1 / 24

„Cudze chwalicie, swego nie znacie…”

„Cudze chwalicie, swego nie znacie…”. wilkowiecko. POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE. WILKOWIECKO. Wieś położona w województwie śląskim, w powiecie kłobuckim, w gminie Opatów. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa częstochowskiego.

bela
Download Presentation

„Cudze chwalicie, swego nie znacie…”

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. „Cudze chwalicie, swego nie znacie…” wilkowiecko

  2. POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE

  3. WILKOWIECKO • Wieś położona w województwie śląskim, w powiecie kłobuckim, w gminie Opatów. • W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa częstochowskiego. • Ludność: 985 osób (2012 r.) • Z Wilkowieckiem związany był znany pisarz i prowincjał paulinów Mikołaj z Wilkowiecka oraz płk Maksymilian Chodakowski. • Mikołaj z Wilkowiecka (ok. 1524-1601) - paulin, przeor klasztoru na Jasnej Górze, autor „Historyi o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim.” • Maksymilian Chodakowski – pułkownik wojsk koronnych, uczestnik powstania listopadowego. Znani ludzie urodzeni w Wilkowiecku: • Jan Szwejda (1905-1941) - przedwojenny prawnik, urzędnik skarbowy, porucznik Wojska Polskiego oraz polski policjant zamordowany podczas zbrodni w Palmirach. • Adam Bardziński (1885-1960) – polski polityk ludowy, działacz społeczny i samorządowiec, spółdzielca, rolnik, poseł II, III i V kadencji Sejmu w latach 1928-35 i 1938-1939.

  4. KRÓTKA HISTORIA WILKOWIECKA • W 1220 r. wymieniona jako Wylkogeczsko, a w 1354 r. jako płacąca świętopietrze i dziesięcinę wielkopostną dla papieża. W XVI w. z łanów kmiecych oddawano dziesięcinę wartości 15 grzywien klasztorowi mstowskiemu. • Folwark rycerski, karczma sołtysia z rolą i z łanu wolnego oddawano dziesięcinę miejscowemu plebanowi, przy czym z jednego łanu sołtysiego płacono dziesięcinę plebanowi w Wilkowiecku, ale z drugiego dla Mstowa, ponieważ dochód ten nadał klasztorowi biskup krakowski. Według regestru poborowego powiatu lelowskiego z 1581 r. ze wsi Wilkowiecko Trepka płacił od 6 łanów kmiecych i zagrodnika bez roli. • W dobie reformacji kościół posiadali innowiercy, a katolicy odzyskali go w końcu XVI w. • W 1783 r. było własnością Maksymiliana Chodakowskiego, pułkownika wojsk koronnych, a od 1790 r. należało do Jakuba Fryderyka Psarskiego, podkomorzego wieluńskiego. • W 1783 r. wymieniano wieś z dworem, młynem i tartakiem. • Ostatnia lustracja z 1789 r. podała: 47 domów i 150 osób (74 kobiety), z tego na plebanii były 3 domy (plebania i dwie chałupy bezrolnych) oraz 14 osób. W 1791 r. wieś miała 38 domów (dwór, pusty browar, karczma żydowska, młyn) i 239 osób (w tym 3 szlachty i 6 Żydów), a plebania miała w tym czasie 4 domy (plebania, szpital (przytułek), szkółka i chałupa bezrolnego) oraz 16 osób. Przy dworze znajdował się ogród, zwany dawniej zwierzyńcem, a przy tartaku piec wapienny. Wymieniano także murowany kościół parafialny pod wezwaniem św. Mikołaja i św. Magdaleny. • W 1791 r. w szkółce uczyło się 30 dzieci, a w szpitalu (przytułku) utrzymywano 8 ubogich. • Wokół wsi były lasy sosnowe, w których występowały gaje dębowe, brzozowe i jodłowe.

