AHİLİK

1. AHİLİK MEDRESELER ENDERUN MEKTEBİ

2. 3 AHiLiK 1 2 • Ahi Kelimesi Hakkında • "Ahi" Kelimesi’nin kaynağı hakkında iki farklı görüş vardır; • Birincisi; Arapça “KARDEŞİM" demek olan “AHİ" kelimesinden, • İkincisi ise, DivanuLugati Türk gibi kaynaklarda geçen ve “ELİ AÇIK, CÖMERT" anlamlarına gelen Türkçe “ADI" kelimesinden geldiği görülmüştür. Ahiliğin Kurucusu AHİ EVREN Hakkında ** "Ahi Evren" veya "Ahi Evran" adıyla tanınmaktadır. Bilinen tam adı ise Şeyh Nasreddin Mahmud el-Hoyî 'dir. ** Bugün İran sınırları içerisinde yer alan, HOYKASABASI‘nda doğmuştur. ** Doğum tarihi kesin olarak bilinmemekle beraber 1171 Yılında doğduğu rivayet edilmektedir… ** Tarihi birçok kaynakta 93 Yıl ömür sürdüğü belirtilmektedir. ** Anadolu'ya gelerek Kayseri yöresine yerleşmiş olan Ahi Evran, burada Deri İşlemeciliği Atölyesi kurmuştur. ** Kayseri'den sonra Konya, oradan da Kırşehir'e yerleşmişolan Ahi Evran, AHİLİK SİSTEMİ ‘nin kurucusudur

3. 3 AHiLiK 1 2 Ahi Evren ‘e Göre Ahilik Düşüncesi Ahilik Teşkilatı’nın kurucusu olan Ahi Evren ‘nin amacı;**Kişiyi eğitimli, üretici ve topluma yararlı olacak bir hale getirmek**Verimli ve Üretken bir çalışma ortamı oluşturmak**Karşılıklı anlayış ve güven ortamı içinde yürüyen İş Bölümü ve İş Birliği ‘nigeliştirmektir. AHİLİKTE ÖNEMLİ 4 DÖNEM ** “YAMAKLIK DÖNEMİ” --- Genelde 10 Yaşında olan çocuklar arasından seçilirlerdi. ** “ÇIRAKLIK DÖNEMİ” --- Ustaların yanında düzenli olarak 2 Yıl Yamaklık yapanlar ÇIRAKLIĞAyükselirdi.Bu dönemde işin incelikleri yanında büyüklerine saygılı olması ve yalan söylememesi öğütlenirdi… ** “KALFALIK DÖNEMİ” --- 3 Yıl ÇIRAKLIK ‘tan sonra KALFALIĞA yükselirdi ve bu dönemde kendisine işinde doğru ve dürüst olmaya yönelik öğütlerde bulunulurdu… ** “USTALIK DÖNEMİ” --- 3 Yıl KALFALIK ‘tan sonra USTALIĞA yükselirdi. Bu dönemde ahi teşkilatının asıl üyesi olurdu.

4. 3 AHiLiK 1 2 AHİLER, Çarşılar, Bedestenler, ve Eğitim Zaviyeleri yaptırarak, Ahilik Teşkilatlarını kurar ve kurumsallaştırırlardı… Yine AHİLER ; topluma ; Türkçe konuşma, okuma, güzel yazı yazma davranış ve görgü kuralları,terbiye, edep, musiki, askerî bilgi, spor eğitimi gibi konuları öğretir, halkın ve gençlerin yeteneklerinin gelişmesini sağlarlardı.... Anadolu’nun her tarafını dolaşan, seyyah ve tarihçi İbniBatuta (1304-1377), seyahatnamesinde Anadolu’da gördüğü Ahilerle ilgili ilginç ve geniş bilgilere yer vermektedir…Mükemmel misafir karşılama geleneğinden bahseder ve “Dünyada Ahilerden daha güzel işler işleyen görmedim” der. Türklerin yaşadığı tüm bölgelerde bu kurumun müesseseleştiğini, bilhassa meslek sahipleri, üretim ve ticaret yapanlar arasında gelişmiş bir örgütlenmeye sahip olduğunu anlatır.

