KRAJE SKANDYNAWSKIE

1. KRAJE SKANDYNAWSKIE Szwecja

2. Położenie Szwecja jest jednym z krajów skandynawskich. Państwo to położone jest w Europie Północnej, na Półwyspie Skandynawskim, nad Morzem Bałtyckim i cieśninami: Sund, Kattegat, Skagerrak. Do Szwecji należą również wyspy, m.in. Gotlandia i Olandia.

3. Szwecja w pigułce Powierzchnia:449 964 km2 Ludność: 8 735 000 (przyrost naturalny 0,5%) Gęstość zaludnienia: 19 os/km 2 Stolica: Sztokholm Hymn narodowy: Du gamla, Du fria Głowa państwa: król Karol XVI Gustaw Ustrój: dziedziczna monarchia konstytucyjna Główne miasta: Sztokholm, Göteborg, Malmö, Uppsala, Język: szwedzki Waluta: korona szwedzka (skr) PKB: 39 000 USD/os. Religia: protestantyzm, katolicyzm Analfabetyzm: poniżej 5% Flaga Szwecji Herb Szwecji Hymn Szwecji

4. Podział administracyjny Szwecja podzielona jest na 21 regionów terytorialnych, tzw. län (odpowiednik polskiego województwa). 11. Skåne 12. Stockholm 13. Södermanland 14. Uppsala 15. Värmland 16. Västerbotten 17. Västernorrland 18. Västmanland 19. Västra Götaland 20. Örebro 21. Östergötlands 1. Blekinge 2. Dalarna 3. Gotland 4. Gävleborg 5. Halland 6. Jämtland 7. Jönköping 8. Kalmar 9. Kronoberg 10. Norrbotten

5. Warunki naturalne Powierzchnia Szwecji jest w przeważającej części wyżynno-górzysta. Na północnym zachodzie, wzdłuż granicy z Norwegią, biegną Góry Skandynawskie z najwyższym szczytem kraju Kebnekaise (2117 m n.p.m.) z rozległymi płaskowyżami zwanymi fiedlami, które przechodzą na wschodzie w Wyżynę Północnoszwedzką. Do największych jezior Szewcji można zaliczyć jeziora: Wener, Wetter, Melar, Hjalmar.

6. Klimat Ze względu na dużą rozciągłość południkową w Szwecji spotykamy zróżnicowany klimat. Na południu przeważa klimat umiarkowany ciepły, na północy i w centrum kraju- chłodny. Na południowym-zachodnie regionu oddziałuje ciepły Prąd Północnoatlantycki, dlatego też zimy są tam wilgotne i łagodne, a lata chłodne. Zatoka Botnicka, nad którą położona jest Szwecja, ze względu na wpływ zimnych mas powietrza znad Syberii, zamarza prawie na całą zimę, a w Górach Skandynawskich ok. ośmiu miesięcy utrzymuje się stała pokrywa śnieżna.

7. Flora Szwecja ze względu na dużą rozciągłość południkową leży na granicy dwóch stref roślinnych. Na południu spotkać można lasy mieszane, a w środkowej i północnej części kraju- tajgę. Południowa część Szwecji jest porośnięta lasami liściastymi, gdzie w Skanii przeważają buki i dęby. Rozległe obszary Szwecji zajmują lasy szpilkowe czyli tajga. Lasy te pokrywają około 2/3 powierzchni kraju sięgając jej północnych granic. Rosną tam sosny i świerki. Wyżynne i górskie regiony porastają też lasy brzozowe. Duży udział w roślinności mają bagna i torfowiska, które zajmują 11% powierzchni kraju.

8. Fauna Fauna Szwecji jest jedną z najlepiej zachowanych w Europie. Poza gatunkami typowymi dla każdej ze stref roślinnych spotkać tu można m.in. renifery, które obecnie hodowane są przez człowieka. W lasach żyją dziki, jelenie i sarny, dalej na północy w tajdze występują niedźwiedzie brunatne, rysie i wilki. Na wybrzeżach spotkać można foki. Świat ptaków reprezentują żurawie, rybitwy, głuszczce i edredony oraz wiele innych gatunków spotykanych w Polsce i innych krajach Europy. Z ptaków drapieżnych na uwagę zasługuje orzeł przedni. Wody obfitują w wiele gatunków ryb

