Systematyka literatury

1. 1 Systematyka literatury • Ogólnie o podziale • Co to jest rodzaj literacki • Rodzaje literackie • Jak rozpoznać rodzaj literacki? • Ogólnie o epice • Gatunki epiki • Ogólnie o liryce • Gatunki liryki • Ogólnie o dramacie • Gatunki dramatu

2. 2 Systematyka literatury • Tradycyjny podział ze względu na przedmiotowe lub podmiotowe ujęcie tematu i formę przekazu • Najobszerniejsze grupy to rodzaje. • W ramach rodzajów rozróżniamy: • gatunki • odmiany

3. 3 Rodzaj literacki • Ogół utworów wyodrębnionych na podstawie wspólnych cech genetycznych i strukturalnych oraz dominującej w utworze formy podawczej: • akcja w dialogach – dramat, • opowiadanie – epika, • manifestacja uczuć i refleksji - liryka • Zasadę podziału stanowi punkt widzenia i charakter przedstawionej treści: • prezentatywny – w dramacie • przedmiotowy w epice • podmiotowy w liryce

4. 4 Rodzaje literackie Epika Liryka Dramat Rodzaje literackie

5. 5 Jak rozpoznać, do jakiego rodzaju należy utwór literacki • Musimy odpowiedzieć sobie na pytania: Ktowypowiada się w danym utworze: • w liryce – podmiot liryczny • w epice – narrator • w dramacie nie ma ani narratora, ani podmiotu lirycznego. To rozmowy (dialogi) bohaterów są dla czytelnika informacją o rozwoju akcji

6. 6 Jak rozpoznać, do jakiego rodzaju należy utwór literacki • Musimy odpowiedzieć sobie na pytania: Jakwypowiadają się podane wyżej postacie: • w liryce podmiot liryczny posługuje się monologiem lirycznym, • w epice narrator wykorzystuje opis i opowiadanie, • w dramacie bohaterowie wypowiadają się za pomocą dialogu i monologu dramatycznego

7. 7 Jak rozpoznać, do jakiego rodzaju należy utwór literacki • Musimy odpowiedzieć sobie na pytania: Co prezentują utwory zaliczane do tych trzech rodzajów: • w liryce ukazany jest świat wewnętrznych przeżyć, doznań i refleksji, • w epice narrator wykorzystuje opis i opowiadanie, • w dramacie bohaterowie wypowiadają się za pomocą dialogu i monologu dramatycznego

8. 8 Epika • rodzaj literacki, którego głównym elementem jest fabuła, czyli układ zdarzeń związanych z dziejami postaci. • Narrator może występować w 3. os. liczby poj. (narrator wszechwiedzący, obiektywny) lub w 1. os. liczby poj. (narrator należy do świata przedstawionego, jego wiedza jest ograniczona, narrator subiektywny).

9. 9 Gatunki epiki • bajka (gat. mieszany) • ballada (gat. mieszany) • baśń • epopeja • legenda • mit • nowela • pamiętnik • poemat epicki • powieść • powieść poetycka (gat. mieszany) • podanie • satyra (gat. mieszany)

10. 10 Liryka • W liryce wyrażone są przeżycia i refleksje podmiotu lirycznego. • Gdy podmiot liryczny występuje w 1.os. liczby poj. i przekazuje swe subiektywne wyznania i refleksje – jest to liryka bezpośrednia. • Gdy podmiot liryczny jest ukryty i mówi o sobie pośrednio, przez opis liryczny lub sytuację liryczną – jest to liryka pośrednia. • Gdy podmiot liryczny kieruje swe wyznania i myśli do konkretnego adresata – jest to liryka zwrotu do adresata

11. 11 Gatunki liryki • hymn • oda • elegia • tren • sonet • pieśń • fraszka

12. 12 Dramat • Utwór literacki przeznaczony do wystawiania na scenie. • Tekst dramatu podzielony jest na akty i sceny. • W dramacie autor umieszcza liczne didaskalia (tekst poboczny, który służy przyszłym inscenizatorom)

13. 13 Gatunki dramatu • tragedia • komedia • dramat właściwy • dramat romantyczny