prof.dr . Lucas C.P.M. Meijs Strategic Philanthropy

1. prof.dr. Lucas C.P.M. Meijs Strategic Philanthropy Raadslid Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling Vrijwilligerswerk inspirerend op naar 2014 @lucasmeijs

2. Agenda…… • Drie niveaus van commitment…. • ‘Participatiesamenleving’………. • Paar nieuwe vraagstukken…

3. Drie niveaus van commitment Burger participatie Combinatie vrijwilligerswerk Traditioneel vrijwilligerswerk

4. Stand vrijwillige inzet LAGE SCHATTING 4.000.000 vrijwilligers 200 uur per jaar Ongeveer 500.000 FTE Tussen 30 tot 40% van 18+ doet vrijwilligerswerk, met een gemiddelde van tussen de 4 en 5 uur per week, per vrijwilliger, ongeveer even veel mannen als vrouwen, gemiddeld ouder, hoger opgeleid, blanker, drukker, ´rijker´ en meer in dorpen. • Deze slide gebruik ik nu al bijna 20 jaar • Kwantitatief is er niet veel veranderd • Kwalitatief / organisatorisch is er veel veranderd

5. Nieuwe vormen van vrijwilligerswerk … • De explicitering van het eigen belang van de vrijwilliger • De opkomst van ‘episodisch’, ‘derde partij’, en ‘geleid’ vrijwilligerswerk • Duurzaamheid perspectief op vrijwillige energie als ‘olie’, ‘vissen’ en ‘zonne-energie’ als gedeelde hulpbron van de samenleving • De zoektocht naar re-embedding: functioneel organiseren, normatief forceren en vertrouwd vragen • Google eens op • Meijs Baren Hedendaagse Vrijwillige inzet • Algemene publicatie trends vrijwilligerswerk • Meijs college reuring vrijwilligerswerk • 2 keer 30 minuten college op youtube

6. PROBLEMEN Generatiekloof Moeder maffia Drukke agenda’s Kritische vrijwilligers Verdwijnen ‘automatisme’ Geen nut OPLOSSINGEN Bespreken en splitsen Omzeilen Opnemen in leven Goedorganiseren Roosters maken en ‘free riders’ tegengaan ToegevoegdewaardeipvKostenbesparing Uitdagingen in vrijwilligersmanagement

7. tjaaaa • Het gaat heel goed met het vrijwilligerswerk in Nederland • (het gaat wat minder goed met de beroepskrachten in het Nederlandse vrijwilligerswerk….)

8. Vrijwillige energie als… Olie Eindig Makkelijk Voorzichtig omgaan met wat we hebben Inzet van alternatieven Beroepskrachten Andere soorten vrijwilligers

9. Vrijwillige energie als… Burgerparticipatie Zon Oneindig en continu Is de realiteit van veel vrijwillige energie (gelukkig en jammer) Te veel en op het verkeerde moment Geen idee hoe dat allemaal te gebruiken Gaat om opslaan en omzetten

10. Vrijwillige energie als… COMBINATIE Vissen Allemaal verschillende soorten in een grote oceaan Het verschil is de combinatie Vernieuwbaar, maar kan door ons verpest worden Misschien kweken Grote en kleine vissen Gaat om de brede samenleving (oceaan), de samenhang tussen typen combinatie vrijwillige inzet en de andere ‘beheerders’

11. Participatiesamenleving

12. Van Landelijke Overheid naar Gemeente naar gemeenschappen…. Civil society = Georganiseerde burgerij = Privaat organiseren voor publieke belang

13. Civil society • Waarom? • Markt falen (geen koopkracht, geen kennis) • Overheid falen (geen macht, teveel diversiteit) • Wat? • Burgers in vrijwillig georganiseerd verband zonder winstoogmerk, min of meer publiek belang (structurele definitie Johns Hopkins project) • Kan dus met beroepskrachten en subsidie • Is dus heel groot in Nederland

14. STAAT / OVERHEID zelfbeschikking BURGERS / HUISHOUDENS BEDRIJVEN / MARKT CIVIL SOCIETY Vrijwillige bijdrage

15. Uit de crisis? STAAT / OVERHEID P-samenleving wmo zelfbeschikking BURGERS / HUISHOUDENS BEDRIJVEN / MARKT CIVIL SOCIETY Vrijwillige bijdrage

16. Civil Society is dynamiek! MADD MothersAgainstDrunk Drivers Candy Lynne Lightner 1980 Heel effectief in fondsenwerving voor anti-dronken rijden industrie Privaat geld voor publieke boetes DAMM Drivers against MADD methods Tegen de Anti dronken rijden industrie Drunks Against Mad Mothers Vrouwen moeten achter het aanrecht

