Bestuursrecht

1. Bestuursrecht Klas MED1 LES 4 2012-2013

2. Vragen • Welke vergunningen zou de buurman moeten hebben; • Wat kunt u doen om het café weer weg te krijgen; • Mag de gemeente een onderzoek instellen op het perceel van uw buurman; • Wat kan de gemeente tegen uw buurman ondernemen; • Heeft uw buurman een strafbaar feit gepleegd; • Kunt u ook procederen tegen uw buurman. Uw buurman heeft zonder dat hij over de vereiste vergunningen beschikt de schuur achter zijn woning verbouwd tot café. U hebt daar veel last van.

3. Onderdelen bestuurlijke handhaving volgens awb • ALGEMENE BEPALINGEN • TOEZICHT OP NALEVING • BESTUURSDWANG • DWANGSOM • BESTUURLIJKE BOETE HERSTEL- SANCTIES LAST ONDER BESTUURSDWANG LAST ONDER DWANGSOM Wijzigingen op grond vierde tranche awb

4. Toezicht op naleving • Afdeling 5.2 awb (art. 5:11 ™ 5:20) • Betreden van plaatsen, inzien bescheiden, doorzoeken vervoermiddelen, nemen van monsters, verlangen van inlichtingen • Art. 5.13: toezicht moet op de minst bezwarende wijze geschieden.

5. Sancties SITUATIEF = HERSTELSANCTIE = REPARATOIRE SANCTIE PUNITIEF = BESTRAFFENDE SANCTIE

6. Normering van de handhaving • Zorgvuldige voorbereiding (bijna altijd hoorplicht van toepassing; art 4:8 awb) • Beleid en gelijkheid • Beleidsregels maken het optreden sterker • Gelijke gevallen moeten gelijk behandeld worden • Vertrouwensbeginsel • Handhaven mag soms ook nog na lange tijd niets doen • Belangenafweging • Soms moet van handhaving worden afgezien (legalisering mogelijk of reeds in procedure) • In jurisprudentie is uitgangspunt dat handhaving van wettelijke voorschriften regel is. • Evenredigheid

7. Bestuursdwang 1 • Afdeling 5.3 awb (art. 5:21 ™ 5:31) • Situatie in overeenstemming brengen met wat wettelijk vereist is • Soms is bestuursdwang al mogelijk als er de dreiging is van een overtreding • Slechts bevoegdheid als wet die uitdrukkelijk toekent = legaliteitseis (art. 5:22) • Uitvoering en handhaving liggen in handen zelfde orgaan • Voorafgaande waarschuwing (= oplegging last in 4e tranche) verplicht • Waarschuwing is beschikking (art. 5:24): awb procedures mogelijk

8. Bestuursdwang 2 • Toepassing is discretionaire bevoegdheid • Beroep derden mogelijk tegen weigering toepassing bestuursdwang • Geen bestuursdwang als legalisatie mogelijk is • Uitoefening moet zorgvuldig geschieden (miletic) • Regel is kostenverhaal; uitzonderingen zijn mogelijk (kakkerlakken en faraomieren) Opleggen last = beschikking => procedures awb Uitvoering = feitelijk handelen => procedure 6:162 bw bij burgerlijke rechter

9. Vragen In uw voortuin ligt een niet gesaneerde olietank. Benw SCHRIJVEN U AAN DE TANK TE VERWIJDEREN. U krijgt daarvoor 4 weken. Als de tank dan niet weg is, zal de gemeente hem verwijderen op uw kosten. Tegelijk legt het college u een dwangsom op van €.250,- voor elke dag dat de tank na het verstrijken van de 4 weken nog niet verwijderd is met een maximum van €.5000,-. • Mogen benw een brief als boven beschreven sturen. • Als benw alleen een dwangsom opleggen en u betaalt na 4 weken en 20 dagen €.5000,-, bent u dan van de zaak af • De gemeente verwijdert uiteindelijk de tank, maar bij die operatie raakt uw voorgevel ontzet. Bij welke rechter moet u zijn voor de schade.

10. Dwangsom • Afdeling 5.4 awb (art. 5:32 ™ 5:36) • Alleen mogelijk indien bevoegdheid toepassen bestuursdwang bestaat (art. 5:32, lid 1 awb) • Awb geeft bevoegdheid opleggen dwangsom (annex aan bestuursdwang) • Dwangsom pas mogelijk na geboden gelegenheid tot herstel (= last onder dwangsom in 4e tranche) • Vooral geschikt bij voortdurende of regelmatig terugkerende overtredingen • Na (niet naast) oplegging blijft bestuursdwang mogelijk • Beroep tegen oplegging via awb; verzet tegen invordering via bijzondere procedure bij rb

11. Administratieve boete • Als instrument sterk in opmars • Via wet Mulder zijn veel verkeers-overtredingen vanuit het strafrechtelijk systeem overgebracht naar het administratiefrechtelijk systeem (oplegging door politie; beroep op OM en vervolgens beroep op kanton-rechter) • Uitsluitend punitief

12. Vragen Door een aanscherping van de brandveiligheids-voorschriften voldoet het plaatselijk ziekenhuis niet meer aan de eisen. Er is zo’n ingrijpende verbouwing nodig, dat afbraak en nieuwbouw eigenlijk de enige oplossing is. Burgemeester en wethouders overwegen de huidige situatie toe te laten tot de nieuwbouw is gerealiseerd. • Mogen benw toestaan dat de huidige situatie blijft bestaan • Kunt u als inwoner van de gemeente bezwaar maken tegen zo’n besluit van het college • Kan het college in deze situatie ook een dwangsom opleggen • Kan het college een kort geding tegen het ziekenhuis aanspannen

13. Gedogend besturen • Gedoogverklaring is volgens jurisprudentie een beschikking; dus awb procedure mogelijk (ook door derde) • Rechter is kritisch • Vooral mogelijk in overgangs-situaties naar een situatie die wel in overeenstemming is met de regels • Bij voorkeur ook regulering gedoogde gedrag

14. Strafrechtelijke sancties • Overtreding bestuurswet is doorgaans strafbaar feit • Milieuwetgeving gebracht onder wed • Op basis wed bijzondere bijkomende straffen en maatregelen mogelijk • Bestuur is voor uitvoering afhankelijk van om (om hanteert opportuniteitsbeginsel) • Strafrecht wordt sneller toegepast dan vroeger (minder ultimum remedium)

15. Handhaving met privaatrecht • Moet verlopen via actie op basis van art. 6:162 bw (onrechtmatige daad) • Is uiteraard mogelijk als de overheid zelf een privaatrechtelijk belang heeft, maar ook als dat privaatrechtelijke belang er niet is? • Antwoord in oude jurisprudentie negatief. Nieuwe jurisprudentie biedt wel mogelijkheden. • Maar dan spelen nog doctrines van “vergelijkbaar resultaat” en “doorkruisingsverbod”. Met invoering dwangsom in awb is privaatrechtelijke handhaving voor publiekrechtelijk belang practisch uitgesloten

16. Handhaving door particulieren • Is mogelijk via onrechtmatige daad • Particulier moet wel belang hebben • Geen Windmill-doctrine voor particulieren (ook algemene belangen kunnen dus via het privaatrecht gehandhaafd worden)