Duurzamer Consumptie: de Burger-Consument aan zet

Duurzamer Consumptie:de Burger-Consument aan zet Kerk en WereldLezing Prof. dr. ir.GertSpaargaren Wageningen Universiteit GroepMilieubeleid (ENP)

burger-consument bedrijven overheid

Kenmerken van de ‘moderne’ burger consument? lastig ongeinformeerd lui onvoorspelbaar koopjesjager hufterig de buren eerst onkundig ‘de’ burger-consument = ‘zogoedals de situatietoestaat’

Stellingen voor discussie • Er is ruimaanbodaanduurzameproducten, maar • Het wordtteweiniggebruikt, vanwege • Gebrekaan ‘afstemming’ op watconsumentwil en kan • Slecht‘imago’ van duurzameconsumptie: geitenwollensokkenverhaaldatnietmeeraanspreekt • [‘Gebrekaanorganisatie’ van de kant van de burger- consument] • Bedrijven, overhedenen milieu-organisatiesmoetenditoppakken en de burger-consumentassisterenbij het gerichtontwikkelen van eenduurzamerleefstijl

Sindsjaren 1990: GeleidelijkmeerDuurzameProducten en Diensten • Brundtland-rapport, 1987 • Keerpunt in milieubeleid • Bedrijvengaanactiefmeedoen: meergroeneprodukten • Duurzameontwikkeling • (Inplaats van ‘grenzenaan de groei’ : Club van Rome) • Reframing economie-milieu

GROEN GEBRUIK (voorbeeld UK): NEEMT WEL TOE Bron: the Cooperative Bank, the Ethical consumerism report (2007)

Verkenning van het ‘Groene Aanbod’

MOBILITEIT EN DUURZAAMHEID

DUURZAAM WONEN

DUURZAMER VOEDSEL CONSUMPTIE

Conclusie: er is steeds meer en redelijk gevarieerd groen aanbod. MAAR: • Meer AANBOD leidtniet tot evenredigmeer GEBRUIK WANT • 1. Milieu/duurzaamheidvaakbenaderdals ‘technischprobleem’ met technischeoplossing • Energie/ water/ afval/ PV-tech etc. binnendomeinwonen • CO2-emissies; Modal-shifts; e-car; fuel efficiency binnenmobiliteit • Pesticiden en kunstmest en watergebruikbinnenvoedseldomein • 2. Duurzamer aanbod onvoldoende ‘doorvertaald’ naar en aangepast aan de burger-consument als beoogd gebruiker;

(WUR, UVT, PBL, LEI): ONDERZOEKSPROJECT • HOE KAN DUURZAME CONSUMPTIE WORDEN BEVORDERD • DOOR FREQUENTER GEBRUIK VAN GROEN AANBOD • IN ALLEDAAGSE CONSUMPTIEPRAKTIJKEN • VAN GEWONE (OOK LICHT-GROENE) BURGER-CONSUMENTEN • 4 AIO’S EN 2 POSTDOCS ONDERZOEK NAAR GROEN AANBOD EN GEBRUIK OP GESELECTEERD AANTAL ALLEDAAGSE, MILIEURELEVANTE PRAKTIJKEN

36 Gedragsroutines/praktijken in 6 consumptiedomeinen

Vraagkant: eindgebruikers Aanbodskant: Aanbieders

CONCLUSIES ONDERZOEK: GEBRUIK GROENE AANBOD KAN TOENEMEN WANNEER • BEDRIJVEN EEN STERKERE ORIENTATIE ONTWIKKELEN OP DE BURGER-CONSUMENT • (inplaats van alleen) BUSINESS-TO-BUSINESS • (nu ookaandachtvoor) BUSINESS-TO-CONSUMER • HET GROENE AANBOD WORDT AFGESTEMD OP ALLEDAAGSE GEBRUIKSPRAKTIJKEN VAN BURGER-CONSUMENTEN • BETER AFSTEMMEN OP KENMERKEN VAN GEBRUIKSPRAKTIJKEN • BETER ‘VERHAAL’ ERBIJ OOK VOOR DE ‘LICHTGROENE’ CONSUMENT

EEN VOORBEELD: VOEDSELCONSUMPTIE • Manieren van aanbieden van groene producten, diensten en ideeen (door overheden en bedrijven) • Aan ‘gestandaardiseerde’ groepen van eindgebruikers, (middelbare scholieren op zoek naar kleding, mensen die in restaurant eten, etc.) • Die voor specifieke gedragspraktijken er heel gerichte milieuwensen en –eisen op na houden

Twee praktijken van voedselgebruik meer en beter groen aanbod vaker gebruikt Leefstijl Groepen van burger- consumenten met eigen ‘voedsel-concerns’’ Albert Heyn; Unilever; Sodexo/Albron; Douwe Egberts etc. met eigen DO-strategie Boodschappen doen in supermarkt Lunchen in de kantine GEBRUIK AANBOD

Afstemmen op gebruikspraktijken = • Groen aanbod ‘on the spot’ d.w.z. in de winkel en de kantine waar de consument altijd winkelt/eet • Duurzame produkten als strategische produkten positioneren in de supermartk/kantine • Schappen op ooghoogte • Labeling/etikettering • Groene produkten in groene omgeving (koelvitrine-discussie etc) • Groene produkten die aansluiten bij bestaande manier van bewaren, bereiden en gebruiken/opmaken • Etc.

Een goed verhaal erbij = • Nadenken over de vraagvoorwie het verhaalbedoeld is • Voorwelkeportemonnaie? • Voormensen met donkergroene of lichtgroenelevensstijl? • Voor‘de’ burger-consument of voor de voedsel-consument?

beelden en zorgen m.b.t. duurzaamheidvoor de voedselconsument (Nederland, 2008) • RISIKO-MIJDING; • GEEN PESTICIDEN (RESIDUEN) • GEZONDHEID; • STREEK-IDENTITEIT; • LANDSCHAP • BIODIVERSITEIT • GEZOND ECOSYSTEEM • KLIMAATVERANDERING • WATERBESPARING • DIERENWELZIJN • FAIR-TRADE; • GOED INKOMEN BOEREN

Eengoedverhaalerbij = (qua inhoud) • Aansluiten bij een ‘post-Brundtland’- visie op duurzame consumptie anno 2010: • Geen tegenstelling tussen ‘consumeren’ en ‘duurzaamheid’ • Wel: substantiële verschuivingen in consumptiegedrag • Geen: ‘apocalyps’ en uitsluitend negatieve logica (risico) • Wel: ruimte voor andere beleving van (groene) consumptie • Geen: uitsluitend westers welvaarts probleem • Wel: wereldwijde uitdaging vanuit ecologie en rechtvaardigheid

ALS SPRAKE IS VAN PASSEND GROEN AANBOD MET GOED VERHAAL, DAN • BURGER-CONSUMENT UIT DE HANGMAT • BEREID TOT DEELNEMEN AAN NIEUWE VORMEN VAN BETROKKENHEID (OOK BIJ PRODUKTIE-PROCESSEN) • ACCEPTATIE VAN VERNIEUWING/TRANSITIES IN ALLEDAAGSE LEVEN • 5 – 10 JAAR PROCESSEN • MET GEORGANISEERDE LEERPROCESSEN ROND (DE COMPLEXITEIT VAN) DUURZAME CONSUMPTIE

DANK VOOR UW AANDACHT EN VOOR DE GELEGENHEID; www.enp.wur.nl

Duurzamer Consumptie: de Burger-Consument aan zet