1 / 23

Thema

NVFG Najaarscongres 2010 Kanker bij ouderen. Thema. Botmetastasen. Liesbeth Raymakers fysiotherapeut St. Antonius Ziekenhuis. Botmetastasen. Inhoud. Etiologie, symptomen en localisaties botmetastasen Beeldvorming Alarmsignalen bij wervelmetastasen

avery
Download Presentation

Thema

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. NVFG Najaarscongres 2010 Kanker bij ouderen Thema Botmetastasen Liesbeth Raymakers fysiotherapeut St. Antonius Ziekenhuis

  2. Botmetastasen Inhoud • Etiologie, symptomen en localisaties botmetastasen • Beeldvorming • Alarmsignalen bij wervelmetastasen • Medische behandeling van botmetastasen • Fysiotherapeutische begeleiding, klinisch en poliklinisch • Aandachtspunten bij revalidatie van patiënten met botmetastasen • Ervaringen met een groepsrevalidatie-programma – Fons Teeuwisse NVFG Najaarscongres 2010 Kanker bij ouderen 2

  3. Botmetastasen Etiologie botmetastasen • botmetastasen meest voorkomende metastasen (daarna: lever, long en hersenen) • (hematogene)metastasering treedt meestal op in het eerstvolgende bloedrijke orgaan • alle vormen van kanker kunnen botmetastasen geven maar vooral: ● mamma ● schildklier ● prostaat ● urotheelcel ● bronchus ● niercel • bijzondere categorie ● multipel myeloom (M. Kahler), plasmacytoom NVFG Najaarscongres 2010 Kanker bij ouderen 3

  4. Botmetastasen Symptomen botmetastasen • vage, niet bewegingsafhankelijkepijn(betrouwbaarheid?) door druk opperiost • fracturen/fissuren • drukneuropathie • myelumcompressie (sensibiliteit ) • hypercalciëmie(misselijkheid, verwardheid) • beenmergsuppressie(anemie, leukopenie, trombopenie) NVFG Najaarscongres 2010 Kanker bij ouderen 4

  5. Botmetastasen Twee categorieën botmeta’s • osteoblastische metastasen: toename activiteit osteoblasten • osteolytische metastasen: toename activiteit osteoclasten • combinatie osteolytisch / osteoblastisch  osteolytische metastasen # risico NVFG Najaarscongres 2010 Kanker bij ouderen 7

  6. prostaat colon/sigmoïd long (kleincellig) Hodgkin medullablastomen mamma niercel melanoom plaveiselcel multiple myeloom long (NCSLC) schildklier Non-Hodgkin Botmetastasen Osteoblastisch   osteolytisch NVFG Najaarscongres 2010 Kanker bij ouderen 8

  7. Botmetastasen Osteoblastische metastasen NVFG Najaarscongres 2010 Kanker bij ouderen 9

  8. Botmetastasen Osteolytischemetastasen NVFG Najaarscongres 2010 Kanker bij ouderen 10

  9. Botmetastasen Rode vlaggen bij rugpijn Algemeen: • patiënt met rugpijn: 1% heeft dit tgv maligniteit • botmetastasen meest voorkomende metastasen • 98% van de patiënten met kanker èn rugpijn heeft ossale metastasen Wervelmetastasen bij maligniteit: • 60% thoracaal, 30% lumbaal, 10% cervicaal Niet-maligne rugpijn vaak cervicaal of lumbaal NVFG Najaarscongres 2010 Kanker bij ouderen 11

  10. Botmetastasen Localisatie ossale metastasen • Wervelkolom: • 40% van alle kankerpatiënten ontwikkelt spinale metastasen • 5 - 10% van de spinale metastasen geeft neurologische problemen • met name in thoracale wervelkolom (60% thoracaal, 30% lumbaal, 10% cervicaal) • 2,5 – 6 % van de patiënten met kanker ontwikkelt een dwarslaesie, 1700 p/j • Bovenste extremiteiten: • humerus, clavicula, scapula • Onderste extremiteiten: • bekken, heup, femur NVFG Najaarscongres 2010 Kanker bij ouderen 12

  11. Botmetastasen Wervelmetastasen NVFG Najaarscongres 2010 Kanker bij ouderen 13

  12. Botmetastasen Myelumcompressie 1) metastasen in de wervels(85%) • in wervellichaam • epidurale uitbreiding (doorgroei botmeta richting dura) • fractuur van de wervel, met een botfragment in het wervelkanaal 2) doorgroei van tumorvan buiten de wervel in het wervelkanaalvia het foramen intervertebrale (10%) 3) metastasen in hetruggenmerg (m.n. bij longkanker) of deruggenmergsvliezen(m.n. bij long- en borstkanker) (5%)  blijvende neurologische uitval heeft grotegevolgen voor de kwaliteit van leven NVFG Najaarscongres 2010 Kanker bij ouderen 14

