ÇEVRE KİRLENMESİ ve KONTROLÜ

1. ÇEVRE KİRLENMESİveKONTROLÜ Doç. Dr. Eyüp DEBİK

2. İÇERİK • Çevre ve Çevre Kirliliğinin Tanımı • Su Kirliliği • Hava Kirliliği • Katı Atıklar • Gürültü Kirliliği • Toprak Kirliliği Doç. Dr. Eyüp DEBİK

3. ÇEVRE NEDİR? Canlı varlıklara tesir eden dış tesirler; hava, su, toprak, bitki örtüsü, hayvanlar yaşadığımız gezegen Doç. Dr. Eyüp DEBİK

4. ÇEVRE KİRLİLİĞİ NEDİR? Herhangi bir çevresel ortam bugünkü ve gelecekteki faydalı maksatlar için kullanılabilirliğine verilen zarar Doç. Dr. Eyüp DEBİK

5. ÇEVRE KİRLİLİĞİ Doç. Dr. Eyüp DEBİK

6. SU KİRLİLİĞİ Doç. Dr. Eyüp DEBİK

7. SU KİRLİLİĞİ SU KAYNAKLARININ KULLANIMI • Besin kaynağı • Su canlıları için yaşama çevresi • Dinlenme ve eğlenme • Güç kaynağı • Tabii tasfiye tesisi Doç. Dr. Eyüp DEBİK

8. SU KİRLİLİĞİ SU KAYNAKLARI Doç. Dr. Eyüp DEBİK

9. SU KİRLİLİĞİ SUYUN ARITIMI Doç. Dr. Eyüp DEBİK

10. SU KİRLİLİĞİ 1- Tabii Kaynaklar Atmosferden oluşan kirleticiler Çürümüş Bitkiler Yağış Suları Su Hayatındaki Aşırı Büyüme KİRLETİCİ KAYNAKLAR 2- Zirai Menşeli Kaynaklar Toprak Erozyonu Çiftlik Hayvanlarının Artıkları Gübreler Koruma İlaçları 3- Kullanılmış Sular Belediye Kanal Suları Sanayi Sıvı Atıkları Gemilerde Kullanılan Sular 4- Diğer Kaynaklar Maden İşletmeleri Çöp Dökme Yerleri Doç. Dr. Eyüp DEBİK

11. SU KİRLİLİĞİ • Zehirli Kirleticiler • Civa, Arsenik, Kurşun, Kadmiyum, Nikel… Haşere ilaçları ÖNEMLİ KİRLETİCİLER • Organik Maddeler • Yağlar • Azot, Fosfor gibi temel besi maddeleri • Çökebilen Maddeler • Sıcaklık Doç. Dr. Eyüp DEBİK

12. SU KİRLİLİĞİ SU KİRLENMESİ KONTROLÜ • Kaynak seçimi • Kalite, miktar, maliyet • İçme sularının temini • Kullanılmış suların uzaklaştırılması ve tasfiyesi • Su kalite kontrolü, kalite kriterleri ve standartlar • Su kalitesi ölçümleri Doç. Dr. Eyüp DEBİK

13. SU KİRLİLİĞİ Doç. Dr. Eyüp DEBİK

14. SU KİRLİLİĞİ ATIKSULARIN ARITILMASI Doç. Dr. Eyüp DEBİK

15. HAVA KİRLİLİĞİ Doç. Dr. Eyüp DEBİK

16. HAVA KİRLİLİĞİ KİRLETİCİ KAYNAKLAR • Tabii Kirletici Kaynaklar • - Orman yangınları • - Volkanik patlamalar • - Çiçek tozu zerreleri • İnsan Kaynaklı Kirletici Kaynaklar - Sanayi tesisleri - Ulaşım vasıtaları - Kışın ısınma amaçlı kullanılan yakma tesisleri - Çöp yakma tesisler Doç. Dr. Eyüp DEBİK

17. HAVA KİRLİLİĞİ ÖNEMLİ KİRLETİCİLER • Gaz Kirleticiler - Karbon monoksit (CO) - Kükürt oksitler (SOX) - Azot Oksitler (NOX) - Hidrokarbonlar • Partikül Halindeki Kirleticiler - İnce Tozlar - Yanma Dumanları Doç. Dr. Eyüp DEBİK

