1 / 34

Bliski istok

Bliski istok. Teritorija. Bliski istok  je naziv za zemlje  jugozapadne Azije  koje se nalaze zapadno od A v ganistana ,  Pakistana  i  Indije . U kulturnom smislu on označava zemlje jugozapadne Azije i  severoistočne Afrike  u kojima prevladava  islamska kultura .

briar
Download Presentation

Bliski istok

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Bliski istok

  2. Teritorija • Bliski istok je naziv za zemlje jugozapadne Azije koje se nalaze zapadno odAvganistana, Pakistana i Indije. U kulturnom smislu on označava zemlje jugozapadne Azije i severoistočne Afrike u kojima prevladava islamska kultura. • Termin Bliski istok obično koriste arheolozi i istoričari kada govore o regiji koja obuhvaća Levant, odnosno istočno Sredozemlje (moderni Izrael, Palestina, Jordan, Sirija i Liban), Malu Aziju(moderna Turska), Mesopotamiju (Irak i istočna Sirija) i iransku visoravan (Iran,Afganistan i zapadni Pakistan) • Iako je deo afričkog kontinenta, Egipat se smatra delom Bliskog istoka, zbog svog uticaja na taj prostor kod istoriju.

  3. Nastanak Izraela • Jevreji su dugo smatrali Izrael svojim duhovnim domom — Svetom zemljom i Obećanom zemljom. Izraelska zemlja ima posebno mesto u verskom životu Jevreja, uključujući ostatke drugog Jevrejskog hrama. Ovo je takođe mesto gde je rođenohrišćanstvo a sadrži i mnoge druge lokacije od velikog duhovnog značaja zajudaizam, hrišćanstvo, i islam.

  4. Zid plača i džamija Al Aksa

  5. U ovom regionu je u periodu od preko jednog milenijuma, sa prekidima, postojala čitava serija jevrejskih kraljevina i država, sve do propasti Velikog jevrejskog ustanka protiv Rimskog carstva (66-70) sa čijim je gušenjem došlo do velikog isterivanja Jevreja iz njihove otadžbine (žive u dijaspori-termin koji se odnosi na narod koji živi odvojen od matične države • Arabljani su u 7.veku, 635.god.osvojili ovu teritoriju, tada počinje naseljavanje arapskih doseljenika. Region je bio pod muslimanskom vlašću narednih 1300 godina. • 1516.god. Palestinu osvajaju Osmanlije, ostaje pod njihovom vlašću sve do kraja I svetskog rata

  6. Jevreji su proterani iz Španije 1492.god. • Tokom 16.veka jevrejske komune su uspostavljene u “4 sveta grada”: Jerusalimu, Tiberijadi, Hebronu i Safedu • Prvi veći talas jevrejske seobe u Palestinu počeo je 1881.god., kao posledica pogroma Jevreja u Istočnoj Evropi

  7. Cionizam • Nakon vekova života u dijaspori, 19.vek je doneo uzlet cionizma, jevrejskog nacionalističkog pokreta, Cionizam je politički pokret Jevreja (pa i nekih nejevreja) da se Jevreji vrate uErec Izrael (zemlja Izrailja); Natan Birnbaum je 1885. sročio izraz „cionizam“ da bi označio politička nastojanja da se Jevreji vrate u Izrael

  8. Moderni cionizam izrastao je iz nemogućnosti da se Jevreji ravnopravno uključe u evropska društva i oživljavanja antisemitizma u Evropi 19. veka. • Austrougarski novinar Teodor Hercl smatra se osnivačem cionizma. • Prvi Svetski cionistički kongres održan je u Bazelu 1897.god.

  9. 1903.god. u ruskom listu Znamja objavljeni su Protokoli sionskih mudraca, antisemitski pamflet i falsifikat, koji opisuje navodnu jevrejsku i masonsku zaveru da se zavlada svetom • Danas istoričari veruju da je tekst delo ruskog novinara i antisemite, kao i saradnika Tajne policije (Ohrana) Matveja Golovinskog

  10. Nakon Herclove smrti 1904, vođstvo pokreta prešlo je u ruke „praktičara“, pre svega Haima Vajcmana. Kao doseljenik koji je živeo uUjedinjenom Kraljevstvu, on je imao značajnog udela u dobijanju Balfurove deklaracije, izjave iz 1917. koja je obećavala britansku podršku jevrejskoj domovini u Palestini. • Traju sukobi izmedju Arapa i Jevreja u Palestini, 1929.god. Arapi su izvršili pokolj jevrejske zajednice u Hebronu.

