VELOV-VELON congres Groningen 12 maart 2013 Wim van de Grift

1. VELOV-VELON congres Groningen 12 maart 2013 Wim van de Grift DE PRESTATIES VAN ONZE LEERLINGEN DE VAARDIGHEDEN VAN ONZE LERAREN EN DE GEVOLGEN VOOR LERARENOPLEIDERS

2. Het economisch belang van goede leraren De prestaties en het onderwijsniveau van onze leerlingen De gevolgen voor onze leraren De vaardigheden van onze leraren en het tekort aan ervaren leraren De gevolgen voor het opleiden van leraren 5a Vergroting van instroom en rendement van de opleidingen 5b Verhoging van het startbekwaamheidsniveau 5c Beginnende leraren eerder naar topniveau brengen 5d Beoordelen en feedback geven Wat komt er aan de orde?

3. Een standaarddeviatie hoger bijwiskunde gaat later gepaard met 12% meer inkomen (Mulligan, 1999; Murnane, Willet, Duhaldeborde & Tyler, 2000; Lazear, 2003) Een standaarddeviatie hoger bij geletterdheid gaat later gepaard met 9% meer inkomen (Voor Nederland geldt zelfs bijna 15%) (Hanushek & Zhang, 2006) Leerlingprestaties en inkomen

4. Leerlingen die leraren hebben die een standaarddeviatie beter zijn bereiken10% tot 25% meerleerwinst (Aaronson, Barrow & Sander, 2007; Brandsma & Knuver, 1989; Bosker & Witziers, 1996; Hanushek & Rivkin, 2010; Houtveen & Van de Grift, 2007a; 2007b; Kane & Staiger, 2008; Rivkin, Hanushek &. Kain, 2005; Roeleveld, 2003; Rockoff, 2004; Wijnstra, Ouwens & Béguin, 2003) Vaardigheid leraren en leerlingprestaties

5. Leerlingen die leraren hebben die een standaarddeviatie beter zijn gaan later per jaar gemiddeld 20.000 dollar meer verdienen(Hanushek, 2011) Vaardigheid leraren en later inkomen

6. Het economisch belang van goede leraren De prestaties en het onderwijsniveau van onze leerlingen De vaardigheden van onze leraren en het tekort aan ervaren leraren De gevolgen voor het opleiden van leraren Watkunnen we doen? 5a Vergroting van instroom en rendement van de opleidingen 5b Verhoging van het startbekwaamheidsniveau 5c Beginnende leraren eerder naar topniveau brengen 5d Beoordelen en feedback geven Wat komt er aan de orde?

7. Gem. prest. van onze 15-jarigen (PISA 2000-2009)

8. % zwak prest. 15-jarigen (PISA 2000-2009)

9. % excellent prest. 15-jarigen (PISA 2000-2009)

10. % leerlingen dat naar HAVO of VWO gaat

11. Het economisch belang van goede leraren De prestaties en het onderwijsniveau van onze leerlingen De gevolgen voor onze leraren De vaardigheden van onze leraren en het tekort aan ervaren leraren De gevolgen voor het opleiden van leraren 5a Vergroting van instroom en rendement van de opleidingen 5b Verhoging van het startbekwaamheidsniveau 5c Beginnende leraren eerder naar topniveau brengen 5d Beoordelen en feedback geven Wat komt er aan de orde?

12. Niveauverhoging in ons onderwijsstelsel • Vijftien jaar geleden ging minder dan eenderde (32%) van de leerlingen naar HAVO of VWO, nu is dat al bijna de helft (44%) (Inspectie van het Onderwijs, 2010; OECD, 2012, 37) • Gevolg: • Heterogenere groepen in de hogere onderwijssoorten (meer havisten in vwo, meer mavisten in havo, meer kb-leerlingen in mavo) • Concentratie van zwakke leerlingen in de basisberoepsgerichte leerweg van het vmbo (minder kb-leerlingen in de basisberoepsgerichte leerweg)

