Ton Wilthagen

1. Ton Wilthagen

2. Aanleiding en uitdaging • Jeugdwerkloosheid is een van grootste sociale en economische problemen in Europa. • In Nederland is (volgens nationale definitie) 1 op de 6 jongeren werkloos. In Eurozone 23% en 15,9% Europese jongeren behoort tot NEETs. In de regio Midden-Brabant betreft het in absolute zin 3600 jongeren. • Laagopgeleide jongeren hebben grotere kans op werkloosheid, maar tijdens crisis zijn ook veel jongeren met middelbare en hogere opleiding werkloos geworden. • Jeugdwerkloosheid veroorzaakt lidteken-effecten op individueel niveau en ondergraaft onze economisch toekomst. Jongeren raken ontmoedigd en kunnen heil elders zoeken

3. Schoolverlaters zonder startkwalificatie • Schoolverlaters zonder startkwalificatie tussen 12 en 23 (peildatum 1 oktober 2012): • Midden-Brabant 639 • West 1077 • Noord-Oost 880 • Zuid-Oost 1136 • Totaal 3732 • 15 procent hiervan intussen wel een kwalificatie, d.i. onder landelijk gemiddelde

4. Structurele aspecten • Een niet te verwaarlozen deel van de (jeugd)werkloosheid is structureel, veroorzaakt door een mismatch tussen vraag en aanbod in termen van kwalificaties en verwachtingen. • Dat betekent ook dat de jeugdwerkloosheid zich bij het aantrekken van de economie niet vanzelfsprekend oplost, ook al neemt aandeel jongeren in de (beroeps)bevolking af. • Bovendien zullen aanstaande (ook goedbedoelde) maatregelen in het onderwijs (strengere eisen, eis dat stageplek voorhanden is) naar verwachting ;eiden tot meer schooluitval onder kwetsbare jongeren.

5. Naar een jeugdgarantie stelsel • Op 22 april 2013 heeft de Europese Raad – niet vrijblijvende – aanbevelingen gedaan over een zogenoemd Jeugdgarantie (JG) stelsel (Youth Guarantee). • De afspraak is dat alle landen overgaan tot een structurele hervorming van arbeidsmarktstelsel met als doel dat jongeren na vier maanden van werkloosheid/van school zijn een kwalitatief goed aanbod krijgen van óf werk, óf een vervolgopleiding, óf een leerwerk/stage-plaats dan wel een traineeship.

6. Brabant voorop • Het plan is vooruit te lopen op de nationale ontwikkeling van een JG door in Midden-Brabant (Tilburg-Waalwijk e.o.) reeds nu te starten met de ontwikkeling van een Jeugdwerkloosheidsvrije zone binnen maximaal drie jaar – onderdeel van Social Innovation Agenda • Voorkomen moeten worden dat jongeren in een klassieke, passieve werkloosheidssituatie raken, door ze tijdig en dus preventief “om te leiden” naar een productievere situatie/status • Ook de andere Brabantse regio’s (West, Zuid-Oost en Noord-Oost) worden uiteraard van harte uitgenodigd om zich bij Midden-Brabant aan te sluiten.

7. Wat is er nodig voor een JWL-vrije zone? 1. Alle betrokken lokale partijen en stakeholders – werkgevers, (organisaties van) scholen, gemeenten, UWV, uitzendbureaus, loopbaanbegeleidings/beroepskeuze-instanties, jongerenwerk, (jeugd)zorginstanties, politie/justitie enzovoort - zullen een aandeel moeten nemen, letterlijk en figuurlijk. Partnership is essentieel, geen enkele partij is zelf in staat om een JG te realiseren. 2. Deze partijen en het partnership zullen bovendien moeten helpen bij het door/uitontwikkelen van de bestaande en nog onvoldoende ontwikkelde pijlers van een (lokaal) JG – werk, leerwerkplaatsen/stages, traineeships en mogelijkheden voor doorleren. Er kan o.m worden doorgebouwd op de Startersbeurs

8. Wat is er nodig voor een JWL-vrije zone? 3. Het JG stelsel moet in de eerste plaats een preventief/voorzorg-karakter hebben. Eigen verantwoordelijkheid en initiatief van jongeren blijven benadrukt worden, de focus is gericht op economische zelfstandigheid . Preventie verloopt, in zeer belangrijke mate, via het zo goed mogelijk doen aansluiten van opleidingsinhoud, competenties/vaardigheden en opleidingsniveau op de (regionale) arbeidsmarkt. 4. Voor alle “goede” transities naar de vier productieve domeinen van de JG zijn strategieën en instrumenten nodig die op hun effectiviteit worden beoordeeld en gemonitord, zodat ook duidelijk wordt wat verder nodig is.

9. Wat is er nodig voor een JWL-vrije zone? 5. Er is een adequaat en steeds up to date inzicht nodig in de “voorraden” (stocks) en “stromen” (flows) van jongeren en hun kenmerken binnen de verschillende onderwijsvormen en –niveaus, in/naar werkloosheid en in/naar de vier JG pijlers 6. Er dient zo snel mogelijk een lokaal coördinatie/regie/focus punt te komen ten behoeve van het ontwikkelen en implementeren van het lokale JG stelsel. Daarin moeten boegbeelden/ambassadeurs samenkomen met een beperkte staf, bijvoorkeur bestaand uit jongeren (informatieverstrekking, bewustmaking, signaleren van knelpunten, organiseren van overleg, data-verzameling en analyse). Voor dit regiepunt is een basisfinanciering nodig.

10. Bevolking Midden-Brabant op 1 januari 2013 Totaal: 88800 jongeren in de regio

12. Drie alternatieve routes Deelnemers OW Voortijdige schoolverlaters SSB GBA Regionaal microdata bestand Diploma’s EWL (baan, lonen) Voortijdige schoolverlaters tot 23e jaar (startkwalificatie) Doorstromers van OW A B Vergelijken van regio’s m.b.v. SSB EBB (zoekgedrag, opleiding) Stroomcijfers (transities werk-onderwijs-niet-werk) Bedrijven data Stroomcijfers Microdata + groepsdata Stand cijfers DUO bestanden per cohort, gemeente, nationaal Koppeling aan SSB via remote facility t.b.v. regionale vergelijking en onderzoek Regionaal Dashboard Regionale Statistiek Regionaal microdata bestand GBA + Regionale Arbeidsmarktgegevens Regionale statistiek op basis van micro –en groepsdata Vergelijken met tabellen uit SSB tussen regio’s Regionaal Dashboard Banen plus competenties SSB onderwijs (WSF, Informatie beheergroep, DUO) SSB werk bestanden (bedrijven, werknemers) Onderwijsloopbaan per cohort + werk Stand cijfers DUO-scholen AM regio cijfers GBA

13. Hun toekomst is onze toekomst