  11. Liga naroda je 1920. dodelila Britaniji i Francuskoj mandat nad Otomanskim teritorijama. • Engleska i Francuska su podelile te teritorije od kojih su nastala četiri dela: današnje države Irak, Liban i Sirija, kao i Palestina, koja je pripala Englezima. Istočno od reke Jordan stvorena je Kraljevina Jordan, dok je zapadno od reke Jordan ostao prostor Palestine

  12. Pod arapskim pritiskom, Britanci su 1939. objavili belu knjigu kojom je poništena Balfurova deklaracija, i ograničeno doseljavanje Jevreja u Palestinu, što je kao čin dobilo poseban značaj ako se ima u vidu uspon nacizma. Britancima je bila potrebna podrška Arapa u II svetskom ratu. • 1945.god. pod uticajem Engleza, stvorena je Arapska liga, sa ciljem da koordinira politiku arapskih zemalja (Egipat, Irak, Liban, Saudijska Arabija, Sirija, Jordan, Jemen)

  13. Holokaust je, međutim, ubedio javno mnjenje u potrebu za jevrejskom državom i Ujedinjene nacije su 1947. glasale u prilog podele Palestine na jevrejsku i arapsku državu. • Po ovom planu, Jerusalim je trebalo da bude međunarodna regija, da bi se izbegli sukobi oko njegovog statusa. • Jevreji su prihvatili ovaj plan, ali su ga Arapi odbacili

  14. Jad Vašem-Memorijalni centar žrtava holokausta

  15. Arapsko-izraelski rat 1948. • 14.maja 1948.god. David Ben Gurion proglasio je državu Izrael • Dan kasnije 6 arapskih zemalja, na čelu sa Egiptom, Jordanom i Sirijom, napalo je Izrael • Rat je završen početkom 1949.god pobedom Izraela, koji je osvojio oko 60% teritorija Palestine, predvidjene za arapsku državu, po planu UN, nije došlo do stvaranja arapske (palestinske države) • Oko 700.000 Palestinaca je napustilo prostor Palestine, dok je otprilike isti broj Jevreja proteran iz arapskih zemalja Bliskog istoka • Jevreji počinju da pristižu u Izrael i iz Irana i iz Evrope (posebno iz tadašnjeg SSSR-a)

  16. Poraz je doveo do velikih previranja i potresa u arapskim zemljama, 1952.god. svrgnut je egipatski kralj Faruk i uspostavljena je republika, dok je 1950.god. ubijen jordanski kralj Abdulah • Tokom 50-tih godina Izrael je bio meta napada palestinskih fedajina, uglavnom iz pojasa Gaze, koji je bio pod kontrolom Egipta; Egipat je zatvorio Suecki kanal za izraelske brodove

  17. Suecka kriza • U Egiptu je na vlast 1954.god. došao predsednik Gamal Abdel Naser; njegovim dolaskom na vlast Egipat je počeo da se približava SSSR-u, dolazi i do jačanja arapskog nacionalizma • On je 1956.god. proglasio nacionalizaciju Sueckog kanala, pod izgovorom finansiranja radova na Asuanskoj brani na reci Nil

  18. Izraelci su sklopili tajni savez sa Britanijom i Francuskom, sa ciljem da se zadrži kontrola nad kanalom • Britanija je štitila interese svog kapitala, koji je upravljao kanalom i branila prestiž na Bliskom istoku • Francuska je želela svrgavanje Nasera, koji je podržavao antikolonijalne pokrete u Alžiru, Maroku i Tunisu • Izraelu je Egipat bio najozbiljniji vojni protivnik, a takodje je bio zainteresovan da uništi baze iz kojih su Palestinci napadali (u pojasu Gaze i na Sinaju)

  19. Izraelci su zauzeli Sinajsko poluostrvo, Britanci i Francuzi su takodje zauzeli ključne vojne ciljeve, ali su pod pritiskom UN, pre svih SAD i SSSR morali da se povuku • Izrael je ostvario svoj glavni cilj: egipatska vojska je bila oslabljena, a na Sinajsko poluostrvo su stigle trupe UN; nastavlja vojnu saradnju sa Francuskom, Francuzi grade Izraelu nuklearni reaktor

  20. Uprkos vojnom porazu, Egipat je zadržao kontrolu nad Sueckim kanalom, a Naser se nametnuo kao lider arapskog sveta • 1958.god. Egipat i Sirija formiraju Ujedinjenu arapsku republiku, kojoj se u formi konfederacije priključio i Jemen • Projekat je trajao do 1961.god. i vojnog udara u Siriji

  21. Šestodnevni rat 1967 • Arapski nacionalisti, predvodjeni Naserom, odbijali su da priznaju Izrael i pozivali su na njegovo uništenje; izraelsko-arapski odnosi su se neprekidno pogoršavali • Jedan od problema bio je i kontrola vode iz reke Jordan (Izraelci su skrenuli tok reke, da bi navodnjavali pustinju Negev) • Palestinci, na čelu sa organizacijom Fatah (osnovana 1959.god. na čelu sa Jaserom Arafatom) sprovodili su terorističke napade na jevrejska naselja

