dr Anna Nowicka-Chachaj

1. Problemy w opiece nad dziećmi przebywającymi w placówkach opiekuńczo-wychowawczych i rodzinach zastępczych. dr Anna Nowicka-Chachaj

2. Konwencja o prawach dziecka - Dz. U. z 1991 r., Nr 120 poz. 526 (art. 20 ust.3);Rezolucja Komitetu Ministrów RE (77)33 z 3 listopada 1977 roku w sprawie umieszczenia dzieci poza rodziną;Zalecenie Komitetu Ministrów Rady Europy Nr R (87)6 w sprawie rodzin zastępczych;Zalecenie Komitetów Ministrów Rady Europy Rec (2005)5 w sprawie praw dzieci przebywających w placówkach opiekuńczo-wychowawczych;Konstytucja RP art. 72 ust. 1 i 2;Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2008 r., Nr115 poz. 728 ze zm.).

3. Postulowany model opieki nad dzieckiem i rodziną opiera się na następujących zasadach: 1. Środowisko rodzinne jest dla dziecka najlepszym z możliwych. Zabranie dziecka z rodziny biologicznej może nastąpić dopiero po wyczerpaniu wszelkich form pomocy rodzinie; 2. W sytuacji gdy środowiskowe formy pomocy rodzinie nie przynoszą pożądanych efektów, a dobro dziecka uzasadnia umieszczenie go poza rodziną biologiczną, pojawia się potrzeba rodzinnej opieki zastępczej;

4. 3. Placówki opiekuńczo – wychowawcze powinny przejmować opiekę nad dzieckiem tylko w ostateczności, po wyczerpaniu wszystkich innych możliwości; placówki te powinny przyjąć charakter małych domów stwarzających warunki życia zbliżone do rodzinnych;  4. Każdy wychowanek rodziny zastępczej lub placówki, który z różnych względów do osiągnięcia pełnoletniości wychowywał się poza rodziną własną, ma prawo do pomocy w usamodzielnieniu się.

5. Placówki opiekuńczo-wychowawcze

6. Placówki socjalizacyjne

7. Placówki wielofunkcyjne

8. Rodziny zastępcze

9. Placówki opiekuńczo-wychowawcze

10. 1. Standardy opieki i wychowania w placówkach opiekuńczo-wychowawczych Z 659 placówek opiekuńczo-wychowawczych jedynie 258 placówek (39% ogółu) wypełniało standardy opieki i wychowania, natomiast 401 placówek (aż 61%) nie wprowadziło wymaganych przepisami prawa standardów (analiza RPO danych z 2007 r.).

11. Na dzień 31 grudnia 2008 r. placówki, które nie osiągnęły standardu stanowiły 58 % wszystkich placówek (Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej).

12. 2. Problem niewykonywania prawomocnych orzeczeń sądowych o umieszczeniu małoletnich w placówkach opiekuńczo-wychowawczych z powodu braku miejsc w tych placówkach.

13. 3. Prawo dziecka do życia w rodzinie. Realizacja zadań placówek socjalizacyjnych w zakresie zasadności dalszego pobytu dziecka w placówce i działań na rzecz powrotu wychowanków do rodziny.

14. Tylko 24% wychowanków przebywających w placówkach zostało zgłoszonych do ośrodków adopcyjno-opiekuńczych w celu przysposobienia lub umieszczenia w prorodzinnych formach opieki (rodziny zastępcze, placówki rodzinne).

15. Szczególny niepokój budzi fakt, że aż 7% dzieci z uregulowaną sytuacją prawną umożliwiającą adopcję nie zostało zgłoszonych do ośrodków adopcyjno-opiekuńczych w celu przysposobienia.

16. 4. Nadużywanie możliwości leczenia psychiatrycznego dzieci sprawiających problemy wychowawcze, przebywających w placówkach opiekuńczo-wychowawczych.

17. Rodziny zastępcze 1. Potrzeba wprowadzenia w przepisach definicji rodziny zastępczej spokrewnionej z dzieckiem; 2. Finansowanie zawodowych rodzin zastępczych niespokrewnionych z dzieckiem;

18. 3. Sposób określenia w przepisach wydatków związanych z bieżącym funkcjonowaniem placówki rodzinnej oraz wydatków związanych z utrzymaniem dziecka (Orzeczenie TK z 21 kwietnia 2009 r. sygn. akt K 6/08); 4. Procedura przekształcenia niespokrewnionej z dzieckiem rodziny zastępczej w zawodową niespokrewnioną z dzieckiem rodzinę zastępczą.

19. Niepokój budzi przesunięcie terminu wejścia w życie przygotowywanej ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej nad dzieckiem, której celem jest wdrożenie rozwiązań systemowych na 1 stycznia 2011.

20. dr Anna Nowicka-Chachaj Zespół Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego rzecznik@brpo.gov.pl