Co inicjuje rozpoczęcie postępowania karnego ?

1. Co inicjuje rozpoczęcie postępowania karnego? • izby obrachunkowe • urzędy sprawdzające rachunki • organy skarbowe • postępowania innych prokurator / przypadkowe odkrycia • informacje od organizacji dotkniętych korupcją • zawiadomienia konkurencji lub innych osób prywatnych • zawiadomienia anonimowe

2. Furtki dla korupcji • niedostateczny nadzór służbowy i merytoryczny • brak kontroli • zbytnie usamodzielnienie się poszczególnych pracowników lub resortów • koncentracja zadań w ręku pojedynczych pracowników • zbyt duża uznaniowość • zbyt dużo lub zbyt trudno zrozumiałe przepisy przy braku wiedzy fachowej • brak przejrzystości • niedostateczne działania doszkalające

3. Furtki dla korupcji rezygnacja z kontroli umowy wiążące urząd długoterminowo lub które z innych powodów wydają się niekorzystne zaniżanie kosztów ogólnych, w celu zachowania kompetencji samodzielnego rozstrzygania o przyznawaniu zleceń rezygnacja z organizowania przetargów publicznych

4. Furtki dla korupcji przekazywanie informacji o dokumentacjach ofertowych na rzecz konkretnego oferenta wybór niedopuszczalnego trybu przetargowego częste uzupełnianie lub rozszerzanie zleceń dzielenie zleceń z tego samego powodu

5. Furtki dla korupcji częste zlecenia przyznawane aneksem do umowy nie zrozumiałe dopłaty szczególne rozliczenia i kosztorys różnią się od siebie, przyjmując za miernik doświadczenie życiowe, w sposób nieproporcjonalny niewytłumaczalne przedłużanie terminów przy przetargach zawężenie konkurencji poprzez formułowanie zbędnych wymogów technicznych; tym samym praktyczne wyłączenie określonych firm niewytłumaczalne rezygnowanie z reklamacji / kar umownych

7. Ochrona informatorów • Wprowadzenie / Problematyka

8. Skuteczna ocena rachunków bankowych

9. Problem korupcji zanik zaufania liczba niewykrytych spraw ogromne szkody materialne rozgrywa się w tajemnicy sprawcami są dający i biorący nie zgłaszają się świadkowie nieprzejrzyste struktury organów złożone procedury brak przejrzystości wysokie kompetencje sprawców brak świadomości bezprawności

11. Ochrona informatorów • Propozycje rozwiązań

12. Możliwości • biuro adwokata zaufania • obowiązki informowania • wirtualna skrzynka pocztowa • centralne biuro doradcze

13. Biuro adwokata zaufania • Sektor prywatny • bierze odpowiedzialność • oferuje osobę kontaktową • chroni informatora przed nieuzasadnionymi atakami • tworzy sieć ekspertów • oferuje gwarancję zatrudnienia • oferuje ochronę osobistą poprzez anonimowość

14. Biuro adwokata zaufania • świadkowie bądź informatorzy nie ponoszą opłat, • jest prowadzone przez adwokata specjalistę od prawa karnego • na życzenie oferuje anonimowość, • zbiera wskazówki i informacje, • w uzgodnieniu z informatorem składa doniesienie organom ścigania • zapewnia ochronę informatora aż po fazę postępowania sądowego.

15. Funkcjonowanie biura adwokata zaufania • telefon do sekretariatu w godzinach urzędowania • działania budujące zaufanie poprzez informację • skontaktowanie z adwokatem • weryfikacja logiczności i ocena prawna • sprawdzenie, czy możliwe jest składanie zeznań w sposób jawny • jeśli tak, ewaluacja stanu faktycznego, złożenie zawiadomienia

16. Funkcjonowanie biura adwokata zaufania • jeżeli nie jest możliwe jawne zeznanie sprawdzenie, czy możliwe jest zdobycie dowodów rzeczowych • jeśli tak, zbieranie dowodów rzeczowych • ewaluacja stanu faktycznego, złożenie zawiadomienia powołując się na prawo do odmowy składania zeznań • jeśli brak dowodów rzeczowych, sprawdzenie, czy istnieje możliwość złożenia zawiadomienia bez narażania informatora • jeśli tak, ewaluacja stanu faktycznego, złożenie zawiadomienia powołując się na prawo do odmowy składania zeznań • jeśli nie, rezygnacja ze złożenia zawiadomienia