13. Resultaten onderzoekHeterogeniteit & llingprestaties • Zwakke leerlingen hebben baat bij heterogene groepen • Als men zwakke leerlingen in homogene groepen onderbrengt, gaan hun prestaties dalen • (Hoog)begaafde leerlingen hebben baat bij homogene groepen • Als men (hoog)begaafde leerlingen in heterogene groepen onderbrengt, gaan hun prestaties dalen Kulik & Kulik (1982); Lou, Abrami, Spence, Poulsen, Chambers, et al. (1996); Slavin (1996); Betts & Shkolnik(2000); Boaler, Wiliam & Brown(2000); Hallinan, Bottoms, Pallas & Palla(2003); Reezigt, Houtveen & Van de Grift(2001); Wiliam & Bartholomew(2004); Corno (2008)

14. Conclusie Heterogeniteit & llingprestaties Er is dus kennelijk een verband tussen • de toegenomen heterogeniteit in de hogere vormen van voortgezet onderwijs en de afname van het percentage excellent presterende leerlingen en tussen • de afgenomen heterogeniteit in de laagste vorm van voortgezet onderwijs en de toename van het percentage zwak presterende leerlingen

15. Het economisch belang van goede leraren De prestaties en het onderwijsniveau van onze leerlingen De gevolgen voor onze leraren De vaardigheden van onze leraren en het tekort aan ervaren leraren De gevolgen voor het opleiden van leraren 5a Vergroting van instroom en rendement van de opleidingen 5b Verhoging van het startbekwaamheidsniveau 5c Beginnende leraren eerder naar topniveau brengen 5d Beoordelen en feedback geven Wat komt er aan de orde?

16. Aanbod en vraag matchen niet • Door vergrijzing gaan de komende jaren veel ervaren leraren het beroep verlaten (OCW, 2009) • Er zijn te weinig beginnende leraren om deze ervaren leraren te vervangen • In het voortgezet onderwijs geeft nu al 19% van de leraren een of meer vakken onbevoegd (Bokdam, Berger, Van Oploo & Volker, 2011)

17. Vaardigheden lrnen arbeidservaringsjaren

18. De vaardigheid gaat dalen in de populatie • Wanneer een grote groep zeer ervaren leraren het beroep gaat verlaten, en • een kleine groep startende leraren op hetzelfde bekwaamheidsniveau als nu afstudeert • dan gaat (behalve bij het activeren van leerlingen) het • vaardigheidsniveau van de lerarenpopulatie dalen • Er zijn dan minder leraren die • leerlingen kunnen leren hoe ze iets moeten leren en die • hun onderwijs kunnen afstemmen op verschillen tussen leerlingen

19. Het economisch belang van goede leraren De prestaties en het onderwijsniveau van onze leerlingen De gevolgen voor onze leraren De vaardigheden van onze leraren en het tekort aan ervaren leraren De gevolgen voor het opleiden van leraren 5a Vergroting van instroom en rendement van de opleidingen 5b Verhoging van het startbekwaamheidsniveau 5c Beginnende leraren eerder naar topniveau brengen 5d Beoordelen en feedback geven Wat komt er aan de orde?

20. Er is meer onderwijs op maat nodig • Leraren in hogere onderwijssoorten moeten meer aandacht besteden aan • adequaat inspelen op verschillen tussen leerlingen en • gericht stimuleren van (hoog)begaafde leerlingen ter voorkoming van onderprestatie • Leraren in lage onderwijssoorten moeten meer aandacht besteden aan • bewaken dat hun leerlingen in elk geval de minimumdoelen bereiken

21. Leraren in Nederl.Vlaand. en Nedersaksen (2007)

22. Leraren in Nederl.Vlaand. en Nedersaksen (2013)

23. Wat kunnen lerarenopleiders doen? • We kunnen • de instroom en het rendement van de lerarenopleidingen vergroten • het niveau van startbekwaamheid omhoog brengen • beginnende leraren eerder op topniveau brengen • Dat is moeilijk, maar het kan

24. Het economisch belang van goede leraren De prestaties en het onderwijsniveau van onze leerlingen De gevolgen voor onze leraren De vaardigheden van onze leraren en het tekort aan ervaren leraren De gevolgen voor het opleiden van leraren 5a Vergroting van instroom en rendement van de opleidingen 5b Verhoging van het startbekwaamheidsniveau 5c Beginnende leraren eerder naar topniveau brengen 5d Beoordelen en feedback geven Wat komt er aan de orde?

