480 likes | 2.68k Views
PRİZMALAR. İÇİNDEKİLER. DİKDÖRTGENLER PRİZMASI. KÜP. KARE PRİZMA. ÜÇGEN PRİZMALAR. DÜZGÜN ÇOKGEN PRİZMALAR. SİLİNDİR. EĞİK PRİZMALAR. PRİZMA.
E N D
İÇİNDEKİLER DİKDÖRTGENLER PRİZMASI KÜP KARE PRİZMA ÜÇGEN PRİZMALAR DÜZGÜN ÇOKGEN PRİZMALAR SİLİNDİR EĞİK PRİZMALAR
PRİZMA • Birbirine eşit ve paralel iki düzlemin köşelerinin birleşmesi sonucu elde edilen cisme prizma denir • Prizmalar, tabanlarının şekline göre ad alırlar. Üçgen prizma, dörtgen prizma, beşgen prizma gibi. Tabanları üçgen olan prizmalar, aynı zamanda “ışık prizması” adını da alır.
PRİZMA ÇEŞİTLERİ • Küp • Dikdörtgenler Prizması • Kare Prizma • Silindir • Üçgen Prizmalar • Düzgün Çokgen Prizmalar • Eğik Prizmalar
PRİZMALARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ • Prizma, optikte düz yüzeyleri olan ve ışığı kıran saydam bir cisimdir. Yüzeyler arası açıları uygulamaya bağlı olarak değişir. • Prizmalar genellikle camdan yapılır ancak tasarlanıldığı dalga boyuna özel olarak herhangi bir saydam malzeme de kullanılabilir.
Tek prizma ile üstünde durduğumuz ölçü doğrusunun ancak bir tarafını görebiliriz. İki prizmayı üst üste koyarak doğrunun her iki tarafını birden görebiliriz. Bu prizmalara çift prizmalar denir
KÜP Bütün ayrıtları birbirine eşit olan dik prizmaya küp denir. Bütün yüzeyleri karedir. .. Buna örnek olarak bir tavla zarını düşünebiliriz.
ALAN HACİM HESAPLAMA • HACİM = a³ • ALAN= 6a² • CİSİM KÖŞEGENİ= a√3 • YÜZEY KÖŞEGENİ= a√2
DİKDÖRTGENLER PRİZMASI • 6 Tane dikdörtgensel bölgenin birleşmesi sonucu meydana gelen prizmaya dikdörtgenler prizması denir. • Kibrit kutusunu örnek verebiliriz. • 6 tane yüzeyi, 8 tane köşesi, 4 tane yanal ayrıt ve 8 tane taban ayrıta sahiptir.
ALAN VE HACİM HESABI • ALAN = 2(ab + ac + bc ) • HACİM = a b c • f = √ a ² + b ² • e = √ a² + b ² + c²
KARE PRİZMA • Tabanları karesel bölge olan dik prizmaya kare prizma denir. • Dikdörtgenler prizmasının bütün özelliklerini taşır.
ALAN VE HACİM HESABI HACİM = a² h ALAN = 2a² + 4 a h
SİLİNDİR • Tabanları daire,yanal yüzü dikdörtgen olan cisme silindir denir. • 2 Tane daire,1 tane dikdörtgen vardır. • Konserve tenekesini örnek olarak verebiliriz. • Dik silindir tabanları daire olan dik prizmadır.
ALAN VE HACİM HESABI A=2.π.r.r+2.π.r.h V=π.r.r.h
ÜÇGEN PRİZMALAR • 2 Tane üçgensel, 3 tane dikdörtgensel bölgenin birleşmesi sonucu meydana gelen prizmaya üçgen dik prizma denir. • Tabanları birbirine eş üçgensel bölgelerdir. • Yan yüzleri birer dikdörtgensel bölgedir. • Çatıları örnek verebiliriz.
TABAN ALANI = (bc) /2 • YANAL ALAN = taban çevresi *yükseklik • = h ( a+b+ c ) • HACİM = taban alanı* yükseklik • = h (bc )/2 • BÜTÜN ALAN = h (a+b+c) + (bc)/2
DÜZGÜN ÇOKGEN PRİZMA ALTIGEN PRİZMA • 2 Tane altıgensel, 6 tane dikdörtgensel bölgenin birleşmesi sonucu meydana gelen prizmaya altıgen prizma denir. • Arı peteklerini örnek verebiliriz.
TABAN CEVRESİ = 6a • BÜTÜN ALAN = 6 a h + 3 a² √3 • YANAL ALAN = 6ah • HACİM = taban alanı * yükseklik • =[ ( 3 a² √3)/2].h h a
BEŞGEN PRİZMA • 2Tane beşgensel, 5 tane dikdörtgensel bölgenin birleşmesi sonucu meydana gelen prizmaya beşgen prizma denir.
EGİK PRİZMALAR • Tabanları herhangi bir çokgensel bölge,yan yüzleri paralelkenarsal bölge olan cisimlere eğik prizma denir • Tabanları birleştiren yanal ayrıtlar tabanlara dik değildir. • Eğik prizmalarda yan yüzler paralelkenardır.
Örnekler • Yarıçapı ile yüksekliğinin uzunlukları eşit olan bir silindirin hacmi 81 cm3 tür. Bu silindirin yanal alanı kaç cm2 dir? ( π =3) (1997 FL)h=r Hacim= π.r2.h 81=3.r2.r 27=r3 r=3 cmYanal alan= 2.π.r.h=2.3.3.3=54 cm2 olur
Kenar uzunlukları 8 cm ve 6 cm olan bir dikdörtgen 8 cm lik kenarı etrafında 360 derece döndürülüyor.Meydana gelen cismin hacmi kaç cm3 tür? ( π =3) (1997 DPY) silindirin hacmi= πr2h =3.36.8 =864 cm3 olur.
Bır dikdörtgen prizmasının farklı üç yüzününn alanları; 6 cm2 25 cm2 ve 36 cm2 ise hacmi kaç cm3 tür?Taraf tarafa çarpalım a.b=16.a.c=25 b.c=36 a ² b ²c ² =16.25.36Hacim=a.b.c olduğundan √a2b2.c2=√16.25.36 a.b.c = 4.5.6 = 120 cm3
KAZANIMLAR • Prizmaların temel elemanlarını belirler. • Prizma çeşitlerini öğrenir. • Dikdörtgenler prizması , kare prizma ve küpün hacmine ait bağıntıları oluşturur. • Dikdörtgenler prizması , kare prizma ve küpün hacmi ile ilgili problemleri çözer ve kurar. • Dairesel silindirin hacmini tahmin eder ve hacmi bağıntısını oluşturur.
KAYNAKÇA • 6. SINIF MATEMATİK DERS KİTABI • http://www.etoplum.com/prizmalarin-ozellikleri-ve-cesitleri.html
HACER UZUN 110404052 İLKÖRETİM MATEMATİK ÖĞRETMENLİĞİ 2/ B (İÖ)