BİLİŞİM SİSTEMLERİNDE GÜVENLİK ve DENETİM

1. BİLİŞİM SİSTEMLERİNDE GÜVENLİK ve DENETİM YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ Zuhal Tanrıkulu

2. VİRÜSLER • Virüsler varlıklarını devam ettirebilmek amacıyla sürekli olarak kendilerini kopyalarlar • Böylelikle tüm dünyadaki bilgisayarlara yayılma şansı bulurlar. YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ Zuhal Tanrıkulu

3. VİRÜSLER • Virüsünün dünyaya yayılıp, adını duyurması virüsün kaynak kodununun (source code) kalitesine bağlıdır. YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ Zuhal Tanrıkulu

4. VİRÜS GRUPLARI • File (Dosya), • Trojan (Truva), • Makro, • Boot virüsleri. YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ Zuhal Tanrıkulu

5. BOOT VİRÜSLERİ • Disketlerin Boot Sector ya da sabit disklerin Master Boot Sector denilen ilk sektörlerine kendilerini kopyalarlar. • Daha sonra kendilerini yine kopyalayarak diğer bilgisayarlara ulaşırlar. • Temizlemesi en kolay virüs türüdür. YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ Zuhal Tanrıkulu

6. Dosya (File) virüsleri • Çalıştırılabilir programlara (uzantıları . exe, . com gibi olanlar) bulaşırlar. • Buralardan diğer dosyalara kendilerini kopyalarlar. • Bulaştıkları dosyanın uzunluğunu artırırlar. • Günümüzde dosya uzunluğunu artırmadan da bulaşan virüsler var. YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ Zuhal Tanrıkulu

7. Dosya (File) virüsleri • Virüs eklentisi genellikle dosyanın sonunda ve nadiren de ortasında olur. • Virüs hafızada kalabilir (resident virus) veya, • Doğrudan çalıştırıldığında (direct action virus) etki gösterebilir. • Her iki özelliği de kullanabilir. YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ Zuhal Tanrıkulu

8. Trojan'lar (Truva Atları) • Diğer virüslerden farklıdırlar. • Aslında bunları virüs kategorisini koymak pek de mantıklı değil. • Truva'lar genellikle kendilerini başka yerlere kopyalamazlar. • Internet'in yaygınlaşması ile gündemde bir hayli yer edindiler. YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ Zuhal Tanrıkulu

9. Trojan'lar (Truva Atları) • Truva'lar 2 kısımdan oluşur. Birincisi bir şekilde size ulaştırılır ve çalıştırdığınız andan itibaren bilgisayarınız 2. kısmı elinde bulunan kişinin kontrolü altına girer. YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ Zuhal Tanrıkulu

10. Makro virüsleri • Word, Excel gibi makro kullanıma olanak tanıyan programların dosyalarına bulaşan virüslerdir. • Yapılarını makrolardan aldıkları için bu adla anılırlar. • Son dönemdeki pek çok "ünlü" virüs makro virüsleridir. YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ Zuhal Tanrıkulu

11. VİRÜS OLDUĞUNU NASIL ANLARIM??. . . • Dosya virüsleri dosya uzunluğunu arıtırır, • Boot virüsleri ise hafızayı azaltır! • Ancak günümüzde "Stealth" virüsler, dosya uzunluğunu artırmayan virüslerdir. YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ Zuhal Tanrıkulu

12. VİRÜS OLDUĞUNU NASIL ANLARIM??. . . • Sisteminiz hiçbir neden yokken yavaşlamaya başlamışsa, • Anlamsız hata mesajları veriyorsa, • Disk ışıkları gereğinden fazla yanıyorsa, • Bazı dosyalar durup dururken kayboluyorsa, sisteminizde muhtemelen bir virüs vardır. YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ Zuhal Tanrıkulu

13. VİRÜSLERE KARŞI ÖNLEMLER • Orijinal program kullanmaya başlayın korsan yazılım (yasadışı programlar) almayın. • Virüslerin büyük bir kısmı bu yasadışı kopyalarla dağılır. • Sürücünüzde disket varken bilgisayarınızı reset'lemeyin. • Mecbur olmadıkça size ait olmayan disketleri bilgisayarınızda kullanmayın. • Bilgisayarınıza anti-virüs programı kurun ve sürekli güncelleyin. YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ Zuhal Tanrıkulu

14. HACKER & CRACKER • KULLANDIKLARI SİLAHLAR TAMAMEN AYNIDIR. • AMAÇ ve YAPMAK İSTEDİKLERİ TAMAMEN FARKLIDIR. • HACKER: YAPICI ve YENİ ARAYIŞLAR İÇİNDEDİR. • CRACKER: YIKICI ve SORUN YARATICI KONUMDADIR. YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ Zuhal Tanrıkulu

