Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu szkolnictwo.pl

1. Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.

2. O PODZIALE FILOZOFII Myśliciel, August Rodin [E. Wójcicka - Romaniuk] edukacja filozoficzna, gimnazjum, O PODZIALE FILOZOFII – lekcja 3

3. O PODZIALE FILOZOFII Filozofia stopniowo rozszerzała swoje zainteresowania, powiększając tym samym swój zakres. Początkowo oznaczała tylko filozofię przyrody, potem teorię bytu, a później również teorię poznania. Jednak zanim zakres filozofii został ostatecznie określony, już rozpoczął się proces wydzielania z niej odrębnych nauk, dysponujących własnym przedmiotem, metodą i specjalistami. Frontispis łacińskiej wersji Dialogu Galileusza, Arystoteles, Ptolemeusz i Kopernik.

4. O PODZIALE FILOZOFII Na przestrzeni wieków, filozofię dzielono na różne sposoby, w zależności od przyjętych kryteriów . Były to podziały ze względu na działy, epok i historyczne czy stopnień abstrakcji. Rafaela Santi, Platon i Arystoteles - fragment fresku

5. O PODZIALE FILOZOFII Platon, podzielił filozofię na wiedzę o zjawiskach i  wiedzę o  bycie, w ślad za nim Grecy dzielili filozofię na: • fizykę - naukę o  bycie; • logikę - naukę o  poznaniu; • etykę – naukę o  wartościach. Stoicy podobnie do Platona podzielili filozofię na: • logikę (teorię poznania i teorię języka), • fizykę (tj. filozofię przyrody), • etykę. Platon

6. O PODZIALE FILOZOFII Epikur dzielił filozofię podobnie na: • kanonikę - naukę o kryteriach, • fizykę - filozofię przyrody, • etykę - naukę o tym, jak żyć. Epikur

7. O PODZIALE FILOZOFII Arystoteles zauważył, że rozum ludzki posiada dwie funkcje: - teoretyczną, która pozwala na poznawanie zasad bytu, - praktyczną, która służy poznawaniu zasad działania. Zgodnie z tym podzielił filozofię na filozofię na teoretyczną i filozofię praktyczną, oddzielając od nich logikę jako dyscyplinę przygotowawczą, formalną. Arystoteles

8. O PODZIALE FILOZOFII U Arystotelesa filozofia praktyczna ma dwa główne działy: etykę i politykę, którym podporządkowane są dyscypliny podrzędne: retoryka, ekonomika i poetyka. Filozofia teoretyczna dzieli się na: fizykę, matematykę i „pierwszą filozofię”. Arystoteles

9. O PODZIALE FILOZOFII Za podstawę swojego podziału Arystoteles przyjął stopień abstrakcji, który jest najmniejszy w fizyce, większy w matematyce /pojmowanej bardzo szeroko, jako arytmetyka, geometria, ale też muzyka, optyka, astronomia i mechanika), a najwyższy w "pierwszej filozofią" czy po prostu w "filozofii". Później arystotelesowskie pojęcie "pierwszej filozofią" zastąpiła nazwa, zapożyczona od tytułu jego dzieła - "metafizyka". Arystoteles

10. O PODZIALE FILOZOFII Podział dziejów filozofii europejskiej na epoki/ /periodyzacja/: • I. Filozofia starożytna, zaczynająca się na przełomie VII i VI w. p.n.e., a kończąca się w VI w. n.e. • II. Filozofia średniowieczna, trwająca od VI do XIV wieku n.e. • III. Filozofia nowożytna, trwająca od XV wieku n.e., do dnia dzisiejszego. • IV. Filozofia współczesna, która stanowi część okresu nowożytnego, trwa od XIX wieku do dziś. Rafaela Santi, Szkoła Ateńska „Imię róży”

