نظام مراقبت SURVEILLANCE

بسم الله الرحمن الرحیم نظام مراقبتSURVEILLANCE دکتر حسین صافی زاده خرداد 90 منبع: کتاب جامع بهداشت عمومی، جلد دوم ، فصل 8 گفتارهای 3و 4 کتاب پارک جلد اول، صفحه 152

اهداف درس انتظار می رود شما با مطالعه این درس، قادر باشید: • مراقبت را تعریف نمایید. • استفاده های نظام مراقبت را نام ببرید. • اهداف نظام مراقبت را توضیح دهید. • ویژگیهای نظام مراقبت را توضیح دهید. • شاخص های مرتبط با نظام مراقبت را توضیح دهید. • انواع نظام مراقبت را توضیح دهید.

مراقبت Surveillance تعريف : گرد آوري, تجزيه و تحليل, تفسير و انتشار به هنگام, مستمر و منظم داده هاي مربوط به سلامتي

مراقبت Surveillance مداخله اطلاعات مراقبت

مراقبت Surveillance استفاده هاي نظام مراقبت : ارزيابي وضعيت تعيين الويت پايش و ارزشيابي برنامه ها شناسايي مشكلات ايجاد زمينه براي تحقيق

مراقبت Surveillance انواع اطلاعاتی که بطور معمول تحت مراقبت قرار می گیرند : بيماري ها – سل, مالاريا, سرطان مري, ... عوامل خطر- مصرف سيگار, رفتارهای پرخطر ... موارد ابتلا و مرگ و میر نتایج آزمایشگاهی: نتایج سرولوژی، باکتریولوژیک، مقاومت داروها، ... وضعیت ناقلین: نوع ناقلین منطقه، وفور آنها، حساسیت به حشره کش ها شرایط محیطی: دسترسی به آب آشامیدنی، سطح آلودگی هوا، ... مخازن بیماری ها: انسانی و حیوانی خصوصیات جمعیت: سن، جنس، مهاجرت، ... مداخله های صورت گرفته: واکسن های مصرف شده، اماکن سم پاشی شده، تعداد افراد درمان شد

مراقبت Surveillance اهداف نظام مراقبت : پايش روند شناسايي اپيدمي ها شناسايي گروههاي در معرض خطر تعيين اهداف برنامه ارزيابي پيشرفت برنامه هاي مداخله اي

مراقبت Surveillance شكل 1 ـ موارد گزارش شده بيماري سِل در ايران طي سال هاي 81-1343

مراقبت Surveillance علل گزارش كمتر از حد واقعي : مراجعه نكردن كليه بيماران به واحدهاي ارائه خدمات تشخيص ندادن همه آنها گزارش نكردن همه موارد بيماري

مراقبت Surveillance شكل 2 ـ بروز واقعي و گزارش شده سل در ايران

مراقبت Surveillance براي مفيد بودن نظام مراقبت نيازي به كشف همه موارد نيست. به نظر مي رسد اگر هدف نظام مراقبت «بررسي روند تغييرات» يك مقوله مربوط به سلامتي (بيماري – عامل خطر) باشد:

مراقبت Surveillance شكل 3 ـ موارد مالاريای شهر بندرعباس در مهر ماه سال 78

مراقبت Surveillance شكل 3 ـ موارد مالاريای شهر بندرعباس در مهر ماه سال 79

اگر نظام مراقبتي با هدف شناسايي اپيدمي عمل كند بايستي شناسايي موارد را به صورتنسبتاً صحيح و دقيق انجام دهد. مراقبت Surveillance لذا : براساس اينكه هدف هر نظام مراقبت چه باشد, خصوصيات مورد انتظار از آن متفاوت خواهد بود.

مراقبت از بیماری چیزی فراتر از گزارش دهی انفعالی بیماری است و شامل اقدامات زیر است: مراقبت Surveillance تایید آزمایشگاهی تشخیص های احتمالی یافتن منبع عفونت راه های انتقال شناسایی همه موارد و موارد تماس شناسایی موارد دیگر که در معرض خطر می باشند

مراقبت Surveillance منابع گردآوري داده هاي مراقبت: مراكز ارايه خدمات دولتي و خصوصي بيمارستان ها مطب ها آزمايشگاه ها و ....

مراقبت Surveillance ويژگيهاي نظام مراقبت : نظام مراقبت بايد ساده بوده و توسط كاركناني كه آموزش هاي ويژه اي نديده اند اجرا شود داده ها به ساده ترين روش ممكن و در حداقل مقدار لازم گردآوري شوند قابليت اجرا و كم هزينه بودن از اصول ايجاد نظام مراقبت مي باشند.