  13. Botmetastasen Epidurale metastasen NVFG Najaarscongres 2010 Kanker bij ouderen 15

  14. Botmetastasen Alarmsignalen • compressie van het ruggenmerg is een veelvoorkomende complicatie • behandeling van neurologische symptomen dient binnen 24 uur te worden ingezet • signalering door patiënt, verpleging en fysiotherapeut belangrijk!!! • compressie van het ruggenmerg en/of zenuwwortels veroorzaakt ernstige tot zeer ernstige symptomen: • krachtsvermindering: mn flexoren, 35% bij opname bedlegerig) • sensibiliteitsverlies • incontinentie/retentie (caudasyndroom) • ataxie (door dysfunctie lange banen of achterstreng) NVFG Najaarscongres 2010 Kanker bij ouderen 16

  15. Botmetastasen Medisch beleid: haast is geboden!! Binnen 24 uur: • bij acute, incomplete uitval: direct verwijzen • pijnstilling • neurologisch onderzoek, X-wervelkolom, MRI • start dexamethason (oedeem, compressie ↓↓) • overleg radiotherapeut, neuroloog, neurochirurg, oncoloog • evt. wervelresectie/osteosynthese (afhankelijk van progressie, levensverwachting, leeftijd) • spoed radiotherapie (vaak 1-5 maal, totaal 8 Gy) • behandeling < 24 uur noodzakelijk om parese te voorkomen • preventie complicaties: anti-stolling, bifosfonaten, mobiliseren, catheter, laxeren NVFG Najaarscongres 2010 Kanker bij ouderen 17

  16. Botmetastasen Klinische begeleiding door fysiotherapie • beleidmobiliseren achterhalen/ kortsluiten (*^&%#%@) • patiënt informeren over aandoening, beleid en plan mobiliseren • symptomen verergering compressie duidelijk maken en navragen • functionele therapie: ADL, transfers, lopen; vaste behandeltijd (pijnstilling!) en therapeut • dagelijks situatie opnieuw beoordelen (spierstatus, VAS) • rapportage afspraken in dossier • meedenken in traject ontslag: nazorg, toiletgang zelfstandig, ADL-situatie, hulpmiddelen, 1e lijns fysiotherapie NVFG Najaarscongres 2010 Kanker bij ouderen 18

  17. Botmetastasen Corsetten / immobilisatie • absolute fixatie is een illusie! • goede instructie patiënt en verpleging over doel en gebruik • korte lijntjes gipskamer en revalidatie-arts • soms staat gemak boven ideale fixatie • gereedschap… NVFG Najaarscongres 2010 Kanker bij ouderen 19

  18. Botmetastasen Poliklinische revalidatie van patiënt met botmeta’s • incidentie, prevalentie en overleving van kanker: (78.000 400.000 50% in 2008, bron NKR) • in 15 jaar 90% meer mensen die leeft met kanker (370.000 in 2000, 700.000 in 2015; bron NKR) • “survivorship” in toenemende mate maatschappelijk relevant • slechts 2% van patiënten revalideert na kanker • revalidatie vanpalliatieve patiënten: geen cijfers bekend NVFG Najaarscongres 2010 Kanker bij ouderen 20

  19. Botmetastasen Aandachtspunten bij revalidatie • programma op maat: hulpvraag en klinimetrie • sport en spel: veiligheid! • anti-hormoontherapie: spierkracht en BMD • preventie osteoporose: veel botbelastende activiteiten zonder piekbelasting • palliatief vs. curatief in 1 groep • iedere 4-6 weken evaluatie doelen, inspanningsvermogen en 1-RM NVFG Najaarscongres 2010 Kanker bij ouderen 21

  20. Botmetastasen Ervaringen met een groepsrevalidatie-programma • Fons Teeuwisse, 1947 • Gemetastaseerd prostaatca. oktober 2008, wv 10 x Docetaxel tot juni 2010, APD en onderhoud Eliguard 1x p/m • Start revalidatie 1 augustus 2010 • Hulpvraag: vermoeidheid , uithoudingsvermogen • Doelen: spierkracht, cardiovasculaire conditie, evenwicht, actieve leefstijl • Klinimetrie: PWC 130 0,85 W/kg, 1-RM legpress 65 kg. na 12 weken: 1,25 W/kg, 1-RM 110 kg. NVFG Najaarscongres 2010 Kanker bij ouderen 22

  21. Botmetastasen Vragen? Dank voor jullie aandacht! NVFG Najaarscongres 2010 Kanker bij ouderen 23

More Related