William Gilbert (1544-1603)

1. William Gilbert (1544-1603) De magnete (1600) badania doświadczalne nad magnesami, w tym magnesem w kształcie kuli i wyjaśnienie działania kompasu.

2. Simon Stevin (1548-1620) Statyka, równowaga na równiach pochyłych, słynny argument z użyciem łańcucha na równi pochyłej: łańcuch nie może sam się poruszać ruchem okrężnym, bo byłaby to wieczna maszyna bez zasilania: perpetuum mobile.

3. Willebrord Snell (Snellius, 1591-1626) Nieudane próby Keplera znalezienia prawa załamania, stosował prawo -=K· /cos , które nie jest dokładne. Obok przyrząd pomiarowy Keplera, niezbyt dokładny Snellius przed 1621 r. podał prawo załamania w postaci „skrócenia” promienia świetlnego w stałym stosunku BC:BD=const, jest to prawidłowe prawo; To samo prawo podał Thomas Harriot ok. 1602 r., lecz nie opublikował wyniku.

4. Galileo Galilei (Galileusz, 1564-1642) Prace z pierwszych lat XVII wieku, opublikowane dużo później Izochronizm wahadła (katedra w Pizie) Ciało poruszające się poziomo ruchem jednostajnym będzie się tak poruszać wiecznie, jeśli tylko żadne opory mu w tym nie przeszkodzą Prawo spadku swobodnego: bez oporu powietrza wszystkie ciała spadałyby jednakowo(krzywa wieża w Pizie): v  t; s t2 Na równi pochyłej można „spowolnić” spadek i sprawdzić, czy słuszne są te prawa. Drogi przebywane w kolejnych jednostkach czasu mają się do siebie jak 1:3:5:7... Wahadło wznosi się na swoją wysokość początkową

5. Teleskop w astronomii Posłanie z gwiazd (1610) rewolucja w rozumieniu wszechświata: pierwszy przyrząd wzmacniający ludzkie zmysły; Galileusz słyszał o istnieniu takiego przyrządu i skonstruował go sobie sam zasadę działania lunety objaśnił jeszcze w tym samym roku Johannes Kepler w dziełku Dioptryka (ilustracja z prawej), Galileusz jej nie znał.

6. Księżyc krater obecnie zwany Clavius wg fotografii współczesnych i rysunków Galileusza

7. Obserwacje Thomasa Harriota (1609-)

8. Gwiazdy Gwiazdy w lunecie nadal są punktowe, lecz widać ich znacznie więcej np. w Plejadach i w Drodze Mlecznej, która okazuje się nagromadzeniem słabych gwiazdek. Dotąd Drogi Mlecznej nie uważano na ogół za obiekt kosmiczny, lecz za coś w rodzaju permanentnej zorzy polarnej.

9. Księżyce medycejskie (satelity Jowisza) Po raz pierwszy odkryto jakieś satelity innej planety: dzięki temu układ heliocentryczny stawał się bardziej prawdopodobny

10. Jowisz na współczesnych fotografiach

11. Późniejsze odkrycia teleskopowe Galileusza Najwyższą planetę zaobserwowałem jako potrójną - opublikował w formie anagramu: SMAISMRMILMEPOETALEVMIBVNENVGTTAVIRASR rozwiązanie: ALTISSIMUM PLANETAM TERGEMINUM OBSERVAVI Wyjaśnienie Keplera, jak odkrycie faz przemawia na rzecz heliocentryzmu Fazy Wenus: odkrycie to świadczyło, że Wenus może znajdować się dalej od Ziemi niż Słońce - a to jest niemożliwe w układzie Ptolemeusza (przynajmniej w jego typowej wersji)

12. Plamy na Słońcu Rysunek Galileusza i współczesna fotografia

13. Niezależne odkrycie plam Johannes Kepler w 1607 r. obserwował nie wiedząc, że to plamy, jeszcze przed wprowadzeniem teleskopu. Myślał, że to Merkury na tle tarczy Słońca Johannes Fabricius 1610 r. Jezuita Christoph Scheiner 1611 r.