18. HAVA KİRLİLİĞİ HAVA KİRLETİCİLERİNİN TESİRLERİ - Üst solunum yollarının tahrişi - Akciğerlerde birikme - Akciğerlerde kanama ve tıkanma - Akciğer kanseri ve astım • - Çözünebilir olanların kana karışması • - Kurşun zerreciklerinin kanda birikmesi • - Kilo kaybı, nefes darlığı, kemik dokularında değişiklik • - Zehirlenme Doç. Dr. Eyüp DEBİK

19. HAVA KİRLİLİĞİ KÜRESEL ISINMA Doç. Dr. Eyüp DEBİK

20. HAVA KİRLİLİĞİ KÜRESEL ISINMA • CO2 • NOx • Arazi kullanımı Doç. Dr. Eyüp DEBİK

21. HAVA KİRLİLİĞİ HAVA KİRLENMESİ KONTROLÜ - Kaynakların düzeltilmesi Yakıtlar Ekipmanlar • Temizleme Doç. Dr. Eyüp DEBİK

22. HAVA KİRLİLİĞİ HAVA KİRLENMESİ KONTROLÜ İri partiküllerin uzaklaştırılması Çok iri partiküller için Çökeltme Odaları Siklon Doç. Dr. Eyüp DEBİK

23. HAVA KİRLİLİĞİ HAVA KİRLENMESİ KONTROLÜ Küçük Partiküller İçin İnce tozlar için Torbalı Filtreler Islak Toplayıcılar Doç. Dr. Eyüp DEBİK

24. HAVA KİRLİLİĞİ HAVA KİRLENMESİ KONTROLÜ Enerjinin ucuz bir şekilde temin edilmesi halinde Adsorbsiyon: Organik kökenli kirleticiler için Yakma: Gaz halindeki kirleticiler için Katalitik Yakma: kirleticilerin kimyasal olarak yapısını değiştiren bir katalizör Elektrostatik Yoğunlaştırıcılar Doç. Dr. Eyüp DEBİK

25. KATI ATIKLAR Katı Atık (Çöp) Nedir? • Sahibinin istemediği, toplumun ve çevrenin menfaati gereği toplanıp, bertaraf edilmesi, işlem görmesi gereken katı şeyler... • Hayat seviyesi,sanayi ve teknoloji yeni ambalaj malzemelerikişi başına günde üretilen çöp çöplerin bileşimi • Kişi başına 1-4 kg/gün Doç. Dr. Eyüp DEBİK

26. KATI ATIKLAR Katı Atıkların Kaynakları • Ev Çöpleri • İri ve Hurda Çöpler • Bahçe Atıkları • Cadde Süprüntüleri • Sanayi Çöpleri • Mezbaha Atıkları • Enkaz ve Toprak Doç. Dr. Eyüp DEBİK

27. KATI ATIKLAR Katı Atıkların Planlanması • Katı atıkların kaynakları ve burada alınacak tedbirler • Katı atıkların toplanması ve taşınması • Toplanan çöplerin uygun bir şekilde değerlendirilip zararsız hale getirilmesi Bu 3 faktör birlikte ele alınmazsa probleminüstesinden gelmekzorlaşır. Doç. Dr. Eyüp DEBİK

28. KATI ATIKLAR Doç. Dr. Eyüp DEBİK

29. KATI ATIKLAR Katı Atıkları Oluşturan Madde Grupları 1- Gıda artıkları, 2- Yanma sonucu ortaya çıkan kül ve cüruf, 3- Kağıt ve karton, 4- Plastik maddeler, 5- Cam, 6- Demir, alüminyum gibi metaller, 7- Tekstil artıkları, 8- Çim, çiçek, dal parçaları, bitki artıkları, ahşap, 9- Diğer maddeler. Doç. Dr. Eyüp DEBİK

30. KATI ATIKLAR Avrupa ve Amerika’da oluşan katı atığın bileşimi Doç. Dr. Eyüp DEBİK

31. KATI ATIKLAR İstanbul katı atıklarının bileşimi(% yaş ağırlık olarak) Doç. Dr. Eyüp DEBİK

32. KATI ATIKLAR Katı Atıkların Toplanması • Toplama maliyeti toplam maliyetin yaklaşık %80'ini teşkil eder. • Toplama maliyetini azaltmakiçin aktarma istasyonları.. Doç. Dr. Eyüp DEBİK