5. AHiLiKTE“ Y a m a k l ı k “ Geri Yamaklıkta Eğitim Yamaklar, iş yerlerinde kalfalar ve ustası tarafından mesleki eğitim alırken, Tekke ve Zaviyeler ’de de DİNİ ve SOSYAL BİLİMLER üzerine eğitim alırdı. Öncelikle AHİ TEŞKİLATI‘nıngenel ahlak kuralları öğretilirdi. Hafta içi ustasının yanında terbiye eğitimi alan yamaklar, Cumartesi günü, ustalarının yanında o haftanın değerlendirmesini yaparlar ve yapmış oldukları olumlu-olumsuz davranışlarını sorgularlardı… • Yamaklıktan Çıkarılma • Yamaklar; • Zina yapmak, • Dedikodu yapmak, • İftira etmek, • Kibirlenmek, • İçki içmek, • Merhametsiz olmak, • Kin tutmak, • Sözünde durmamak, • Hırsızlık etmek, • Gibi davranışlarından her hangi bir davranışı yapması durumunda • hiç af edilmez ve AHİLİK ‘ten çıkarılırdı…

6. AHiLiKTE“ Ç ı r a k l ı k “ Geri • Çıraklıkta Eğitim • Çırak, İşyerinde en az üç kişinin denetiminde mesleğin inceliklerini öğrenirdi. • Çırağın, mesleğin inceliklerini öğrenmenin dışındaki görevleri; • Temizlik yapmak, • Götür-getir işlerini yapmak, • Haber götürmek, • Dükkana ve Tekke-Zaviye’ye düzenli devam etmek, • Ahlak Eğitimi‘ni düzenli bir şekilde • almaktı. • Çıraklıktan kalfalığa 1001 günden sonra geçilirdi. (Yani, yaklaşık 3 Yıl…) En Uzun Çıraklık Dönemi Olan Meslek AHİLİK TEŞKİLATI ‘nda Çıraklık Dönemi en uzun olan meslek KUYUMCULUK ‘tur. Öyle ki,bu mesleği seçen Ahilerin Çıraklık Dönemi 20 Yıl ‘dır.

7. AHiLiKTE“ K a l f a l ı k “ Geri Kalfalık İle İlgili Genel Bilgiler Usta olmaya hazır kişilerdi. İşlerini yapabilen ama henüz dükkan açmaya sermayesi olmayan ücretli kişilerdi. Kalfanın usta olabilmesi için kalfalık döneminde en az üç çırak yetiştirmesi şarttı. Kalfalık bütün mesleklerde 1001 gündü. (Yani,yaklaşık3 Yıl…)

8. AHiLiKTE“ U s t a l ı k “ Geri Ustalık İle İlgili Genel Bilgiler Peştamal kuşanarak usta olmuş kişidir…. Usta Ahiliğe girebilmesi için en az üç tane kalfa yetiştirmelidir. Usta olmayan kişiler Ahilik Teşkilatı ‘na giremez, ve İşyeri açamazlardı. Ahi Başı‘nınonay vermesiyle Ustalık Belgesi alanlar, kendi iş yerlerini açmaya hak kazanırlardı. Kendi iş yerlerini açanlar, AHİLİK TEŞKİLATI ‘nın ortaya koyduğu CEZA SİTEMİ‘nikabul etmiş sayılır ve ona göre, mesleğinde doğruluk ve dürüstlüğü ortaya koymaya çalışırdı…( AHİLİK’TE CEZA SİSTEMİ)

9. AHiLiKTE“ Ceza Sistemi “ Geri Ahilikte Ceza Ürün, verilen standartlara uymuyorsa , kalitesiz veya bozuksa, üstelik de yüksek fiyatla satıldığı edilmişse, bu durum hemen Ahi Başı ’na haber verilirdi. ( Her türlü ürünün fiyatı, mesleğin bağlı olduğu Ahi Birliği‘nce düzenlenirdi…. Her ürünün maliyeti, işlenişi,satışı belli kurallara bağlanmıştı….Bu kurallar; hem meslek sahipleri arasındaki sürtüşmeleri ve haksız rekabetleri , hem de tüketicilerin mağdur olmasını önlüyordu...) Örneğin ; Ahi Başı,o bölgede AT EĞERİ ‘ni 6 Akçe, KATIR NALI 5 Akçe, MERKEP NALI 4 Akçe olarak belirlemiş ise,Ustalar,bu fiyattan yada daha aşağı fiyattan satmak zorunda imiş… Nalbant Ustası,hayvanın ayağına nal çakarken,çiviyi ata zarar verecek şekilde çakarsa,at iyileşinceye kadar,her türlü bakımını yapmak zorunda idi… Ahi Başı, ceza verilecek esnafın dükkanına gider, diğer esnaf ve halkın önünde dükkanı kilitler, dükkan sahibinin sağ ayağından pabucunu alır, dama atarmış. ( Pabucunu Dama Atmak…”deyimi buradan gelmektedir…) Pabucu dama atılan esnaf birlikten çıkarılır, bu ceza diğer esnaflara da duyurulurmuş.Birlik tarafından affedilinceye kadar hiç bir yerde çalışamazmış.