14. Proces Galileusza 1616 teoria heliocentryczna Kopernika uznana przez Kościół katolicki za heretycką i absurdalną pod względem naukowym 1632Dialog o dwóch największych układach świata ptolemeuszowym i kopernikowym 1633 skazanie G. na dożywotni areszt domowy Frontyspis Dialogu o dwu największych układach świata (1632) od lewej: Arystoteles, Ptolemeusz i Kopernik Kardynał (św.) Robert Bellarmin i papież Urban VIII (Maffeo Barberini)

15. Osiągnięcia Galileusza w mechanice Rozmowy i dowodzenia w zakresie dwóch nowych umiejętności dotyczących mechaniki i ruchów miejscowych (1638), część w Dialogu o dwóch układach świata (1632) Oprócz zasady bezwładności (ruch poziomy może trwać wiecznie) zasada względności: prawa fizyki są jednakowe w układach odniesienia poruszających się jednostajnie względem siebie np. na płynącym jednostajnie statku i na statku spoczywającym Ruch poziomy i pionowy są niezależne (wektorowe dodawanie prędkości), stąd w rzucie powstaje kształt paraboliczny toru Połączenie matematyki i eksperymentu, które odtąd stało się fundamentem nauk ścisłych

16. René Descartes (Kartezjusz, 1596-1650) 1637Rozprawa o metodzie wraz z trzema pracami: La Dioptrique (prawo załamania, kształt idealnej soczewki) Les Météores (wyjaśnienie tęczy) La Géometrie (geometria analityczna) 1644Zasady filozofii (teoria wirów)

17. Prawo załamania

18. Wyjaśnienie zjawiska tęczy najwięcej promieni tworzy kąt 41°-42°

19. Teoria wirów

20. Kartezjusza prawa ruchu • Pierwsze prawo:...Każda rzecz, o ile tylko jest prosta i nie podzielona, trwa, jeśli jest sama dla siebie, zawsze w tym samym stanie i nie zmienia się nigdy, jedynie tylko pod wpływem przyczyn zewnętrznych... Jeśliby jakaś część materii... spoczywała, nie wierzymy, że kiedykolwiek zacznie się poruszać, o ile nie pobudzi jej do tego jakaś przyczyna. Ani też nie ma żadnej lepszej racji, jeśliby była w ruchu, że ona kiedykolwiek sama przez się, i nie natrafiając na przeszkodę ze strony czegoś innego, miałaby ruch swój przerwać. Tak więc należy wnosić, że to, co się porusza, o ile samo jest dla siebie, zawsze będzie się poruszać. • Drugie prawo: że każdy ruch sam w sobie jest ruchem po prostej i dlatego te ciała, które poruszają się ruchem obrotowym, zawsze dążą do oddalania się od środka kół, które opisują.

21. Evangelista Torricelli (1608-1647) „Żyjemy na dnie morza powietrza, które - jak wynika z doświadczenia - ma ciężar i to taki, że najgęstsze powietrze przy powierzchni ziemi waży około jednej czterechsetnej ciężaru wody” (z listu 1644 r.)

22. Blaise Pascal (1623-1662) Prawa hydrostatyki i eksperymentalne potwierdzenie, że wysokość słupa rtęci w barometrze spada wraz z wysokością, a więc zależy od ciśnienia atmosfery powyżej punktu pomiaru (rok 1648)

23. Barometry wodne Berti, 1639, Rzym; Pascal, 1646 Rouen; Guericke, 1654, Magdeburg

24. Otto von Guericke (1602-1686) pompa Guerickego Dzieło relacjonujące doświadczenia z próżnią (1672)

25. Półkule magdeburskie i machina elektrostatyczna kula z siarki potarta suchą ręką przyciąga skrawki papieru, liście itp. na odległość równą grubości dłoni

26. Akademie nauk Accademia dei Lincei 1603 -1630, Rzym, książę Federico Cesi Accademia del Cimento 1657 -1667, Florencja, książę Leopold de Medici Royal Society (of London for Improving Natural Knowledge) 1660, 1662, Londyn Académie des Sciences 1666, Paryż, Colbert Czasopisma naukowe: „Journal des Sçavans” (I 1665, Paryż) „Philosophical Transactions” (III 1665, Londyn) „Acta Eruditorum” (1682, Lipsk) wizyta Ludwika XIV w Akademii Nauk

