen nog maskers. Dit ter herinnering aan Ester, die eerst een Iraans masker droeg. Volgens het verhaal mocht niemand weten dat de vrouw van de Perzische heerser een jodin was.

8. 21 Om over hen te bevestigen, dat zij zouden onderhouden den veertienden dag der maand Adar, en den vijftienden dag derzelve, in alle en in ieder jaar; 22 Naar de dagen, in dewelke de Joden tot rust gekomen waren van hun vijanden, en de maand, die hun veranderd was van droefenis in blijdschap, en van rouw in een vrolijken dag; dat zij dezelve dagen maken zouden tot dagen der maaltijden, en der vreugde, en der zending van delen aan elkander, en der gaven aan de armen. 23 En de Joden namen aan te doen, wat zij begonnen hadden, en dat Mórdechai aan hen geschreven had. 24 Omdat Haman, de zoon van Hammedátha, den Agagiet, aller Joden vijand, tegen de Joden gedacht had hen om te brengen; en dat hij het Pur, dat is, het lot had geworpen, om hen te verslaan, en om hen om te brengen. • 25 Maar als zij voor den koning gekomen was, heeft hij door • brieven bevolen, dat zijn boze gedachte, die hij gedacht had over de Joden, op zijn hoofd zou wederkeren; en men heeft hem en zijn zonen aan de galg gehangen • 26 Daarom noemt men die dagen Purim, van den naam van dat Pur. Hierom, vanwege al de woorden van dien brief, en hetgeen zij zelven daarvan gezien hadden, en wat tot hen overgekomen was,

9. IndelingHoofdstuk • Koningin Vasti verstoten1 • Esther wordt koningin2 • Hamans promotie en vijandigheid3 • Rouw bij Mordekai en onder de Joden4 • Esthers feestmaal5 • Mordekai geëerd door Haman6 • Hamans val en terechtstelling 7 • Redding en Wraak van de Joden8-9 • Instelling van het Purimfeest10

10. Bijzondere Kenmerken. • De naam van God wordt niet genoemd. Het is alsof God zijn aangezicht verbergt.Gelijk moeten wij dan denken aan de profetie in Deut. 31:18 Ik dan zal Mijn aangezicht te dien dage ganselijk verbergen, om al het kwaad, dat het gedaan heeft; want het heeft zich gewend tot andere goden • Een andere reden dat de Godsnaam niet wordt genoemd. Is dat dit boek zich afspeelt in de zwoele Perzische sfeer van de duizend en een nacht.

11. Canon • De reden dat dit boek heel laat in de canon is opgenomen zou kunnen zijn: • De jolijt van het Purimfeest past niet in de Bijbel. • De haat en wraak gevoelens in dit boek.

12. Typologie en Personen. • Haman is de eerste minister van de koning. Hij is een vervloekte nazaat van het volk Amelek. • Dit volk valt Israël tijdens de woestijn reis laf aan. Exodus 17:8-16 8 Toen kwam Amalek en streed tegen Israël in Rafidîm. 9 Mozes dan zeide tot Jozua: Kies ons mannen, en trek uit, strijd tegen Amalek; morgen zal ik op de hoogte des heuvels staan, en de staf Gods zal in mijn hand zijn. 10 Jozua nu deed, als Mozes hem gezegd had, strijdende tegen Amalek; doch Mozes, Aäron en Hur klommen op de hoogte des heuvels. • 11 En het geschiedde, terwijl Mozes zijn hand ophief, zo was Israël de sterkste; maar terwijl hij zijn hand nederliet, zo was Amalek de sterkste. • 12 Doch de handen van Mozes werden zwaar; daarom namen zij een steen, en legden dien onder hem, dat hij daarop zat; en Aäron en Hur onderstutten zijn handen, de een op deze, de ander op de andere zijde; alzo waren zijn handen gewis, totdat de zon onderging. • 13 Alzo dat Jozua Amalek en zijn volk krenkte, door de scherpte des zwaards. • 14 Toen zeide de HEERE tot Mozes: Schrijf dit ter gedachtenis in een boek, en leg het in de oren van Jozua, dat Ik de gedachtenis van Amalek geheel uitdelgen zal van onder den hemel.