11. O PODZIALE FILOZOFII Hugon od św. Wiktora, który nawoływał: "Ucz się wszystkiego, zobaczysz potem, że nic nie jest zbędne", (Tatarkiewicz W., Historia filozofii, t. 1, Warszawa 2002) podzielił wiedzę na cztery działy: • wiedzę teoretyczną, szukającą prawdy /teologia, matematyka i fizyka/; • wiedzę praktyczną, kierującą obyczajami /etyka właściwa, ekonomika i polityka/; • wiedzę mechaniczną, kierująca czynami, /sztuki "nie wyzwolone": tkactwo, produkcja narzędzi,, żeglarstwo, rolnictwo, łowiectwo, medycyna, "teatryką" czyli sztuka bawienia ludzi/; • wiedzę logiczną. która uczy mówić i dyskutować. Hugon od św. Wiktora

12. O PODZIALE FILOZOFII Christian Wolff, niemiecki filozof, wszystkie nauki, z wyjątkiem matematycznych, podzielił na: • filozoficzne – racjonalne, • historyczne - empiryczne. Przedmiot nauk filozoficznych i empirycznych jest ten sam, jednak pierwsze z nich podają racje, drugie zaś stwierdzają fakty. Nauki filozoficzne dedukują to, co historyczne znajdują w doświadczeniu. Jedne i drugie są potrzebne, jako że empiryczne dostarczają filozoficznym materiału, i potwierdzają, że ich racjonalna dedukcja odpowiada rzeczywistości. Ale tylko nauki racjonalne dostarczają poznania prawdziwie jasnego i wyraźnego. Tablica pamiątkowa we Wrocławiu

13. O PODZIALE FILOZOFII Zagadnienie klasyfikacji nauk, czyli de facto podziału filozofii rozwiązywane było albo według tradycji platońskiej albo arystotelesowskiej . Podział platoński na logikę, fizykę i etykę, powstał w Akademii. Przejęty przez stoików a potem Ojców Kościoła (Orygenes, Augustyn), wprowadzony został do nauki średniowiecznej przez Izydora, Eriugenę, Alkuina używany był jeszcze w XII w. Arystotelesowski podział na nauki teoretyczne i praktyczne, rozwinięty przez komentatorów, przekazany średniowieczu przez Boecjusza, reprezentowany był głównie przez Hugona od św. Wiktora. Rembrandt, Arystoteles z popiersiem Homera

14. O PODZIALE FILOZOFII Wymieniając poszczególne jej dziedziny, filozofię można podzielić między na: • metafizykę (teoria bytu), • ontologię (teoria przedmiotu), • teorię poznania (epistemologia), • antropologię (filozofia człowieka), • etykę (filozofia moralności), • teodyceę (filozofia Boga), • kosmologię filozoficzną (filozofia przyrody), • estetykę (filozofia piękna, filozofia sztuki), • semiotykę (teoria znaku), • logikę, • semantykę (teoria znaczenia) • i inne. Filozofia na średniowiecznej miniaturze

15. O PODZIALE FILOZOFII Przez wieki różne doktryny filozoficzne, w zależności od tego, co uważały za godne uwagi, szczegółowo zajmowały się różnymi działami filozofii. Bez względu jednak na własne preferencje większość z nich miała trzy podstawowe działy: • ogólną naukę o bycie /metafizyka, ontologia/. Poza częścią ogólną obejmowała naukę o przyrodzie /kosmologia/, o duszy /psychologia/ i o Bogu /teologia/. • ogólną naukę o poznaniu /epistemologia, gnozeologia/. Epistemologia dzieliła się na teorię poznania, analizującą proces poznania i krytykę poznania, oceniającą jego wyniki; • ogólną naukę o wartościach /aksjologia/. Na aksjologię składały się etyka, zajmująca się wartościami moralnymi i estetyka, badająca wartości estetyczne. I chociaż podział ten ustalili w IV w. p.n.e. uczeni greccy z Akademii Platońskiej, pozostaje nadal aktualny. Rafael Santi, Szkoła Ateńska.

16. BIBLIOGRAFIA • Krąpiec M.A., Metafizyka. Zarys podstawowych zagadnień, Lublin 1978. • Podsiad A., Słownik terminów i pojęć filozoficznych, Warszawa 2000. • Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. 1-5, Lublin 2000-2005. • Tatarkiewicz W., Historia filozofii, t. 1-3, Warszawa 2002.