  5. KRÓTKA HISTORIA WILKOWIECKA • Wilkowiecko w początku XIX w. posiadali Prusacy, a w latach 1829-1860 po ojcu wieś posiadała Sabina Stojowska. • W 1827 r. było tutaj 55 domów i 532 mieszkańców. • W 1889 r. wieś miała już 76 domów, 340 mieszkańców, a folwark i probostwo łącznie 9 domów i 30 mieszkańców. Dobra Wilkowieckie składały się w 1889 r. z 4 folwarków (Wilkowiecko, Kurzelów, Dąbrówka i Brzeziny) o powierzchni 1.907 mórg, w tym 1.020 morgów gruntów ornych i 773 morgi lasu. Dawny obszar kościelny obejmował 76 morgów. • W 1908 r. część wsi Rębielice Królewskie przyłączono do parafii w Dankowie. • W części Rębielic pozostałych przy Wilkowiecku wybudowano w 1890 r. kaplicę pod wezwaniem św. Rocha, która posłużyła jako kościół filialny. W 1931 r. staraniem księdza Mieczysława Zawadzkiego (1929-1934) zbudowano nowy kościół według projektu Józefa Krupy z Warszawy. • Cmentarz grzebalny założono w 1850 r., został wpisany do rejestru zabytków (1992). • W Wilkowiecku znajduje się Szkoła Podstawowa im. Tadeusza Kościuszki. • W Wilkowiecku działa także OSP, Młyn Gospodarczy, Spółdzielnia Kółek Rolniczych. Funkcjonują liczne zakłady usługowe (np. blacharstwo pojazdowe, masarnia, stolarnia), sklepy oraz firma "Witex".

  6. WARTO ZWIEDZIĆ • Kościół z przełomu XVIII i XIX w. • „Leszcze” – rezerwat przyrody. • Miejsca pamięci narodowej. • Wilkowiecko nazywamy „zagłębiem truskawkowym”. Można tu kupić dorodne truskawki, nie tylko w sezonie, ale również w ciągu roku. • W lasach można zbierać owoce leśne i grzyby.

  7. Mikołaj z Wilkowiecka – twórca „HISTORYI O CHWALEBNYM ZMARTWYCHWSTANIU PAŃSKIM” Otym XVI w. paulinie wiemy w gruncie rzeczy mało. Feliks Wilkowiecki, syn Jana Trepki, późniejszy kaznodzieja, przeor, a potem prowincjał polskich paulinów i co znaczące, autor pierwszego zachowanego w literaturze polskiej misterium pt. „Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim, urodził się około 1524 roku we wsi Wilkowiecko, leżącej w dawnej diecezji krakowskiej. Ojciec kaznodziei pochodził ze sławnego rodu szlacheckiego – Nekandów, zwanych Trepkami i był dziedzicem Wilkowiecka. Od nazwy tej miejscowości otrzymał nazwisko Wilkowiecki, a pierwotne nazwisko Trepka zostało zapomniane. Mikołaj z Wilkowiecka – bo takie imię przyjął w zakonie, był człowiekiem renesansu, a więc wykształconym, znającym języki obce, a jego działalność zakonna, choć wiodąca, nie ograniczała się jedynie do spraw duchowych, ale co równie ważne do pisarskich wspieranych rzetelną wiedzą teologiczną, talentem i lekkością pióra. Szkołę parafialną ukończył w rodzinnej miejscowości Wilkowiecko. W 1538 r. wstąpił na Uniwersytet Krakowski, a około 1548 r. ukończył studia teologiczne. Pewną datą jest rok 1563, kiedy to Mikołaj jest już paulinem, kapłanem i pracuje jako kaznodzieja w słynnym wówczas klasztorze w Krakowie na Skałce. Z Krakowa ojciec Mikołaj został przeniesiony w 1566 r. również na kaznodzieję do najważniejszego klasztoru paulinów w Polsce, do klasztoru na Jasnej Górze, przy Częstochowie. W 1579 r. spotykamy go na Jasnej Górze już w roli przeora – czyli przełożonego klasztoru, a w 1580 r. stanął na czele prowincji polskiej paulinów jako prowincjał.

  8. Rok 1566 był rokiem szczególnie wzmożonej pracy pisarskiej Mikołaja. W tym roku ukazały się trzy jego dzieła homiletyczne. W latach 60-tych XVI stulecia, wyszła także drukiem w Krakowie „Historyja o chwalebnym zmartwychwstaniu pańskim” Mikołaja z Wilkowiecka. Jest to jedyny zachowany w całości dramat religijny polski z XVI wieku. Zapewnił on Mikołajowi największą sławę i pamięć potomnych. Ponadto wagę jego podnosi fakt, że jest to pierwszy polski utwór zawierający uwagi reżyserskie i inscenizacyjne. „Historyja o chwalebnym zmartwychwstaniu pańskim” jeszcze do dziś wielu zachwyca. Wystawiano ją wiele razy na deskach teatrów zarówno w Polsce, jak i za granicą.