13. Vervolg Haman • In deze tekst wordt geprofeteerd dat dit volk totaal uitgeroeid zal worden. Daarom moest Saul ook Vrouwen en kinderen en zelfs het vee uitroeien. • Dat lezen wij in 1 Samuël 15:7 7 Toen sloeg Saul de Amalekieten van Havíla af, tot daar gij komt te Sur, dat voor aan Egypte is. 8 En hij ving Agag,den koning der Amalekieten, levend; maar al het volk verbande hij door de scherpte des zwaards. • Joodse verklaarders schrijven dat Agag in de nacht voordat hij door Samuël gedood werd nog gemeenschap heeft gehad met een vrouw, die zijn zaad droeg. Haman is een regelrechte afstammeling van Agag. Hij is daarmee een nakomeling van het slangenzaad. De zonde en de haat van Agag leeft en vlamt in Haman. De zonde van de vaderen bezoek aan de kinderen. • Haman is een beeld van de anti-christ.

14. Koningin Esther • Koningin Esther is een beeld van de gemeente. • Zij waagt haar leven om zich als middelares voor de redding van haar volk. • Zij bereidt zich voor om de koning te ontmoeten. Zo ziet de gemeente uit naar God. • Zij krijgt genade of gratie als zij ongevraagd bij de koning komt.

15. Praktische lessen. • De gelegenheden die God ons biedt, te gebruiken. • Een waarschuwing om niet te leven alsof God niet bestaat. • Een aanmoediging om niet de moed op te geven. • Een aansporing om onze wil aan Zijn wil Onder geschikt te maken. • Literatuur: • Wikapedia (Purim) • Sola Sciptura Dr. De Waal • Korte inleiding tot de bijbelboeken Ernst Aebi

16. Welkom Predikant en docent Harry Kamphuis www.bijbelleerhuis.nl Het Job

17. 1.Inleiding • Het boek Job telt 42 hoofdstukken het staat vol van de redenering van mensen die uit verschillende invalshoeken de zaken bezien. Wij zien het pragmatisme, dogmatisme en het traditionalisme elkaar afwisselen. Het is waarschijnlijk een van de oudste geschriften van de Bijbel.

18. 2.De Auteur • Het is niet helemaal duidelijk wie dit boek geschreven heeft. Sommigen denken Job zelf anderen Elihu. Als je kijkt naar Job 32:16 Ik zal mijn deel ook antwoorden, ik zal mijn gevoelens ook vertonen.

19. 3.1.Schriftkritiek en Datum • De moderne bijbel kritiek beweert dat het boek een projectie is van het menselijke denken, en dat het behoort tot een betrekkelijk late periode in de Hebreeuwse geschiedenis. • Wij geven de volgende argumenten : In het hele boek vinden wij zelfs geen verwijzing naar de tien geboden. Zelfs als God spreekt vinden wij geen enkele aanhaling. Ook de woorden van de profeten waren onbekend. Het is zelfs niet ondenkbaar dat dit verhaal zich voor de zondvloed afspeelt. • De datering van Calvijn[1] is in ieder geval later. Hij denkt dat Job een nakomeling is van Ezau op grond van het boek Genesis[2] Uz wordt daar genoemd als nakomeling van Ezau. Job woonde in het Land Uz. Maar ook zou het om een achterkleinkind van Sem kunnen gaan[3]. In beide gevallen moeten wij dan stellen dat het na de zondvloed geweest is. • [1] In zijn preek over Job 1 • [2] Gen 36:28 • [3] Gen 10:23

20. 3.2.Schriftkritiek en historiciteit • Volgens de schriftkritiek zou het gaan om een legendarisch volksverhaal, je zou zeggen een sprookje uit het oude Israël. Wij moeten dit met klem afwijzen. Om maar twee getuigenissen te noemen in de Bijbel die de persoon van Job aanhalen als een historische persoon. • Ezechiël[1] : “Ofschoon deze drie mannen, Noach, Daniël en Job, in het midden daarvan waren” • Jacobus[2] : “Gij hebt de verdraagzaamheid van Job gehoord” • [1] Ezechiël 14:14-20 • [2] Jac 5 : 11

21. 4.De inhoud • Het centrale thema is waarom moeten gelovige mensen lijden? Het is ook in deze tijd heel moeilijk om uit te leggen wat de zin van het lijden is. En vaak kunnen wij kleine mensjes dat ook helemaal niet benoemen. Job wist niet dat achter zijn lijden eigenlijk een geestelijk strijd verborgen was. Satan zegt dat het nogal wiedes is dat Job zo gelovig is omdat hij aan alle kanten door God gezegend wordt, maar pak hem maar eens alles af. Moet je zien wat er gebeurt. Job geeft niet de duivel de eer maar zegt de Heere heeft gegeven en de Heere heeft genomen. Hij zondigde niet. • Het is in de eerste plaats ook niet een academisch theologisch maar een praktisch pastoraal probleem.