10. MEDRESELER 1 2 3 Türk Tarihi’nde İlk Medrese Türk Tarihi’nde İlk MedreseBüyük Selçuklu Hükümdarları Alpaslan ve Sultan Melikşah Dönemleri ’nde Vezirlik yapan NİZAM-I MÜLK tarafından Bağdat ‘ta kurulmuştur… İznik Medresesi’nin İlk Müderrrisi , Davud-i Kayseri’ dır… Osmanlılar’da İlk Medrese Osmanlılar’daİlk MedreseOrhan Bey Dönemi ‘ndeİznik ‘te kurulmuştur… Zaman içinde Medreseler, içerisinde öğrencilerin öğrenimleri yanında yeme, içme ve barınma ihtiyaçlarının karşılandığı VAKIFLAR tarafından finanse edilen bir yatılı okul şeklinde organize edildi. Genel bu eğitim, 2 Yıl sürerdi… Bağdat / Nizamiye Medresesi Bu günkü sistemde Orta ve Yüksek Öğrenimi temsil eden Medreseler, Fatih Dönemi’nde daha da çoğalmış ve bu dönemde Sahn-ı Seman Medresesiyapılmıştır. Kanuni Dönemi’nde ise Süleymaniye Medreseleri yapılarak, Osmanlı Devleti’nin en büyük medresesi inşa edilmiştir.

11. MEDRESELER 1 2 3 Erzurum / Çifte Minare Bursa / Yeşil Sultan-iye Medresesi Kastamonu / Nasrullah Münire Medresesi İznik / İznik Medresesi

12. MEDRESELER Geri Kastamonu / Nasrullah Münire Medresesi

13. MEDRESELER 1 2 3 Müderris Odası (Öğrt.Hoca) İstanbul / Süleymaniye Medresesi Muid Odası (Asistan) • Medreselerde Dersler • Medreselerde talebe sayısı 20’yi geçmezdi • Ders Anlatın Yöntemi, daha EZBERCİLİĞE dayanıyordu… • Günde beş saat eğitim yapılırdı. Eğitim, Sabah Namazı sonrasında yapılan kahvaltı sonrasında (Sabah Saat 06.00) başlar ve Öğleye kadar ders yapılırdı… • Öğleden sonra öğrenciler, ilgi alanlarına göre araştırma yaparlardı. • Öğrenciler, SALI, PERŞEMBE ve CUMA GÜNLERİ tatil yaparlardı… • Öğrenciler, ÜÇ AYLAR ‘da yurdun değişik yörelerine dağılarak, öğrendikleri ile ilgili uygulama yaparlardı… • Böylece, öğrenciler; öğrendiklerini halk üzerinde tatbik ederlerdi… Bursa / Ahmet Paşa Medresesi İstanbul / Sahn-ı Seman Medresesi

14. ENDERUN MEKTEBÎ Enderun Mektebi’nin Kurulma Amacı Enderun Mektepleri , DEVLET MEMURU yetiştirmek amacıyla kurulmuştur.Bir nevi bu okullara SARAY OKULLARI ‘da denmekte idi… Enderun Mektebi’ne Öğrencilerin Alınması Hristiyan Aileler’in 8-10 Yaşları arasındaki zeki ve yetenekli olan küçük çocukları DEVŞİRME SİSTEMİ ile alınıyor ve belli bir eğitim sonrasında Devlet Memuru / Yönetici olabilecekler ENDERUN MEKTEBİ ‘ne alınıyorlardı… Diğer çocuklar ise önce ACEMİ OĞLAN , oradan ise YENİÇERİ TEŞKİLATI ‘na asker olarak alınırdı… İstanbul / Topkapı Enderun Mektebi