تعریف مورد: باید تعریف ساده و در عین حال از حساسیت و ویژگی مناسب برخوردار باشد. • چرخه اطلاعات: این چرخه با جمع آوری، سازمان دهی، تولید یا ارجاع به سازمان ها و افراد نیازمند شکل می گیرد. • محرمانه بودن: اطمینان بخشی از نظر دوباره کاری و همچنین از نظر رعایت موازین اخلاقی و جلب رضایت افراد جامعه (حفاظت فیزیکی از سیستم های مراقبت و مخازن داده ها و محرمانه نگهداشتن اطلاعات) • تشویق مشارکت کنندگان: موفقیت یک سیستم مراقبت وابسته به مشارکت فعال افراد هم از نظر تولید صحیح و کامل اطلاعات و هم از نظر توزیع و ایجاد دسترسی مناسب می باشد. • نگرش به مراقبت: طراحی و اجرای مراقبت به دو شکل فعال و غیرفعال اجزاء سیستم مراقبت

بیماری های قابل گزارش: گزارش بیماری ها براساس قوانین کشوری، که اکثراً بیماری های عفونی را در بر می گیرد اما می تواند بیماری های غیر عفونی و حوادث را نیز شامل شود. • مراقبت براساس نتایج آزمایشگاهی: برای بعضی از بیماری ها به عنوان مبنای داده های مورد استفاده در سیستم مراقبت بسیار مفید است. • نظام ثبت: معمولاً نظام ثبت شامل همه یا تعدادی از وقایع و بیماری ها می باشد. • مطالعات (بررسی): از بررسی های ادواری یا موردی جهت پایش رفتارهای مرتبط با بیماری ها، ویژگیهای اشخاص که در ایجاد بیماری موثرند، .... استفاده می شود. • نظام اطلاعات • مرتبط نمودن داده ها • تجزیه و تحلیل، تفسیر و گزارش داده های سیستم مراقبت اجزاء سیستم مراقبت

به منظور ریشه کنی بیماری ها: فلج اطفال، دراکونکولوز • به منظور حذف بیماری ها: سرخک، کزاز نوزادی، جذام، شاگاس، فیلاریوز • به منظور کاهش بروز و شیوع بیماری ها: مالاریا، سل، هپاتیت B • با هدف کاهش انتقال: HIV/AIDS طبقه بندی مراقبت بیماری براساس اهداف مراقبت

الف) مراقبت انفرادی: مراقبت اشخاص بیمار تا زمانی که دیگر خطر چشمگیری برای دیگران نداشته باشد.ب) مراقبت از جمعیت محل: مراقبت از اشخاص یک محل در مورد بیماری مالاریاج) مراقبت کشوری: مراقبت از بیماری آبله پس از ریشه کنید) مراقبت بین المللی: مراقبت هایی که WHO از بیماری هایی مانند آنفلوانزا، فلج اطفال و ..... انجام می دهد. انواع نظام مراقبت

وبا • طاعون • تب زرد بیماری های تابع مقررات گزارش اجباری

بیماری های مشمول گزارش تلفنی: • فلج اطفال • هاری • وبا • کزاز نوزادی • سرخک • مننژیت • تبهای خونریزی دهنده • دیفتری • تیفوس • تب زرد • تب راجعه • طاعون مراقبت بیماری ها در ایران

بیماری های مشمول گزارش کتبی: • مالاریا • سالک • کالاآزار • سل • سیفیلیس • تب مالت • هپاتیت • سیاه زخم • کزاز بالغین • ایدز • توکسوپلاسموز • جذام • آمیبیاز • سوزاک • اسهال خونی میکروبی • سیاه سرفه مراقبت بیماری ها در ایران

توانايي نظام مراقبت در تشخيص موارد را با شاخص هاي زير برآورد مي كنند:حساسيت(Sensitivity)ويژگي (Specificity)ارزش اخباري مثبت(PPV)ارزش اخباري منفي(NPV) توانائي نظام مراقبت در تشخيص موارد

موارد درست شناسايي شده توسط نظام مراقبت حساسيت= كليه موارد جمعيت موارد درست شناسايي شده توسط نظام مراقبت ارزش اخباري= مثبت كليه موارد گزارش شده به نظام مراقبت جمعيت توانائي نظام مراقبت در تشخيص موارد

توانائي نظام مراقبت در تشخيص موارد

خسته نباشيد.

نظام مراقبت SURVEILLANCE