Breytingar á barnaverndarlögum og áhrif á barnaverndarstarfið

1. Breytingar á barnaverndarlögum og áhrif á barnaverndarstarfið Málstofa 12. september 2011

2. Breytingar á bvl. • Starfshópur skipaður í júlí 2008 • Hrefna Friðriksdóttir, Barnaverndarstofa • Halldóra Dröfn Gunnarsdóttir, Reykjavíkurborg • Guðjón Bragason, Samband ísl. sveitarfélaga • María Kristjánsdóttir, samtök félagsmálastjóra • Þorgerður Benediktsdóttir, ráðuneyti • Verkefni • meta reynsluna af barnaverndarlögum nr. 80/2002 • breyta framkvæmd? • breyta lögunum? • Niðurstaða • frumvarp til breytinga á lögunum • samantekt um reynsluna

3. Helstu breytingar • Ekki heildarendurskoðun laganna • Barnaverndarlög 80/2002 • umtalsverðar breytingar frá fyrri lögum • lögin skýrari en áður • starfið skipulagðara og markvissara • reynslan almennt góð • Lagabreytingar með lögum nr. 80/2011 • nokkur nýmæli • skýra ákvæði frekar • lögfesta túlkun ákvæða • flest ákvæði taka gildi strax • gildistöku einstaka ákvæða frestað til 1. janúar 2013

4. Breytingar á framkvæmd • Samantekt um reynsluna af bvl. 80/2002 • ekki heildarúttekt á barnaverndarstarfi • helstu atriði sem ástæða þótti að nefna • Helstu atriði • heildarstefna um allt barnaverndarstarf á landinu • stefna og framkvæmdaáætlun sveitarfélaga • kerfisbundin skráning og söfnun upplýsinga • hugtakið barnaverndarmál • málsmeðferð • samstarf

5. Lagabreytingar • Upphaf máls • tilkynningarskylda • mismunandi ástæður / flokkun • skerpt á skyldu vegna þungaðra kvenna • tilkynningarskylda lögreglu afmörkuð • tilkynning til foreldris innan viku eftir að ákvörðun er tekin • staðfesting til tilkynnanda + almennar upplýsingar um málsmeðferð vegna tilkynninga • Úr 16. gr.: • búi við óviðunandi aðstæður • verði fyrir ofbeldi eða annarri vanvirðandi háttsemi • stofni heilsu sinni og þroska í alvarlega hættu • Úr 18. gr.: • Tilkynna grun um brot barns eða brot gegn barni • gegn almennum hegningarlögum • gegn barnaverndarlögum • gegn öðrum lögum ef varðar meira en 2 ára fangelsi

6. Lagabreytingar • Málsmeðferð • samstarf • bvn. – þegar barn flyst milli umdæma • bvn. - upplýsingaskylda • bvn. / samstarfsaðilar • staðfesta móttöku tilkynningar • koma á samstarfi • úrskurða um upplýsingar Úr 44. gr.: ... láta bvn. í té upplýsingar og afrit af nauðsynlegum gögnum um heilsu barns, foreldra þess og annarra heimilismanna 23. gr. Sérstaklega ber að meta þörf á samstarfi við þá sem vinna með málefni viðkomandi barns ... Ef bvn. telur hagsmuni barns kalla á samstarf við þess aðila ber nefndinni að leggja áherslu á að afla samþykkis foreldra til að samstarfi verði komið á. 26. gr. Bvn. heimilt að úrskurða um að fagaðilum sem vinna með málefni barns og lögreglu verði látnar í té upplýsingar um líðan barn og meðferð mál ef það er nauðsynlegt vegna hagsmuna barnsins

7. Lagabreytingar • Málsmeðferð frh. • kærur til kærunefndar • ekki ákvörðun um hvort könnun eða hafin eða ekki hafin • loka máli eftir greinargerð um niðurstöður könnunar - foreldrar • loka máli þegar áætlun rennur út – foreldrar • ekki ákvörðun um val bvn. á þeim sem tekur að sér að annast barn sem vistað er utan heimilis • málsmeðferð fyrir dómi • úrskurður um vistun – heimilt að láta gilda frá úrskurðardegi • frestir í málum um tímabundna vistun utan heimilis • forsjársvipting – alltaf flýtimeðferð fyrir dómi

8. Lagabreytingar • Málsmeðferð frh. • staða barns • úrræði varir til 18 ára aldurs • gefa barni kost á að tjá sig óháð aldri • meta skipan talsmanna • skipa talsmann “að jafnaði” við tilteknar aðstæður • réttindi barns á stofnun og beiting þvingunar • meta tímanlega þarfir barns fyrir frekari úrræði • ráðstöfun haldist til 20 ára aldurs með samþykki ungmennis • kæra ákvörðun um að ráðstöfun haldist ekki

9. Lagabreytingar • Fóstur • afmörkun á tímabundnu fóstri – 65. gr. • bvn. heimsækja fósturheimili 2 fyrsta árið • stuðningur Bvs. við væntanlega og starfandi fósturforeldra • aðild fósturforeldra að ákvörðunum um umgengni • hvað þýðir aðild? • í varanlegu fóstri • ekki í tímabundnu fóstri • reglugerð um framfærslueyri, fósturlaun og útlagðan kostnað • skólamál fósturbarna Lög nr. 91/2011 um breyt. á grunnskólalögum: Áður en barni er ráðstafað í fóstur skal bvn. kanna aðstæður í samráði við skólayfirvöld á viðkomandi stað og leggja mat á möguleika viðkomandi grunnskóla til að koma til móts við þarfir barnsins. ... reglugerð um skólagöngu fósturbarna, bæði fagleg og fjárhagsleg málefni og samstarf. Úrskurðarnefnd sker úr um ágreiningsmál.

10. Lagabreytingar • Foreldrar og forsjá • 67. gr. a – ekki sameiginleg forsjá • Bvn. kannar grundvöll þess að ráðstafa barni til hins foreldris. • Tímabundin ráðstöfun = sömu reglur og um tímabundið fóstur. • Varanleg ráðstöfun = bvn. má afsala forsjá til hins. • 67. gr. b – sameiginleg forsjá • Bvn. kannar grundvöll þess að ráðstafa til hins foreldris. • Tímabundin ráðstöfun = bvn. gerir skriflegan samn. um umsjá. • Ef svipting þá tekur hitt sjálfkrafa við forsjánni. • 70. gr. • Umgengni á ábyrgð bvn. • Bvn. kannar þörf fyrir stuðning og gerir áætlun.

11. Lagabreytingar • Eftirlit og mat á gæðum • tekur til úrræða og vistun utan heimilis • markmið • munur á gæðastarfi og eftirliti • hver og einn metur gæði og árangur úrræða sem viðkomandi ber ábyrgð á • eftirlit - verkaskipting Ráðuneyti Bvs. bvn.

12. Lagabreytingar - 2013 • Verkaskipting ríkis og sveitarfélaga - úrræði • Gildistöku frestað • Frá og með 1. janúar 2013 mun ríkið bera ábyrgð á að byggja upp úrræði fyrir börn sem vistast utan heimilis