17. Overvragende samenleving… • Opnieuw vormgeven van solidariteit • Indirecte en directe solidariteit NIET als communicerende vaten = wordt namelijk niet meer… • Directe solidariteit als fundament en ‘krik’ onder indirecte solidariteit = vrije keuze bevordert legitimiteit

18. Re-embedding vrijwilligerswerk Gemeenschappen

19. Mensen(grond)producerenvrijwilligeenergie(gras) die organisaties(koeien)kunnenomzetten in vrijwilligerswerk. Vrijwilligerscentrales(boeren) en overheden(gemeenten) overschatten de capaciteit van het gras, zijnenkelgericht op de kortetermijnbenodigdheden en misbruiken de bron. Erzijnnieuwederdepartijen(bedrijven, onderwijs- instellingen) die ookbetrokkenzijnbij de gemeenschappelijkegoederen(the commons). Hardin, Garrett. 1968. “The tragedy of the commons.” Science, vol. 162, pp. 1243-1248.

20. Re-embedding Vrijwilligerswerk Normatieve druk Antwoord op de grote culturele veranderingen: Vrijwilligerswerk moet uitgelegd en aangeleerd worden Gaat om bereidheid Boodschap: We willen dat jij vrijwilligerswerk doet Functioneelorganiseren Antwoord op structureleveranderingen: Mensenmoeten de kanskrijgenomvrijwilligerswerktedoen Gaatombeschikbaarheid Boodschap: Ditkanjijdoenalsvrijwilliger Hustinx en Meijs, 2011

21. Nieuwevormen van vrijwilligeinzet • Socialeperiode (sabbatical) • Voluntourism • Episodisch vrijwilligerswerk • E-volunteering • Time banking • Werknemersvrijwilligerswerk • Family volunteering • Microvolunteering

22. Noodzaak derde partij…. Bedrijven en Educatieve instelling zijn een nieuwe derde partij in het maken van de match tussen het aanbod van en de vraag naar vrijwillige energie

23. De nieuwe vorm NL Doet.

24. Aanboren nieuwe vrijwillige energie…

26. Episodisch vrijwilligerswerk • Eenmalig en op korte termijn • Flexibel • Persoonsgebonden thema’s • Aantrekkelijk voor jongeren • http://www.nldoet.nl

27. DeelnemersprofielNLdoet* • Gemiddeldeleeftijd 48 • Vrouw (60%) • Getrouwd met kinderen (41%) *gebaseerd op paneldata 2011 – 2013 (N=3457)

28. DeelnemersprofielNLdoet* • Grootsteaantaldeelnemerstussen de 51 – 65 jaar (39%) *gebaseerd op paneldata 2011 – 2013 (N=3457)

29. DeelnemersprofielNLdoet* • Niet gelovig (51%) • Werkend fulltime (34%) *gebaseerd op paneldata 2011 – 2013 (N=3457)

30. DeelnemersprofielNLdoet* • Uit zichzelf meegedaan (33%) *gebaseerd op ‘klusser’ evaluaties 2013 (N=6556)

31. DeelnemersprofielNLdoet* • Deelnameaanandervrijwilligerswerknaast het eenmaligeNLdoet (61,5%) *gebaseerd op ‘klusser’ evaluaties 2013 (N=6556)

32. DeelnemersprofielNLdoet* *gebaseerd op ‘klusser’ evaluaties 2013 (N=6556)

33. Lessen voor 1 dag klussen • 1 urgentie en noodzaak • de organisatie kan dit niet zelf even doen • het gevoel dat de organisatie door anderen (lees en hoor de niet meer subsidiërende overheid) in de steek is gelaten • het dat de doelgroep dit verdient en zelf niet kan regelen.

34. Lessen voor 1 dag klussen • 2 goede organisatie • koffie, thee en lunch • “No time to waste”. • Paradox: • moet beetje pijn doet • Maar moet wel te doen zijn • herkenning

35. Lessen voor 1 dag klussen • 3 erkenning en waardering • pas op met teveel ‘spiegeltjes en kraaltjes’. • iemand van de organisatie legt uit • verwoord wat er nu veranderd is, • wat de waarde daarvan is voor de deelnemers van de organisatie, • dat de inspanning van de vrijwilligers effect heeft

36. Instrumenteel inzetten vrijwilligerswerk Vrijwilliger Vrijwilligersorganisatie Maatschappelijke doelstelling Derde partij (school, bedrijf, UWV, etc) Instrumentele doelstelling Leren, gezondheid, baan, trots op bedrijf etc

37. Toegevoegdewaardevrijwilligerswerkvoor HR