370 likes | 705 Views
Fenotip nedir? Küme analizi ne kattı? Tedavi nasıl bireyselleştirilir?. Prof. Dr. Ertürk Erdinç. Çıkar Çatışması Beyanı. Araştırmalar (Kurumsal) : B oehringer Ingelheim / Pfizer , Novartis Danışma Kurulu : Novartis
E N D
Fenotip nedir? Küme analizi ne kattı? Tedavi nasıl bireyselleştirilir? Prof. Dr. Ertürk Erdinç
Çıkar Çatışması Beyanı Araştırmalar (Kurumsal):Boehringer Ingelheim/ Pfizer,Novartis Danışma Kurulu:Novartis Davetli Konuşmacı:Astra-Zeneca, Boehringer Ingelheim/ Pfizer, Abdi İbrahim, Novartis, Chiesi, Bilim
Astım ve KOAH, tek bir hastalık değil. • Birçok hastalığın birlikte bulunduğu kompleks bir SENDROM
Problem Nedir ? Havayolu hastalıkları, günümüzde; astım, - kronik bronşit ve amfizemi de kapsayan- ‘KOAH’ olarak tanımlanmaktadır. Ancak bu tanımlar, havayolu hastalıklarının ‘gerçek fenotipleri’ni yansıtmamaktadır: Hastalık seyri farklı Klinik özellikler farklı Tedaviye yanıtlar farklı
KOAH’DA REVERZİBİLİTE Calverley et al, Thorax 2003
KOAH’dabronkodilatatöre yanıt Tashkin DP. ERJ 2008; 31:742-750
Reverzibilite Testi 1831 Vizit 1: %76 reverzibl değil 1394 437 Vizit 2: %77 reverzibl değil 1167 227 238 199 Vizit 3: %77 reverzibl değil 1019 148 147 80 162 76 76 123 Vizit 4: %79 reverzibl değil 923 96 109 39 111 36 37 43 123 39 43 33 48 28 51 72 Reverzibl değil Reverzibl Albert PA ve ark, 2010
TANIM Genotip; Organizmanın genetik kompozisyonu Fenotip Genotip + Çevresel etkilerin interaksiyonu Fenotip; hastalığın gözlenebilir klinik özellikleridir ERS 2010, Fenotip Kursu
Fenotip Neden Önemli ? • SpesifikFenotip Belirlenmesi • Altta yatan mekanizmalar • Risk faktörleri • Doğal Seyir • İzlem • Tedavi
Genotip – endotip – fenotip – klinik fenotip Agusti A, Celli B. AJRCCM 2011;183:1129 Agusti A, Vestbo J. AJRCCM 2011;184:507
Cluster-analysis Calculates the “distance” between every individual based on a combination of different variables in a statistical model, a multi-dimensional vector Results in groups, clusters, with similar characteristics and differentiates these groups from groups with other characteristics
Küme analizinde göz önünde bulundurulması gerekenler 1. Bireylerin seçimi 2. Ölçüm yapılacak değişkenler, farklı fenotiplerin klinik özelliklerini ve altta yatan patogenetik mekanizmaları yansıtmalı 3. Kullanılması gereken değişken sayısı
Agnes metodu: Kümelerin birleştiği aralık Gower’s aralığı Diana metodu: Kümelerin ayrıştığı aralık Gower’s aralığı N= 175 ,Klinik bilgi, SFT, NO, kan testleri, Toraks BT Küme analizi solunum semptomları ve spirometrik sonuçlara göre yapıldı
Wellington Respiratory Survey (3500) Age composition: 25-75 y; n: 3 500 Methods: 1/ postal questionnaire survey all responders, 2 319, to 2/ structured interview, LF, CT, 749 participated All subjects > 50 y were included in the analyses, n = 469; (COPD 96; non-COPD 373) Eur Respir J 2009;34:812-818
Kümeleme Değişkenleri • Pre-bronkodilatatör FEV1/ FVC • FEV1 % predicted • FRC % predicted • DLCO/VA % predicted • FEV1reverzibilitesi • Sigara öyküsü • Balgam çıkarma • Serum IgE • Exhaled NO Eur Respir J 2009;34:812-818