17. Obowiązki informowania/jednostki centralne • Zalecenie GRECO : • Funkcjonariuszom publicznym należy zapewnić możliwość składania zawiadomienia o uzasadnionym podejrzeniu korupcji bezpośrednio na policji • Problem : • Tajemnica służbowa <-> obowiązek informowania

18. Obowiązki informowania/jednostki centralne • Regulacja obowiązująca w Hamburgu: • Przepis administracyjny dotyczący „Działań mających na celu zwalczanie korupcji (w szczególności zapobieganie korupcji)” • obowiązek informowania w przypadku podejrzenia o korupcję • powołanie rzeczników ds. antykorupcujnych

19. Obowiązki informowania/jednostki centralne • Podstawa obowiązku informowania: • „Niniejszy przepis administracyjny konkretyzuje istniejące już obowiązki urzędników doradzania i wspierania wprowadzając ogólny obowiązek informowania o podejrzeniu korupcji, tak by dzięki temu przeciwdziałać korupcji oraz zagwarantować pewność działań i procedur. To samo dotyczy pracowników nie posiadających statusu urzędnika.“

20. Obowiązki informowania/jednostki centralne • Kiedy należy informować? • „Jeżeli pracownicy w trakcie pełnienia obowiązków służbowych pozyskają informacje, które według ich osobistej oceny nogą świadczyć o dokonaniu czyny korupcyjnego lub przestępstwa powiązanego, zobowiązani są do poinformowania o tym fakcie, o ile inne przepisy prawa tego nie zabraniają .“

21. Obowiązki informowania/jednostki centralne • Obowiązki jednostek centralnych: • - przyjmowanie i przekazywanie stosownych informacji • - doradzanie innym jednostkom • - doradzanie i opieka nad osobami, które się do nich zwrócą • Stosowne organy i urzędy muszą zapewnić, by jednostki centralne dysponowały niezbędnymi dla wykonywania swych zadań kompetencjami merytorycznymi i socjalnymi. Muszą one w szczególności zagwarantować gruntowną poradę/opiekę prawną i uwzględniać w wymagany w danej sytuacji sposób problemy wiążące się często z przestępstwami korupcyjnymi, o których doniesiono.

22. Obowiązki informowania/jednostki centralne • Postępowanie: • podejrzenie korupcji (pracownik lub podmiot zewnętrzny) • niesformalizowane poinformowanie przełożonego lub jednostki centralnej • sprawdzenie wiarygodności i logiczności doniesienia • podejrzenie uzasadnione -> prokuratura / wydział spraw wewnętrznych • podejrzenie nieuzasadnione -> zniszczenie informacji

23. Wirtualna skrzynka pocztowa internetowy system zgłaszania informacji i komunikacji pomiędzy informatorem a organem • wzrost ilości informacji • zmniejszenie ilości niewykrytych przestępstw • informator przekazuje organowi informacje o przypadkach korupcji zachowując anonimowość • poprzez założenie „skrzynki pocztowej” możliwa jest komunikacja z informatorem (zadawanie mu pytań) • łatwo zrozumiała obsługa • pole tekstowe na wpisanie dowolnego tekstu • możliwość wysyłania załączników w formacie WORD i innych • brak możliwości zapisu adresu IP i innych danych

24. Wirtualna skrzynka pocztowa Wady: Wysokie koszty użytkowania (ca. 60.000 € rocznie) Ryzyka techniczne i gospodarcze

25. Wirtualna skrzynka pocztowa Walory systemu • anonimowość zmniejsza opór przed składaniem zawiadomień • możliwość dotarcia do każdego informatora • niezależność od terminów urzędowania • podawane są informacje o takich zdarzeniach, o których inaczej nigdy by nie poinformowano • brak możliwości błędnej interpretacji, ponieważ komunikacja odbywa się w formie pisemnej (wzrost jakości) • dialog (skrzynka pocztowa) zapewnia, że forma wypowiedzi jest otwarta (wzbudzanie zaufania) • istnienie systemu ma również skutek prewencyjny

26. Centralna jednostka doradcza Wydziału Dochodzeń Wewnętrznych • funkcjonuje w strukturze Wydziału Dochodzeń Wewnętrznych • doradzanie pracownikom administracji i osobom prywatnym • telefon obywatelski – odpowiadanie na pytania z zakresu prewencji korupcji i karalności poszczególnych czynów • wykłady prewencyjne mające na celu uczulanie pracowników i przełożonych na kwestie korupcji • wykłady prewencyjne wdrażające rekomendacje Konferencji Antykorupcyjnej