610 likes | 1.42k Views
PATOMECHANIZM AUTOIMMUNIZACJI. Tolerancja immunologiczna. Jest to właściwość układu odpornościowego wyrażająca się brakiem odpowiedzi humoralnej i komórkowej na określony antygen . Autotolerancja jest to tolerancja dotycząca własnych antygenów . Mechanizmy zapewniające autotolerancję.
E N D
Tolerancja immunologiczna Jest to właściwość układu odpornościowego wyrażająca się brakiem odpowiedzi humoralnej i komórkowej na określony antygen. Autotolerancjajest to tolerancja dotycząca własnych antygenów.
Mechanizmy zapewniające autotolerancję • Delecja klonalna • Anergia klonalna • Sekwestracja autoantygenu -anatomiczna -molekularna • Aktywna supresja
Delecja klonalna • Jest to proces, który prowadzi do śmierci limfocytów zdolnych do rozpoznawania autoantygenów. • Podlegają jej: limfocyty T - w grasicy i na obwodzie limfocyty B - w szpiku i na obwodzie
Selekcja pozytywna Selekcja negatywna brak rozpoznania autantygenu MHC I 8+ 8+ 4+8+ rozpoznanie autoantygenu 8+ 4+8+ MHCII 4-8- 4+8+ 4+8+ 4+ Śmierć komórki brak rozpoznania autantygenu 4+8+ 4+ 4+ Brak współpracy z MHC K.dendrytyczne Makrofagi Nabłonek rdzeniowy 4+8+ Śmierć komórki Nabłonek korowy
Anergia klonalna • Inaktywacja autoreaktywnych limfocytów które uniknęły delecji klonalnej • do pobudzenia limfocytow konieczne jest przekazanie „drugiego sygnału” (za pomocą CD28 i CD80) • dostarczenie tylko 1 sygnału prowadzi do stanu anergii limfocyta w którym może on produkować niektóre cytokiny ale nie może się dzielić
Rola cząsteczek kostymulujących CD28 i CTLA4 T T IL2 CTLA4 CD28 B7 B7 APC APC
Mechanizmy zapewniające tolerancję ze strony limfocytów B Poliwalentne antygeny; peptydoglikany Y Y Y Dojrzałe limfocyty B B B Szpik kostny Y IgM Y Obwód Y B Duże stężenia rozpuszczalnych autoantygenów Zmostkowanie IgM Y Y Y B Apoptoza Fagocytoza Y ekspresji IgM B Delecja klonalna Anergia
SEKWESTRACJA AUTOANTYGENU • Anatomiczna • Molekularna
Model sekwestracji molekularnej W irus grasica I F N γ Limfocyt rozpoznają cy epitop „ukryty” Limfocyt rozpoznają cy epitop „dominują cy” Th Th Ujawnienie epitopu „ukrytego” Th Epitopy dominują cy Epitop ukryty Rozpoznanie „ukrytego” epitopu autoantygenu
Aktywna supresja • Limfocyty T supresorowe • Sieć przeciwciał antyidiotypowych
Przeciwciała antyidiotypowe autoantygen Autoprzeciwciało Teoria sieci antyidiotypowej Jerne’a Przeciwciało antyidiotypowe * mogą naśladować autoantygeny np.tyreotropinę w chorobie Gravesa-Basedowa * niedobór może prowadzić do ujawnienia się objawów - brak regulacji
Czynniki zaburzające stan autotoleracji • Czynniki immunologiczne • Czynniki genetyczne • Ś rodowiskowe • H ormonalne
Czynniki immunologiczne • Zaburzenia delecji klonalnej • Czynniki zależ ne od autoantygenu • Czynniki zależ ne od limfocytów T • Czynniki zależ ne od limfocytów B • Zaburzenia regulacji antyidiotypowej
Zaburzenia delecji klonalnej * wydostanie autoreaktywnych limf T na obwód * mutacje genów kodujących APO1/Fas i APO1/FasL - SLE- krążące zmutowane Fas -antagoniści apoptozy - ch.Hashimoto- ekspresja Fas na tyreocytach
Czynniki zależne od autoantygenu • Zniesienie sekwestracji autoantygenu- np.zawał m. sercowego, pourazowe zapalenia naczyniówki • Wzmożona prezentacja autoantygenu- wzrost ekspresji MHC kl II pod wpływem IFN γ colitis ulcerosa, cukrzyca, autoimmunizacyjne zap. Tarczycy • Zmiana struktury autoantygenu lekozależna postać SLE, wpływ zapalenia i urazów
Czynniki zależne od limfocytów T • Dewiacja immunologiczna • Reakcja krzyżowa między autoantygenem a antygenem egzogennym • Zaburzenia supresji miastenia, zapalenie tarczycy, SM, DM brak produkcji Ts w stosunku do DNA w S LE • Zaburzenia zależne od cytokin IL2 i IL2R - SLE, twardzina, SM
Reakcje krzyżowe pomiędzy autoantygenem a antygenem egzogennym Egzogenny, reaktywny krzyż owo antygen Autoantygen Autoreaktywna komórka B Th Th POMOC KomórkaTh swoista dla antygenu egzogennego Brak komórki Th * adenowirus A2 i białka mieliny - SM * ant p69 kom.β trzustki i albumina mleka krowiego - DM t I UWAGA: korelacja z odpowiednim haplotypem H LA!