25. Aanpak voor professionalisering van leraren • Leraren werden geprofessionaliseerd voor • technisch lezen (BAO) (Houtveen & Van de Grift, 2012) • technischlezen (SBAO)(Houtveen, Van de Grift & Brokamp, submitted) • begrijpend lezen (BAO) (Houtveen & Van de Grift, 2007) • rekenen/wiskunde (BAO) (Houtveen, Van de Grift & Creemers, 2004)

26. Aanpak voor professionalisering van leraren • Gedurende 2 jaar, 2 keer per jaar • Observatie door vakdidacticusdaarna feedback en afspraken over verbeterpunten • Observatie door speciaalgetraindecollegadaarnafeedback en afspraken over verbeterpunten • Overlegin het lerarenteamonderleiding van de vakdidacticusover de resultatenen de voortgang van zowelleerlingenalsalsleraren • Hulpbijhet maken van eeninterventieplanvoorleerlingen die achteropgekomenwaren

27. Aanpak voor professionalisering van leraren De leraren in de experimentele groep groeiden in 2 à 3 jaar gemiddeld bijna een hele standaarddeviatie in hun vaardigheden Dat is ongeveer evenveel als de achterstand die de beginnende leraar heeft op de leraar met 15 jaar ervaring! Na correctie voor verschillen in voormeting, sekse, intelligentie, etniciteit en leeftijd, intelligentie boekten de leerlingen uit de experimentele groepen een kwart tot tweederde standaard deviatie meer leerwinst dan de leerlingen in de controlegroepen Volgens onderwijseconomen levert dat later 5% meer inkomen!;)

28. Een voorbeeld: de beoordeling van Isolde

29. Raschschaal voor de ped. did. vaardigh. van leraren

31. Gesprek over de beoordeling van Isolde

33. Omdat meer leerlingen naar hogere vormen van voortgezet onderwijs gaan komen de leerlingprestaties onder druk Dat vraagt van leraren meer onderwijs op maat Daar komt bij dat relatief veel ervaren leraren het onderwijs gaan verlaten en een te kleine groep beginners gaat starten Als we de kwaliteit op peil willen houden moet de startbekwaamheid omhoog en moeten beginnende leraren eerder naar de top van hun vaardigheden gebracht worden Wat was er aan de orde?

34. Als we dit allemaal niet zouden willen dan • kunnen we ook proberen ons onderwijssysteem selectiever maken door minder leerlingen de kans te geven in een hoge onderwijssoort hun diploma te halen, dan • worden de hogere onderwijssoorten homogener en de lagere onderwijssoorten heterogener • hoeven leraren minder onderwijs op maat te leveren en • gaan in de populatie de gemiddelde leerlingprestaties omhoog (denk aan de sheet over heterogeniteit en leerlingprestaties)

35. Als we dit allemaal niet zouden willen dan Er is weinig kans dat ons onderwijssysteem selectiever zal worden Scholen zullen juist een ‘kansenbeleid’ gaan voeren, want …

36. De instroom van 12-jarigen in het VO

37. 1. Het economisch belang van goede leraren 2. Wat gebeurt er met onze leerlingen? 2a De prestaties van onze leerlingen 2b Het onderwijsniveau van onze leerlingen 2c De gevolgen voor onze leraren 3. Wat gebeurt er met onze leraren? 3a De vaardigheden van onze leraren 3b Het tekort aan ervaren leraren 3c De gevolgen voor onze lerarenopleiders 4. Wat kunnen we doen? 4a Vergroting van instroom en rendement van de opleidingen 4b Verhoging van het startbekwaamheidsniveau 4c Beginnende leraren eerder naar topniveau brengen Wat komt er aan de orde? Laten we nu maar een borrel nemen!

38. Afstand tussen starters en ervaren leraren goed voldoende onvoldoende

39. Res. experimentenHoutveen c.s. (in effect sizes)