9. Gospodarka Szwecja jest wysoko rozwiniętym krajem przemysłowym. Największym bogactwem mineralnym są wysokoprocentowe rudy żelaza. Wydobywa się także rudy cynku, ołowiu, miedzi, wolframu, uranu, tytanu. Główne gałęzie przemysłu przetwórczego to: hutnictwo żelaza i metali nieżelaznych, przemysł maszynowy, metalowy (obrabiarki, maszyny górnicze), środków transportu (samochodowy, lotniczy), elektrotechniczny. W Szwecji lasy zajmują 67% powierzchni i stanowią podstawę przemysłu celulozowo – papierniczego i drzewnego. Istotną rolę w gospodarce Szwecji odgrywa również rybołówstwo.

10. Zwyczaje • W okresie Wielkanocy dzieci podobnie jak w Halloween chodzą po domach w przebraniach, składają życzenia i zbierają pieniądze lub słodycze. Częstymi przebraniami dziecięcymi są piegowate czarownice. • Jednym z największych świąt obchodzonych typowo po szwedzku jest Midsomar czyli 24 czerwca Dzień świętego Jana. • Święto Kwaszonego śledzia obchodzone jest w trzeciej dekadzie sierpnia a wiąże się z tradycjami rybackimi i handlowymi. • W południowych regionach Szwecji obchodzi się Święto Raka (sierpień), czyli żegnanie krótkiego szwedzkiego lata, obchodzone nocą w świetle księżyca. • Pieczona gęś i svartsoppa przy okazji Dnia świętego Marcina 10 października • Jednym z najbardziej znanych i rozpowszechnionych świąt w Szwecji jest Dzień Świętej Łucji obchodzony 13 grudnia • Tradycją jest również obdarowywanie się ręcznie struganą i malowaną figurką konika z drewna sosnowego. Wytwarzana jest ona w miejscowości Nusnäs, w gminie Mora, region Dalarna w centralnej części Szwecji. Konik z Dalarna, jest jednym z najbardziej rozpoznawanym na świecie, symbolem Szwecji.

11. Zabytki Sztokholm obfituje w liczne atrakcje i zabytki. Do najatrakcyjniejszych pod względem historycznym miejsc należą przede wszystkim: w Sztokholmie- pozostałości twierdzy z XIII wieku, kościół Franciszkanów z XIII w., pałac królewski, dawny ratusz i bank z XVII wieku, Muzeum Narodowe m.in. ze zbiorami sztuki szwedzkiej z XVII-XX wieku oraz malarstwem europejskim i chińskim, a także Muzeum Nordyckie. W Uppsali warto zwiedzić katedrę gotycką, kościół Świętej Trójcy z XII wieku, Gustavianum- średniowieczny pałac biskupi oraz park etnograficzny Disagarden i kurhany grobowe w Gamla. Ciekawa może okazać się również wizyta w Krainie Laponii, wpisanej do światowej listy UNESCO. Muzeum Narodowe w Sztokholmie Gustavianum w Uppsali

12. Ciekawostki • Ze Szwecji pochodzi określenie stół- szwedzki - sposób serwowania posiłków . • Do ciekawych potraw szwedzkich należą zapiekane w mleku lub śmietanie ziemniaki, cebula oraz anchois (Janssonsfrestelse) • Ze Szwecji pochodzi: Anders Celsius, wynalazca skali Celsjusza; ABBA-kultowy zespół muzyczny; Astrid Lindgren autorka Dzieci z Bullerbyn i Pippipończoszanki • Ciekawszymi szwedzkimi wynalazkami są: klucz francuski i kształt butelki coca-coli. • W Szwecji urodził się Alfred Bhernard Nobel, przemysłowiec i naukowiec szwedzki, wynalazca dynamitu, fundator Nagrody Nobla. • W języku szwedzkim nie istnieje słowo „proszę”. W zamian stosuje się przy każdej okazji słowo „dziękuję”. Jest ono używane wręcz nagminnie. • W Szwecji wszyscy mówią do siebie na „ty”. Jest to rzadko spotykany przejaw równości społecznej, z której sami Szwedzi są bardzo dumni.

13. Przygotowała: Sara Nowak klasa II a