33. KATI ATIKLAR Doç. Dr. Eyüp DEBİK

34. KATI ATIKLAR Katı Atık Aktarma İstasyonu Doç. Dr. Eyüp DEBİK

35. KATI ATIKLAR Düzenli Depolama KATI ATIK BERTARAF YÖNTEMLERİ • Planlı döküm şeklinde çöpler uygun bölgelerde standartlara göre seçilmiş sahalara dökülerek sıkıştırılır. • Sıkıştırılan her tabaka 10-15 cm' lik toprakla örtülür. • Saha dolunca çöplerin üstü 60 cm' lik toprakla kapatılarak yeşillendirilir. Doç. Dr. Eyüp DEBİK

36. KATI ATIKLAR Doç. Dr. Eyüp DEBİK

37. KATI ATIKLAR Düzenli Depolama Doç. Dr. Eyüp DEBİK

38. KATI ATIKLAR Düzenli Depolama Taban İzolasyon Kesiti Yüzey Geçirimsizliği Kesiti Doç. Dr. Eyüp DEBİK

39. KATI ATIKLAR Düzenli Depolama Saha Kesiti Doç. Dr. Eyüp DEBİK

40. KATI ATIKLAR Doç. Dr. Eyüp DEBİK

41. KATI ATIKLAR Katı atık(çöp) dökme yerinin seçilmesinde aşağıdaki hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir: • drenaj probleminin çözülmesi • hakim rüzgarlara uygun olması • toplama yerinin mesafesi • çöp dökme yerinin büyüklüğü • çöp döküm sahasının en son kullanma şekli • çöp sahasında oluşan gazların kontrol edilmesi Doç. Dr. Eyüp DEBİK

42. KATI ATIKLAR Yakma • Çöp hacmini % 30-50 oranına kadar azaltmaktadır. • Geriye inert madde olarak kül kalmaktadır. • Yakma tesislerinin ilk yatırım ve işletme maliyetleri oldukça yüksektir. • Hava kirlenmesinin kontrol edilmesi için alınacak tedbirler ilk yatırım maliyetini arttırmaktadır. Doç. Dr. Eyüp DEBİK

43. KATI ATIKLAR Yakma Doç. Dr. Eyüp DEBİK

44. KATI ATIKLAR Yakma Doç. Dr. Eyüp DEBİK

45. KATI ATIKLAR Kompostlaştırma • Organik bileşiklerin en uygun değerlendirme şekli katı atıkların kompost gübre yapılarak kullanılmasıdır. • Kompostlaştırma; çöplerin oksijenli ortamda mikroorganizmalar tarafından ayrıştırılarak humuslaştırılması… Doç. Dr. Eyüp DEBİK

46. KATI ATIKLAR Kompostlaştırma İstanbul Odayeri Katı Atık Geri Kazanma ve Kompost Tesisi Doç. Dr. Eyüp DEBİK

47. KATI ATIKLAR Kompostlaştırma Doç. Dr. Eyüp DEBİK

48. GÜRÜLTÜ KİRLİLİĞİ Doç. Dr. Eyüp DEBİK

49. GÜRÜLTÜ KİRLİLİĞİ GÜRÜLTÜ KAYNAKLARI • Sanayi Gürültüsü • Trafik Gürültüsü • -Eksoz Gürültüsü • -Tekerleklerin Gürültüleri • -Motor Gürültüleri • -Aerodinamik (rüzgar) Gürültüsü • İnşaat Gürültüsü Doç. Dr. Eyüp DEBİK

50. GÜRÜLTÜ KİRLİLİĞİ GÜRÜLTÜNÜN TESİRLERİ • İşitmenin akut olarak sekteye uğraması • İleri yaşlarda kronik işitme kaybı • Kalp atışlarının değişmesi, kanın koyulaşması • Kan damarlarının genişlemesi • Baş ağrısı, alınganlık ve öfke gibi şikayetler • İzolasyona yapılan ekonomik harcamalar Doç. Dr. Eyüp DEBİK