Dewiacja immunologiczna Th1 Th2 SLE miastenia gravis RZS SM DM t I IL10 IL4 IL5 IFNγ B Aktywacja makrofagów eozynofil Y Komórka tuczna Y
Zaburzenia zależne od limfocytów B • Aktywacja poliklonalna -lipopolisacharyd -EBV -HSV -HIV -Trypanosoma cruzi • Zaburzenia funkcji limfocytów B
Superantygeny i poliklonalna aktywacja limf B B Th Y Superantygen TCR Y Poliklonalna aktywacja: - EBV - H I V - LPS - HSV MHC II B APC * Superantygeny- antygeny, które stymulują klony limfocytów T o różnej swoistości antygenowej
Czynniki genetyczne • Geny głównego układu zgodności tkankowej - warunkują eliminację limf autoreaktywnych w grasicy - wpływają na prezentację antygenu limfocytom T • Inne geny: -geny kodujące TCR-RZS, SLE -geny dla APO1/Fas i Fas L -geny kodujące składowe dopełniacza C2, C4
Czynniki środowiskowe • Infekcje bakteryjne - reakcja krzyżowa (białkoM paciorkowców i miozyna, Klebsiella i HLA B 27) -superantygeny bakteryjne-toksyny gronkowca • Infekcje wirusowe -reakcja krzyżowa -poliklonalna aktywacja limfocytów B
Rola zakażeń wirusowych w indukcji autoimmunizacji Cytokiny promują cytotoksyczność NK Tc IFN γ Th IFNα/β Aktywowany limf Th nie potrzebuje pomocy profesjonalnych APC NK Th Uszkodzenie komórek i uwalnianie autoantygenów Wzrost ekspresji MHC II i prezentacja autoantygenu limf Th Komórki zaraż one wirusem
Rola zakażeń wirusowych w indukcji autoimmunizacji Efekt cytotkosyczny Reakcja krzyż owa * H BV i mielina * Polio i AchR W irus B Y Ekspresja białek wirusa na komórkach- „stygmat obcoś ci” Aktywacja poliklonalna
Czynniki hormonalne • Większa częstość występowania chorób autoimmunologicznych u kobiet • Podwyższony poziom estrogenów u kobiet z chorobami autoimmunologicznymi • Estrogeny zwiększają syntezę IFNγ - wzrost ekspresji MHC kl II
Podział chorób autoimmunologicznych • Ze względu na występowanie autoantygenu * narządowo swoiste * układowe • Ze względu na patomechanizm *zależne od limf CD4+ *zależne od kompleksów immunologicznych *zależne od przeciwciał
Choroby narządowo swoiste • Choroba Hashimoto • Choroba Gravesa-Basedowa • Niedokrwistość złośliwa • Choroba Addisona • Cukrzyca typu I • Miastenia • Stwardnienie rozsiane
Choroby układowe • SLE • Twardzina • Zapalenie skórno-mięśniowe • Zespół Sjogrena • Wrzodziejące zapalenie jelita grubego • Pierwotna marskość żółciowa • Niedokrwistość autoimmunohemolityczna
ANA (przeciwciała przeciwją drowe) HOMOGENNY TYP Ś W I ECEN IAprzeciwko kompleksowi: DNA-histon OBWODOWY TYP Ś W I ECEN IAprzeciwciała przeciwko dwuniciowemu DNA, natywnemu DNA (dsDNA) PLAMISTY TYP Ś W I ECEN IAprzeciwciała przeciwko rozpuszczalnym antygenom jąder komórkowych - ENA • Sm-toczeń z zajęciem OUN i błon surowiczych • RNP-MCTD • Ro, La - zesp Sjogrena • ACA- CREST, twardzina • Scl 70 p/topoizomerazie 1 -twardzina układowa Inne • Przeciwciała przeciwko jądrowemu RNA - jąderkowy twardzina i SLE • AMA p/ mitochondrialne-choroby wątroby pierwotna marskość żółciowa • ANCA p/cytoplazmie neutrofilów-wszystkie choroby autoimmunologiczne z zajęciem naczyń