  9. Wycinek prasowy

  10. Mikołaj z Wilkowiecka przebywał również w Rzymie. Był tam przeorem klasztoru paulinów w San StephanoRotondo, jednakże powrócił do kraju. U schyłku życia zamieszkał w klasztorze paulińskim w Wieluniu. Tutaj zakończył życie 15.08.1601r. Aby uczcić pamięć tego wybitnego paulina i dramatopisarza, najsłynniejszego mieszkańca Wilkowiecka, jedna z najdłuższych ulic została nazwana jego imieniem, jak również kościół nosi imię Mikołaja z Wilkowiecka. Obecnie trwają prace nad wykonaniem pomnika upamiętniającego jego osobę.

  11. P R O J E K T P O M N IKA

  12. Kościół parafialny pw. Mikołaja z Wilkowiecka Wybudowany w miejscu starej, gotyckiej świątyni ok. 1760 roku, być może z wykorzystaniem wcześniejszej budowli. W 1931 roku, kościół rozbudowano według projektu inż. Krupy z Warszawy. W kościele parafialnym znajdują się 23 zabytki ruchome wpisane do rejestru zabytków.

  13. Wnętrze Kościoła

  14. płk Maksymilian Chodakowski Jedna z ulic w Wilkowiecku nosi imię pułkownika Maksymiliana Chodakowskiego. Z biegiem lat, pamięć o Maksymilianie Chodakowskim zgasła. Dzisiaj mało kto zna ową postać. W licznych publikacjach trudno znaleźć wzmiankę na jego temat, a przecież był aktywnym działaczem politycznym doby powstania listopadowego. 15.01.1769 r., wskrzeszona została konfederacja w województwie sieradzkim. Niebawem przyłączyli się Wielunianie, na czele których stanął pułkownik Chodakowski. Dowodził on Konfederacją wieluńską. Był znany jako „Wąsal w całej koronie polskiej najznakomitszy”. Od tego momentu Chodakowski dowodził partią wielunian niemal do samego końca powstania. Rola, jaką pełnili wielunianie pod Chodakowskim jest nie do przecenienia, gdyż łączność, orientacja w sytuacji i terenie oraz współpraca poszczególnych oddziałów decydowały często o życiu lub śmierci powstańców w tamtym gorącym okresie. Pułkownik Maksymilian Chodakowski jako doświadczony żołnierz gwarantował nie tylko fachowość taktyczno-operacyjną na polu walki, ale również utrzymanie dyscypliny w szeregach powstańczych. Ożenił się 24.02.1772 r. z Zuzanną, córką Michała Kicińskiego, kapitana wojsk koronnych. W roku 1781 pułkownik Chodakowski kupił majątek Wilkowiecko. Dobra te od 1772 r. dzierżył jego teść Michał Kiciński. Przed nim wieś ta była własnością Trepków, Walewskich, Lidaczewskich, następnie Grochowalskich i Rylskich. Państwo Chodakowscy byli właścicielami Wilkowiecka przez 9 lat – do roku 1790, kiedy to sprzedali ów majątek. W tym samym roku Chodakowscy nabyli majątek z folwarkiem i wsią, położone nad rzeką Luciążką w powiecie piotrkowskim. Mieli syna Józefa, który zmarł przedwcześnie.

  15. WWilkowiecku znajduje się również tablica pamiątkowa hitlerowskiego mordu na mieszkańcach naszej miejscowości oraz grób wojenny polskich żołnierzy poległych w bohaterskiej obronie ojczyzny w dniu 1 września 1939 roku.