27. Różne prace paryskiej Akademii Nauk

28. Christiaan Huygens (1629-1695) Pan desCartes znalazł sposób, aby jego przypuszczenia i fikcje brane były za prawdę. I z tymi, którzy czytali jego Zasady filozofii, działo się coś podobnego co z tymi, którzy czytają romanse – gdy podobają się im i robią na nich takie samo wrażenie jak prawdziwe historie. Nowość kształtu jego małych cząstek i wirów sprawia wielką przyjemność. Zdawało mi się, gdy czytałem księgę jego Zasad po raz pierwszy, że wszystko jest w najlepszym porządku, a kiedy natrafiałem na jakąś trudność, sądziłem, że to moja wina, iż nie pojmuję dobrze jego myśli. Miałem wtedy zaledwie 15 czy 16 lat. Lecz później, odkrywając od czasu do czasu rzeczy jawnie fałszywe oraz inne bardzo mało prawdopodobne, odwróciłem się od złudzeń, w jakich trwałem i w obecnej dobie nie znajduję niemal niczego, co mógłbym uznać za prawdę w całej jego fizyce ani w metafizyce, ani w meteorologii;

29. Prawa zderzeń sprężystych Rysunek z artykułu Huygensa w „Journal des Sçavans” t. 4 (1669) Odkładamy prędkości ciał A i B przed zderzeniem jako odcinki odpowiednio AD i DB. Wyznaczamy położenie środka masy układu A+B na rysunku - jest to punkt C. Następnie odkładamy odcinek CE=CD. AE oraz EB są prędkościami obu ciał po zderzeniu. Długość odcinka AB jest niezmienna, co odpowiada stałości prędkości względnej obu ciał. Podobne wyniki uzyskali Christopher Wren (architekt) oraz John Wallis (matematyk), ogłosili je w 1668 w „Philosophical Transactions”. Problem ten rozwiązał także Isaac Newton w latach 1666-1667, lecz nie ogłosił wyniku.

30. Zegar wahadłowy i teoria wahadła ustalił, jak siła odśrodkowa zależy od prędkości i promienia; udowodnił, że idealne wahadło musiałoby zakreślać cykloidę (krzywą kreśloną przez punkt na obwodzie toczącego się koła)

31. Pierścienie Saturna z lewej szkicownik Huygensa i rysunki z pracy Systema Saturnii z prawej fotografie wykonane przez Kosmiczny Telekop Hubble’a

32. Impulsowa teoria światła Pragnąc wyjaśnić zjawisko dwójłomności Huygens rozwinął teorię światła jako czegoś w rodzaju fali uderzeniowej rozchodzącej się w ośrodku. Pokazał, że można w takiej teorii otrzymać prawo odbicia i załamania Zasada Huygensa: każdy punkt czoła fali jest źródłem nowej fali kulistej. Brakowało okresowości w tym podejściu dwójłomność 1669 Erasmus Bartolinus opisał na przykładzie kalcytu

33. Olaus Roemer Fragment komunikatu Roemera z „Journal des Sçavans” z 7 XII 1676 donoszącego o odkryciu skończonej prędkości swiatła. Oszacowanie mało precyzyjne: mniej niż sekundę potrzebuje na przebycie średnicy Ziemi (W rzeczywistości nieco ponad sekundę zajmuje światłu dotarcie z Ziemi do Księżyca)

34. Teleskopy Heweliusza 140- i 60-stopowy

35. Johann Hevelius (Hewelke, 1611-1687)

36. Mapy Księżyca Heweliusza i Ricciolego

37. Ricciolli i Grimaldi, uczeni jezuici Francesco Maria Grimaldi, odkrywca dyfrakcji Giovanni Battista Riccioli Almagestum novum, 1650

38. Robert Boyle (1627-1691) pompa Boyle’a jednakowe spadanie ciał w próżni - potwierdzenie założeń Galileusza (rysunek pochodzi z pracy Nolleta 1743-48) badanie zależności ciśnienia i objętości gazu (prawo Boyle’a-Mariotte’a)

39. Robert Hooke (1635-1703) mikroskop i strona tytułowa dzieła Micrographia (1665)

40. Mucha i pchła

41. Idea Hooke’a nt. ruchu planet notatniki Hooke’a Kepler IV księga Epitome 1620 Idea przedstawiona w wykładach Hooke’a z 1670, wyd. 1674.