22. 5.Sleutelvers • “Is het om niet, dat Job God vreest? Job 1:9. Zijn vrouw zegt Zeg God toch vaarwel wat levert het je toch op dat je Hem vreest. Zijn vrienden willen beweren dat er misschien zonde in het leven van Job is. En twijfelen dus aan dat vrezen.

23. 6.Literaire vorm. • Er valt zeker nog iets te zeggen over de letterkundige vorm van het boek Job. Ik denk op grond wat ik in de inleiding schreef dat het hier gaat om een biografie geschreven door Elihu. Maar het zou dus ook heel goed mogelijk zijn dat het hier om een autobiografie gaat. • Het handelt zich hier om een drama. Met een aards en een hemels toneel. Het eerste deel God en de satan. In het tweede deel Job ,zijn vrouw en zijn drie vrienden. De slot deel God die spreekt en weer hersteld en zegent.

24. 7.Indeling • 1. proloog Hoofdstuk 1 en 2 • 2. Job en zijn vrienden • 1ste deel Job spreekt daarna zijn vrienden en Job antwoord. Hoofdstuk 3-14 • 2de de drie vrienden spreken en Job antwoord. Hoofdstuk 15-21 • 3de de eerste twee vrienden spreken en Job antwoord. Hoofdstuk 22-31 • 3. De Toespraak van Elihu Hoofdstuk 32-37 • 4. God spreekt Hoofdstuk 38-41 • 5. Epiloog Hoofdstuk 42

25. 8.De personen • De Vrouw van Job • Elifaz • Bildad • Zophar • Elihu

26. De vrouw van Job • Deze vrouw is enorm verbitterd om alles wat haar is overkomen. Zij is opstandig en uit dat ook naar haar man. Zeg God vaarwel man.

27. Elifaz • Een man met een mystieke ervaring. Hij heeft stemmen gehoord en gezichten gezien. Mensen met zulke ervaringen hebben een geweldig gezag. Het is de man van de ervaring de diepe bevinding. “Voorts is tot mij een woord heimelijk gebracht en mijn oor heeft een weinigje daarvan gevat, Onder gedachten van de gezichten des nachts”[1] • [1] Job 4:12-14

28. Bildad • Bildad is de dogmaticus, zijn systeem zit sluitend in elkaar. Hij verkondigd waarheden waar je niet om heen kan. Waarheden als een koe. Job roept het dan ook uit: “Waarlijk, ik weet, dat het zo is”[1] • [1] Job 9:1

29. Zophar • Zophar is een man die staat in de traditie van de vaderen. Hij begint zijn toespraak: “Weet gij • Dit van altoos af”[1] • [1] Job 42:7

30. Elihu • Deze Elihu heeft een betere zienswijze en is ook een stuk geestelijker dan de andere drie vrienden. Hij heeft zich stil gehouden vanwege zijn leeftijd. Hij verkondigt geweldige waarheden [1] Toch blijkt hij ook een geweldige eigendunk te bezitten. • [1] Zie hoofdstuk 33

31. 9.Het doel van het lijden • 1. In de eerste plaats werd zijn vruchtbaarheid en zegen verdubbeld.Joh 15:1-2 Ik ben de ware wijstok en mijn vader is de landman. Zie ook Hebr. 12:11 • 2. Hij kon priesterlijk werk doen. Bidden voor zijn vrienden Wij hebben een hogepriester die met ons kan meevoelen.

32. 10. Samenvatting • Lijden leidt tot zelfkennis en zelfoordeel. Het is niet altijd een straf voor de zonden. Het werkt opvoedend en reinigend

33. Vragen voor zelfstudie • Wat kunnen je in het algemeen zeggen, als je het hebt over de datering van dit boek? • Wie zou heel goed de auteur kunnen zijn en op grond van welke bewijsplaats? • In welke periode plaatst de schriftkritiek dit boek? • Welke argumenten zijn hier tegen in te brengen? • Wat zegt Calvijn over de afstamming van Job? • Hoe kan je de historiciteit bewijzen van de persoon van Job? • Wat is de hoofdgedachte van dit boek? • Welke literaire vorm wordt gebruikt? • Wat is de indeling van het boek grof weg? • Noem eens vijf personen uit dit boek met een korte karakterschets.