Autoprzeciwciała Przeciwciała narzą dowo swoiste • p/komórkom ściennym żołądka- niedokrwistość złośliwa • p/mięśniom szkieletowym -miastenia • p/komórkom mięśnia sercowego- Zesp Dresslera gorączka reumatyczna • czynnik Castle’a- niedokrwistośc złośliwa • p/AchR- miastenia • p/błonie komórkowej kłębków nerkowych- z. Goodpasture’a • p/płytkowe
Podział ze względu na patomechanizm • Choroby zależne od autoreaktywnych limfocytów T CD4+ cukrzyca typu I, choroba Hashimoto, SM • Choroby zależne od autoprzeciwciał ch. Gravesa-Basedowa, miastenia • Choroby zależne od tworzenia się kompleksów immunologicznych SLE
Choroby zależne od przeciwciał Makrofag Neutrofil Fagocytoza Y Y Y Y Y Y Y Opsonizacja autoantygenów - niedokrwistość autoimmunohemolityczna Niszczenie tkanki- z.Goodpasture’a Ig pobudzające Y Y Y Y Ach R Y Płytka motoryczna Niszczenie receptora- miastenia gravis Nadczynność tarczycy- ch.Gravesa-Basedowa
Zapalenia naczyń Zróżnicowana grupa chorób, u podłoża których leży proces zapalny toczący się w naczyniach krwionośnych. Często objawy są nieswoiste, podobne i trudne do zróżnicowania Zapalenia naczyń Pierwotne o podłożu autoimmunologicznym Wtórne związane z - infekcjami - chorobami tkanki łącznej ( SLE i RZS)
Podział zapaleń naczyń Skórne leukocytoklastyczne zapalenie naczyń Choroba Schonleina Henocha Mikroskopowe zapalenie naczyń Ziarniniak Wegenera, zespół Churga- Straussa Guzkowe zapalenie tętnic Olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic, z. Takayasu
Kiedy podejrzewać zapalenie naczyń? • objawy niedokrwienia, zwłaszcza wielonarządowe u młodych osób • objawy dysfunkcji wielu narządów • objawy ogólnoustrojowe gorączka, męczliwość, utrata masy ciała • niezniekształcające zapalenia stawówGZT, WG,ChS • mononeuropatiaGZT, ChS, WG • zmiany nerkowe zawały nerek GZT, ZT, rzadziej ChS, WG • kłębuszkowe zapalenie nerek WG, ChS, Sch-H • zmiany skórne livedo reticularis GZT, ChS, WG • zmiany nekrotyczne • plamica w każdym z wyjątkiem zapaleń dużych naczyń ChS zespół Churga Straussa WG ziarniniak Wegenera Sch-H Zespół Schonleina Henocha ZT zespół Takayasu GZT guzkowe zapalenie tętnic
Ziarniniak Zmiany nekrotyczne Livedo reticularis Plamica
Zapalenia naczyń diagnostyka Wykluczenie innych chorób Wiek, obraz kliniczny Badania laboratoryjne Biposja, arteriografia
Diagnostyka różnicowa • zatorowość • zakrzepica • miażdżyca • zespół antyfosfolipidowy • ch. nowotworowe • choroby tkanki łącznej
Zapalenia naczyń diagnostyka Wykluczenie innych chorób Wiek, obraz kliniczny Badania laboratoryjne Biposja, arteriografia
Zespół Schonleina Henocha Dzieci Osoby młode Zespół Takayasu Ziarniniak Wegenera guzkowe zapalenie tętnic Churg Strauss Średni wiek Starszy wiek Olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic
Zapalenia naczyń diagnostyka Wykluczenie innych chorób Wiek, obraz kliniczny Badania laboratoryjne Biposja, arteriografia