  16. GÓRA OPATOWSKA • 27 sierpnia 2011 r. na Górze Opatowskiej w trakcie „Lekcji historii na polu i przedpolu bitwy pod Mokrą” i uroczystości 72 rocznicy wybuchu II wojny światowej odbyła się uroczystość odsłonięcia obelisku ufundowanego przez Pana Jacka Patureja - Prezesa Stowarzyszenia Przyjaciół Wilkowiecka im. Mikołaja z Wilkowiecka. • Obelisk ten upamiętnia szlak bojowy Wołyńskiej Brygady Kawalerii, w szczególności linię obrony 21 pułku ułanów nadwiślańskich oraz stanowisko bojowe III Szwadronu Rotmistrza Bolesława Deszerta. • Dla Dowództwa Wołyńskiej Brygady Kawalerii wzgórze opatowskie odegrało ważną rolę z uwagi na walory terenu, dając sposobność obserwacji okolicy oraz możliwość rażenia obiektów ze znacznej odległości. Na wojskowych mapach określone zostało numerem 263. • Szczegółowe informacje na temat kampanii wrześniowej i tego miejsca znajdują się w książce Tomasza Macherzyńskiego „Gmina Opatów na przestrzeni wieków”

  17. Uroczystości patriotyczne • W dniu 1 września 2012 r. na Górze Opatowskiej odbyły się uroczystości patriotyczne w 73 rocznicę wybuchu II wojny światowej. • Znajduje się tam tablica upamiętniająca szlak bojowy Wołyńskiej Brygady Kawalerii, na której widnieje napis: „Szlak bojowy W.B.K. Linia obrony 21 Pułku Ułanów Nadwiślańskich. Stanowisko bojowe II szwadronu rotmistrza Bolesława Deszerta 1 IX 1939 r.” • W uroczystościach wzięli udział ułani ze stowarzyszeń kultywujących tradycje pułków Wołyńskiej Brygady Kawalerii tj. 21 Pułk Ułanów Nadwiślańskich, 19 Pułk Ułanów Wołyńskich i 12 Pułk Ułanów Podolskich oraz uczestnik walk płk Władysław Erhard. • Na Górze Opatowskiej obecni byli także: - Konsul Jan Sroka reprezentujący Urząd ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, - przedstawiciele Stowarzyszenia Przyjaciół Wilkowiecka, - przedstawiciele samorządu, straży pożarnych, harcerze, młodzieżowa orkiestra dęta z Wilkowiecka, a także mieszkańcy pobliskich miejscowości. • Podczas uroczystości odczytano list Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego oraz Wojewody Śląskiego Zygmunta Łukaszczyka. • Uroczystości uświetniły śpiewy pieśni patriotycznych w wykonaniu tenorów pułków ułanów Andrzeja Kostka i Romualda Szmyta wraz z orkiestrą dętą z Wilkowiecka. • Uroczystości patriotyczne zakończyła defilada pułków ułańskich przed remizą OSP w Wilkowiecku pod dowództwem mjr Zbigniewa Strzeży.

  18. LESZCZE • Leszcze n/rz. Dziunią znajdują się w odległości około 1 km na północny-zachód od Wilkowiecka. Jest to wąski, przybrzeżny pas leśny ze śladami niewielkiego kamieniołomu wapiennego. • Na jego wyjątkowość wpływają liczne niespotykane w tym regionie gatunki roślin, a także zapewne zwierząt. • Wśród nich możemy wyróżnić takie gatunki drzew i roślin jak: klon, jawor, dąb szypułkowy, zdrojówka rutewkowata, czosnaczek pospolity, jaskier kosmaty, gwiazdnica wielkokwiatowa, przytulia wiosenna, rozchodnik wielki, bukwica zwyczajna i wiele innych. • Zważając na bogactwo, jakie oferują nam Leszcze oraz wielką wartość dydaktyczną, naukową i krajobrazową lokalni działacze wystąpili z wnioskiem, aby miejsce to objąć statusem użytku ekologicznego lub rezerwatu przyrody.

  19. MAPA WILKOWIECKA

  20. BibLiografia • Kronika Stowarzyszenia Przyjaciół Wilkowiecka • im. Mikołaja z Wilkowiecka. • www.opatow.gmina.pl • www.bogactwaopatowa.republika.pl/leszcze • www.gazetacz.com.pl • www.spwilkowiecko.republika.pl • Dziennik Zachodni, dodatek: Kłobuck, czerwiec 2009 r. • B. Snoch, Słownik historyczno-geograficzny ziemi • częstochowskiej.

  21. Prezentację wykonał: Patryk Olczyk Gimnazjum w Opatowie Kl. IIa Opiekun: Elżbieta Smolińska

More Related