15. İNTERNET 4 ÖNEMLİ TEKNOLOJİYE DAYANIR: • URL (UNIFORM RESOURCE LOCATOR) • HTML (HYPERTEXT MARKUP LANGUAGE) • HTTP (HYPERTEXT TRANSFER PROTOCOL) • TCP/IP (TRANSMISSION CONTROL PROTOCOL/INTERNET PROTOCOL) YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ Zuhal Tanrıkulu

16. YÖNETİM SERVİSLERİ DİZİN SUNUCULAR • LDAP(Lightweight Directory Access Protocol), bilgi dizinlerine ulaşmayı sağlayan protokol setidir. • X.500 standardının basit halidir. • TCP/IP'yi destekler. • LDAP bir açık sistem protokolüdür. • Erişilmek istenilen dizinin ne tip bir sunucuda olduğuna bakmaz. YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ Zuhal Tanrıkulu

17. DİZİN SUNUCULAR • X.500, LDAP ve SSL ile kullanıcı sertifikasyonunu ve sertifika sunucu ile etkileşimi sağlayan dizin sunucudur. YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ Zuhal Tanrıkulu

18. Güvenlik Servisleri • Bütün ağ bileşenleri IP adresleri ile ayarlanırlar. • Diğer bileşenlerle TCP/IP aracılığıyla haberleşirler. • Ağ birçok bölgeye dağıtılmış olabilir. YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ Zuhal Tanrıkulu

19. Güvenlik Servisleri Bilgi erişimi denetimi: • kullanıcı kontrolü, • güvenlik duvarları, • güvenli soket katmanları (Secure Sockets Layer-SSL) ile kontrol edilir. YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ Zuhal Tanrıkulu

20. İnternette Başlıca Saldırı Türleri • Davetsiz olarak sisteme girme • Hizmet isteğinin geri çevrilmesi • Bilgi hırsızlığı YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ Zuhal Tanrıkulu

21. GÜVENLİK DUVARI (FIREWALL) • Yetkisiz girişleri engellemek için tasarlanmış sistemlerdir. • Paket filtreleme, • Uygulama geçiş kapıları, • Proxy Sunucusu. YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ Zuhal Tanrıkulu

22. Firewall'un Sağladığı Olanaklar • Bilgisayar ağını kullananları dikkatlice kontrol edilen bir noktadan ağa girmeleri için kısıtlar. • Saldırganların diğer savunmalara yakın olmasını engeller. • İnternet erişimi için, dikkatlice kontrol edilen bir noktadan dış dünyaya açılmayı sağlar. YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ Zuhal Tanrıkulu

23. DİJİTAL SERTİFİKA-DİJİTAL KİMLİK • Gelen bir mesajın doğru kişi tarafından yollandığından emin olmanızı sağlar. • Ehliyet, pasaport gibi kimlik kartlarının elektronik ortamdaki karşılığını ifade eder. YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ Zuhal Tanrıkulu

24. DİJİTAL SERTİFİKA-DİJİTAL KİMLİK • Mesajların şifrelenmesi ve deşifre edilmesindeki güvenlik ve gizliliği sağlar. • Mesajı gönderenin ve mesajı alanın doğru yerler olduğunu garanti eder. • İletilen belgelerin tarih ve zamanını doğrular. • Belge arşivi oluşturulmasını kolaylaştırır. YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ Zuhal Tanrıkulu

25. DİJİTAL SERTİFİKA-DİJİTAL KİMLİK • Bir çok kurum Internet üzerinde gerçek ve yasal bir şirket olduklarını kanıtlamak için sertifikaya ihtiyaç duymaktadırlar (E-ticaret yapan şirketler ve finansal kurumlar) • Firmalar müşterilerinden şifre kullanımının yanı sıra dijital sertifika da talep eder. (Internet bankacılığı, online alışveriş gibi) YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ Zuhal Tanrıkulu

26. DİJİTAL SERTİFİKA-DİJİTAL KİMLİK • Dijital bilgileri şifrelemek ve şifrelenen bilgileri çözmek için kullanılan bir çift elektronik anahtar ile kimlik bilgisini bağlar. YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ Zuhal Tanrıkulu

27. DİJİTAL SERTİFİKA-DİJİTAL KİMLİK Dijital sertifikayı nasıl alabilirim? • GlobalSign ve VeriSign gibi sertifikasyon kurumlarından temin edilebilir. YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ Zuhal Tanrıkulu

28. DİJİTAL SERTİFİKA-DİJİTAL KİMLİK Sertifikasyon kurumu nedir? • Dijital sertifikaların verilmesi ve yönetilmesini gerçekleştiren kurumdur. Dijital sertifikalar bu kurumların gizli anahtarıyla imzalanır. * YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ Zuhal Tanrıkulu