Küme Analizi Sonrası 5 Fenotipik Gruplama Atopik astım özelliği taşıyan , kronik bronşit ve amfizem (Overlap Sendromu) : Ciddi havayolu obstrüksiyonu Reverzibilitesi fazla Pik flow değişkenliği Pür amfizem (Astım & Kr. Bronşit özelliklerini taşımıyor) Eozinofilik enflamasyonlu Atopik astım Egzema, rinit, Kronik bronşit ve amfizem yok Diğer fenotip özelliklerini taşımayan hafif havayolu enflamasyonu Sigara içmeyenlerde basit kronik bronşit • Egzema • Rinit • Ciddi sigara öyküsü • Azalmış yaşam kalitesi + Ciddi havayolu obstrüksiyonu Ciddi sigara öyküsü Minimal reverzibilite Non-atopik Eur Respir J 2009
Clinical COPD phenotypes: a novelapproach using principal component and cluster analyses • Genç, ağır hastalık, zayıf • Genç, orta şiddette hastalık • Yaşlı, hafif hastalık, kilolu • Yaşlı, orta şiddette hastalık, kilolu Burgel PR. ERJ 2010; 36: 531-539
Astım ve KOAH Grup Analizi (Wardlaw) • Klasik KOAH • Astım/KOAH örtüşme • Astım, yüksek IgE ve balgam eozinofilisi • Astım, düşük IgE ve balgam eozinofilisi Wardlaw A. Clin Exp Allergy 2005; 35:1254-1262
342 olgu, 4 yıl izlem KOAH nedeniyle ilk hastane başvurusu Taburculuktan 3 ay sonra değerlendirme 224 değişken Garcia-Aymerich et al, Thorax 2011; 66: 430-437
KOAH; üç farklı subtipi Çok ağır solunumsal semptomlar ve fonksiyonlar (126 olgu) Hafif solunumsal durum (125 olgu) Hafif solunumsal durum/komorbiditeler (91 olgu) • kardiyovasküler hastalık • obezite ve diyabet • artmış sistemik enflamasyon Garcia-Aymerich et al, Thorax 2011; 66: 430-437
40-75 yaş arasında • 10 paket yılı sigara • öyküsü • Amfizem yaygınlığı • için HRCT • Sık alevlenme: • Yılda 2 Ölüm oranları: %11 %15 %24 Hastalık evresi Alevlenme şiddeti ve sıklığı
Alevlenme fenotiplerini belirlemede biyomarkırlar Bafadhel M, 2011
Sigara İçimi İle Akciğer Fonksiyonu ve Yaş Arasındaki İlişki 100 Sigara içmeyenler Sigaraya duyarlı olmayan içiciler 75 Sigaraya duyarlı içiciler (KOAH) Sigarayı bırakmış olanlar (45 yaşında) FEV1 (beklenenin yüzdesi) 50 Sakatlık Sigarayı bırakmış olanlar (65 yaşında) 25 Ölüm 0 25 50 75 Fletcher C, Peto R. Br Med J 1977; 1:1645-1648
FEV1 Decline: ECLIPSEExtent of decline (percent of subjects) • 31% of subjects exhibited stable or improved FEV1 over 3 years • Substantial decline (>40mL/year) seen in ~40% of subjects ECLIPSE 3 year data Vestbo J, et al. N Eng J Med. 2011
FEV1’de yıllık değişim Durumunu Koruyanlar Yavaş azalanlar Hızlı azalanlar Nishimura M. AJRCCM 2012 ;185:44-52
Amfizem Ağırlığına Göre Yıllık FEV1 Kaybı Görsel değerlendirme Bilgisayarlı değerlendirme Nishimura M. AJRCCM 2012 ;185:44-52
Sonuç FEV1,KOAH’ın tüm özelliklerini açıklamada yetersiz Tedavi ve prognoz ile fenotipler korele olmalı Potansiyel fenotiplerin validasyonu yapılmalı • FEV1de hızlı azalma olanlar • Amfizematöz/havayolu komponenti fazla olanlar • Sık alevlenme geçirenler • Sistemik inflamasyonu yoğun olanlar • Komorbiditesi fazla olanlar • Diğer
Sonuç Potansiyel fenotip validasyonları Longitudinal çalışmalar Cevaplanmamış sorular: Bu değişik fenotiplerin doğal seyri ? Farklı fenotipler arasındaki ilişkiler ? Farklı fenotipler cinsiyet, yaşla nasıl bir farklılaşma sürecine giriyor ? Phenotypes! New phenotypes!