Motoriske problem hjå barnehagebarn

1. Forelesing for Bærum kommune Jan M Loftesnes HSF - Idrett Motoriske problem hjå barnehagebarn

2. Motoriske problem • Motorisk læring hjå barn med motoriske problem kan berre målast gjennom utvikling av ferdigheiter. • Ved måling av generelle motorisk ferdigheiter set ein saman ulike testar for ulike rørsler ut frå kva ein ynskjer å måle.

3. Normalfordeling og 5 % • Måler ein mange nok vil vi få ei normalfordelingskurve, Gaus kurva. • Gjennom ulike målingar vil ein kunne seie at ”clumsy” barn vil vere dei som er 5 % dårlegaste i eit svært stort utval av dei vi undersøkjer. • Om vi undersøkjer berre eit mindre tal kan vi få ingen ”clumsy” eller vi kan få fleire.

4. Movement ABC 2 • Den testen som vert mest brukt for å finne barns generelle motorisk ferdigheitsnivå. • Testen er standardisert for barn mellom 3 og 16 år, for barn i Europa og USA. • Røsblad og Gard (98) har sett på testen i høve til svenske barn og meiner at det kanskje bør gjerast mindre endringar.

5. Movement Assessment Battery for Children • MABC – testen inneheld åtte deltestar frå tre område: Manuelle ferdigheitar, ballferdigheitar og statisk og dynamisk balanse. • MABC er god til å plukke ut barn med svak motorikk.

6. MABC • Det har kome kritikk på bruken av ABC testen i effektstudiar, særleg om gruppene som vert testa er små. • Barn plukka ut på læraranes observasjonar, var dei første testane. • Sidan brukte ein lærarar til validisera testane, om testen klarte å plukke ut dei same som lærarane, var testen valid.

7. Barn med motoriske problemRef: Sigmundsson og Pedersen 2000 • ”Motor deficiency” Dupre 1911, problem med viljestyrte rørsler. • Clumsiness, Orton (37)– • motor impairment, Whiting & Morris (71), - • developmental dyspraxia, Dencla (84), - • developmental appraxia and agnosia, Gubbay (75) • DCD Developmental Coordination Disorder APA (87)

8. Motoriske problem kjem ikkje av kjende fysiske eller intellektuelle svakheiter. • Søvik & Meland (86) første i Norge som gjorde vitskaplege testar på motoriske problem og 5,7 % vart spesifisert som ”clumsy”

9. Prognose • Motoriske problem kan ein ikkje vekse av seg. Sjølv med trening vil opp til 50 % framleis etter 10 år vere clumsy, Smyth & Ahonen (94) • Generell helse er også ein god del dårlegare hjå clumsy, Gillberg et al. (89,93)

10. Generell livskvalitet • Dårleg sjølvbilete, Losse m. Fl (91) og Henderson (92) • Angst/nervøsitet, Schoemaker & Kalveboer (93) • Sosiale problem Hall (88) og Geuze & Børger (93) • Konsentrasjonsproblem, Hall (88) og Hellgren m.fl. (93) • Skuleproblem, Søvik & Meland (86) Losse m.fl (91)

11. Motoriske problem • Desse problema kan variere i ulik grad og det er heilt uklart om desse problema er forårsaka av motoriske problem eller motsett. • Likevel kan vi seie at barn med dårlege motoriske ferdigheitar ikkje er så populære hjå jamaldringar, dette kan ha samanheng med at dei ikkje fiksar leiken.

12. Moglege årsaker • Arv vs miljø…? • Det kan kome av ein eller annan form for nevrologisk skade • Tidlegare fekk desse barna diagnosen MBD, no kallar ein det DAMP – Deficiency of attention, Motor control and Perception eller ADHD Attention Deficit Hyperactivity Disorder.

13. MBD kunne ein ha utan at ein hadde motoriske problem. Sigmundsson et al. (1998) har fokusert på samordningsproblem og regulering av informasjon • Miljø: Mangel på stimulering, overbeskytta barn t d. • Barna fell inn i ein vond sirkel

14. Intervensjon • Perseptuell motorisk trening Holle (79 og 82) trene på dei motoriske milepelane • Overføring til kognitiv utvikling • Kavale & Mattsons (83) såg på 600 intervensjons-studie, med 180 att fann dei at ingen kunne stadfeste at perseptuell trening gir betra kognitive ferdigheitar

15. ”Evna til å organisere sensorisk informasjon til bruk” • Sanseintegrasjon Ayers (72) trening med sikte på å stimulere sansane • Ikkje trene på det som verkeleg var problemet av rørsle ferdigheit, men på dei underliggjande faktorane • Frå dei ulike sansane til ein til slutt får stimulert barn sine kognitive ferdigheitar.

16. Kritikk frå Cratty (1981) seinare frå Polatajko et al (92) Sanseintegrasjonsteori ingen effekt på skulearbeid. Også usikkert med effekten på sensoriske og motoriske faktorar. • Cummins (1991) hevdar at Ayres sine data ikkje held vitskaplege kriteria.

17. Kinestetisk trening • Laszlo (81) Kinestetisk sans fundamentet for all motorikk • ”Den bevisste oppfatning av stillingen i ledd, rørsle i ledd og rørslas retning og hastigheit, utan synets hjelp”. • Det meste er motbevist

18. Fysioterapi • Schoemaker m. fl (94) intervensjon retta mot ”clumsy”, og ei blanding av fleire retningar, tilpassa kvart enkelt barn. Dei andre var laga for barn med generelle lærevanskar. • Likevel vanskeleg å finne ut kva som verkeleg gav effekt

19. Task specific training • Revie & Larkin (1993) : trena direkte på det som var motorisk problematisk for det einskilde individ • Etter ni veker bytta dei oppgåver. Dei vart berre betre i det dei trena på (3 av 4 oppg). Ingen forbetring i det dei ikkje trena på. • Andre læringsstudie