  22. 18.maja 1967.god. Egipćani su proterali trupe UN sa Sinaja i blokirali južnu izraelsku luku Eilat u Crvenom moru • 5.juna 1967.god. Izrael je preventivno napao Egipat, čime je počeo “šestodnevni rat”protiv Egipta, Jordana i Sirije • Za samo 6 dana Izrael je zauzeo zapadnu obalu reke Jordan, pojas Gaze, Sinajsko poluostrvo i Golansku visoravan • Izrael je stekao kontrolu nad čitavim “biblijskim Izraelom”, još milion palestinskih Arapa je dospelo pod vlast Izraela

  23. Izrael je tada objavio nameru da na novoosvojena područja naseli proterane Jevreje iz rata 1948, to je početak stvaranja jevrejskih naselja na strateški bitnim tačkama osvojenih teritorija • Nakon rata Izrael je suočio sa pojačanim palestinskim otporom, predvodjenim PLO (Palestinska oslobodilačka organizacija), osnovana 1964.god. Njen cilj bio je stvaranje nezavisne Palestine. Na čelu PLO bio je Jaser Arafat • 1972.god. Palestinci su ubili 11 izraelskih sportista na Olimpijadi u Minhenu, Izraelci su odgovorili likvidacijom organizatora masakra i napadima na sedišta PLO.

  24. Jom Kipurski rat • 1973.god. 6.oktobra, tokom proslave praznika Jom Kipur Egipat i Sirija su iznenada napali Izrael na Sinaju i Golanskoj visoravni • Rat je trajao 20 dana i završen je pobedom Izraela, koji je odbio napade Egipta i Sirije

  25. 1977.god. na vlast u Izraelu dolazi partija Likud, na čelu sa Menahemom Beginom • Iste godine egipatski predsednik Anvar El Sadat održao je govor u izraelskom parlamentu Knesetu, što je bio prvi čin priznanja Izraela od nekog arapskog državnika • Njih dvojica su 1978.god. potpisali, uz posredovanje SAD, sporazum u Kemp Dejvidu i 1979.god. mirovni sporazum • Kao rezultat, Izrael se povukao sa Sinajskog poluostrva, Egipat je priznao Izrael • Egipat je dobio status američkog saveznika, što je kao posledicu imalo trajni gubitak sovjetskog uticaja u regionu

  26. Pošto je PLO napadala Izrael sa područja Libana, Izrael je dva puta (1978 i 1982.god.) izvršio invaziju Libana • Istovremeno, Begin je podsticao osnivanje jevrejskih naselja na zapadnoj obali reke Jordan, što je dodatno zaoštravalo odnose sa Palestincima • Tokom invazije 1982.god. došlo je do pokolja Palestinaca u izbegličkom logorima Sabra i Šatila, za šta su posredno optuženi Begin, general Arijel Šaron

  27. Radi se o pokolju izmedju 800 i 3500 Palestinaca i libanskih šiita, počinjenom od strane libanskih hrišćana, u znak odmazde za ubistvo tadašnjeg libanskog predsednika, Izraelci nisu učinili ništa da spreče zločin • U to vreme u Libanu je vodjen gradjanski rat izmedju hrišćana (Maroniti) i Palestinaca, koji su imali pomoć Sirije; hrišćani su imali podršku Izraela • Kao odgovor na izraelsku invaziju Libana, 1982.god. nastaje Hezbolah, šiitska libanska proiranska paravojna formacija, koja se borila protiv izraelske okupacije • Izraelske trupe su se zadržale u južnom Libanu do 2000.god.

  28. 1987.god. izbila je Prva intifada, ustanak Palestinaca protiv izraelske vlasti, za vreme kojeg je došlo do demonstracija i nasilja u pojasu Gaze i na zapadnoj obali Jordana, ubijeno je više od 1000 ljudi • Intifada u prevodu sa arapskog znači “zbacivanje” • Okončana je 1993.god.

  29. 1992.god. premijer Izraela postao je Jicak Rabin, koji se zalagao za kompromis sa susedima • 1993.god. u Oslu su Izrael i PLO potpisali sporazum, kojim je PLO priznat kao predstavnik Palestinaca, a PLO je priznao pravo Izraela na postojanje • 1994.god. je Jordan potpisao mir sa Izraelom, kao druga arapska država • Krajem 1995.god. Jicak Rabin je ubijen od strane radikalnog Jevrejina, protivnika sporazuma

  30. 2000.god. počela je Druga intifada, nakon posete Arijela Šarona jevrejskom Brdu hrama, odnosno islamskom svetilištu u Jerusalimu, gde se nalazi džamija Al Aksa, zato i ova intifada nosi ime po toj džamiji • Za vreme ove intifade deluje palestinska teroristička organizacija Hamas, radikalnija od PLO, čiji je cilj uništenje Izraela • Trajala je do 2005.god., za to vreme stradalo je oko 3000 Palestinaca i 1000 Jevreja • Početkom 2005.god. u Šarm El Šeiku, kada su Mahmud Abas (naslednik Jasera Arafata) i Arijel Šaron postigli sporazum o prekidu nasilja • Od 2006.god. Hamas deluje kao politička organizacija, pobedjuje na palestinskim izborima, umesto do tada vladajućeg Fataha.

More Related