1 / 33

Dünyada ve Türkiye’de Hava Kirliliği Sorunu

Dünyada ve Türkiye’de Hava Kirliliği Sorunu. Prof. Dr. Fatma Evyapan Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD. Akış Şeması. Genel bilgiler Hava Kirliliği Tarihçesi Dünyada Hava Kirliliği Çalışmaları

benard
Download Presentation

Dünyada ve Türkiye’de Hava Kirliliği Sorunu

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Dünyada ve Türkiye’de Hava Kirliliği Sorunu Prof. Dr. Fatma Evyapan Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD

  2. Akış Şeması • Genel bilgiler • Hava Kirliliği Tarihçesi • Dünyada Hava Kirliliği Çalışmaları • Hava kirliliğinin kardiyorespiratuar morbidite ve mortalite üzerindeki etkileri • Türkiye’de Hava Kirliliği ve Hava kirliliği ile ilgili çalışmalar • Sonuçlar

  3. Temiz hava insan sağlığı ve esenliği için en temel gereksinimdir WHO • Temiz hava insan sağlığı ve esenliği için en temel gereksinimdir • WHO

  4. Tarihçe • Tarih boyunca insanlar kirli havanın sağlığa olumsuz etkilerinin farkındaydı • Antik Yunan ve Roma’lılar kalabalık şehirlerde ve madenlerde hava kirliliğinin zararlı etkileriyle karşı karşıya yaşamaktaydı

  5. Önemli Hava Kirliliği Epizodları • 1-4 Aralık 1930 Belçika Meuse vadisi: • İki günde > 60 ölü mortalite hızında 10 kat ↑ • 27-30 Ekim 1940:Pensilvanya Donnora: • Mortalite hızında 6 kat ↑ • 5-9 Aralık 1952 Londra • Fazladan 3000 ölü mortalite hızında 3 kat ↑ • Mortalite hızı 1953’ün ilk üç ayında yüksek

  6. Dünyada Partikül Kirlilik Haritası

  7. Hava Kirliliğinden Ölümler http://www.wunderground.com/health/pollution.asp

  8. Nitrojen Dioxid Kirlilik Haritası http://www.bnsc.gov.uk/6433.aspx

  9. Hava Kirliliğinin Kardiyorespiratuar Morbidite ve Mortalitesi ile İlgili Çalışmalar

  10. Hava Kirliliği Morbidite : Kuzey Amerika

  11. Hava Kirliliği Mortalite Kuzey Amerika

  12. Hava Kirliliği Mortalite Verileri: Diğer Bölgeler

  13. APHEA (Air Pollution and Health: a European Approach) • Farklı düzeylerdeki hava kirliliği, ilklim, sosyoekonomik koşullara sahip 10 Avrupa ülkesinde • Amaçlar: • Hava kirliliğinin sağlık üzerindeki kısa süreli etkilerinin ortaya konulması • Günlük ölümler, nedene spesifik ölümler, acil hastane başvuruları • Geniş veri profili analizi; • Epidemiyolojik zaman-seri çalışmalarına standardize yaklaşım Katsouyanni et al Eur RespirJ 1995:1030-1038

  14. APHEA Projesi :Sonuçlar(Lon,Ams,Par, Rot, Mi) • Yaş grupları:16-64; >64; • Kirleticiler: • Gaz: SO2,O3,NO2, • Partikül: PM (TAP, BS) • Sonuçları etkileyebilecek diğer faktörler(mevsimsel değişiklikler, ısı, nem, sosyal faktörler (grev) vs…. • Hastane Başvuruları (KOAH, astım, solunum infeksiyonları):; • BS↑ HB ↑ • NO2 ↑ HB sınırda ↑ • O3 ↑HB ↑ yaş>65 ↑ ↑ • SO2 ilişki yok • Kirleticilerin mevsimlere göre etki farkı ø Spix C Arch Environ Health 1998 53 (1):54-64

  15. Hava Kirliliği ve Mortalite: Avrupa Verileri

  16. Hava Kirliliği Mortalite:Avrupa Verileri

  17. APHEA-2 PROJESİ(Barse, Birm,Lond,Mil, Holl, Par,Ro, Stok) • PM10,PM13, BS, TAP HAcil B • astım (0-14y, 15-64y) • KOAH + astım (>65y) • tüm solunum yolu hastalıkları (>65 y) • 0-14 yaş :PM10↑ HAB↑ • 15-64 yaş: BS ↑ HAB ↑ PM 10↑ HAB ↑ PM13 ↑HAB ↑ TAP ↑HAB ↑ • >65 Yaş: KOAH+Astım: BS ↑ HB ↑ TAP ↑ PM10 ↑ >65 Yaş: PM10 ↑ tüm solunum yolu hast ↑ Atkinson R Am J Respir Crit Care Med 2001 164:1860-1866

  18. WHO Hava Kalitesi Rehberi WHO air quality guideline 2005

  19. Türkiye’de Hava Kirliliği

  20. Tarihsel Gelişim • 1970’lerden itibaren öncelikle Ankara’da ortaya çıkmıştır • 1980’li yıllarda özellikle kış sezonunda bazı kentlerde önemli bir sorun • 1984’ten itibaren Sağlık Bakanlığı il merkezlerindeki hava kirliliği parametrelerini (SO2 ve BS) ölçmeye başlamış • 1990’lı yılların başında pek çok ilde çok yüksek düzeylere varmıştır • 1991 yılında ölçümler DİE (Türkiye İstatistik Kurumu) tarafından yayınlanmaya başlamıştır. • 2006’dan itibaten PM10 ölçümlerini Çevre ve Orman Bakanlığı yapmaya başlamıştır

  21. DİE 2002 yıllığı <50mg/m3 50-100mg/m 3 > > 100mg/m3 2008

  22. Türkiye’de 2008 yılının en kirli illeri

  23. Türkiye’de Hava Kirliliği ve Solunum Sistemi Etkileri

  24. Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği TC Sağlık Bakanlığı (www.rshm.saglik.gov.tr)

  25. Özetle • Hava kirleticileri düşük düzeylerde de sağlık üzerinde olumsuz etkili • Kirleticilerin genellikle morbidite ve mortalite etkileri sınırda • PM kirleticileri çap büyüklüklerine sınıflandırıldıklarında çapları küçüldükçe PM2,5 mortalite ve morbidite üzerine etkileri daha güçlü • Tüm bu bulgular DSÖ’nün hava kalitesi rehberini yeniden gözden geçirmesini ve yeni sınır değerler belirlemesini sağladı • Bununla birlikte bu değerlerin bile sağlık üzerinde olumsuz etkileri görülebilir! • Türkiye’de hava kirliliği su kirliliğinden sonra en önemli çevre sorunu yönetmeliklerdeki hedef sınır değerler DSÖ verilerine göre hala çok yüksek

  26. Küresel Isınmaya Dikkat!

  27. Teşekkürler

More Related