H3 Opmars van de vooruitgang

1. H3 Opmars van de vooruitgang • Communisme in Rusland • Socialisme in Duitsland • Kunstenaars hebben een taak in de nieuwe maatschappelijke orde en dragen bij aan de betere toekomst met vernieuwende vormgeving

2. Regels i.p.v. vrijheid van expressie • Rond 1900 werd expressie van emotie het belangrijkste doel van kunst. Kunstenaars gingen experimenteren en lieten alle regels los. • Rond 1915, wanneer de kunst moet meehelpen bij de opbouw van een betere maatschappij en toekomst voor iedereen, gaan ze op zoek naar nieuwe regels

3. Kasimir Malevitsj, Ochtend in het dorp, na de sneeuwstorm, 1912

4. Kasimir Malevitsj, Suprematisme, 1915

5. Zwart vierkant, 1915 Geen weergave van iets wat we zien, maar een middel om de geest of het gevoel weer te geven. De geest staat boven de materie.

6. Piet Mondriaan

7. Piet Mondriaan

8. Rode boom, 1908

9. Grijze boom, 1911

10. Bloeiende appelboom, 1912

11. Tableau no. 2, 1913 Ik had het gevoel dat alleen de kubisten de juiste weg gevonden hadden.

12. Compositie met raster, 1919

13. Compostie met rood, blauw en geel, 1922

14. En zo kwam ik ertoe om alleen nog lijnen te maken, en ik bracht de kleur in de lijnen. New York City, 1942

16. Martha Graham • Expressionisme met een systeem: een nieuwe dansstijl ‘modern dance’ > vanuit het middenrif contaction and release Heel belangrijk voor hedendaagse dansopleidingen. > Beweging is de beste manier om uitdrukking te geven aan diepe emoties

17. Kenmerken moderne dans • Techniek contraction and release, het middenrif is het startpunt van alle bewegingen • Benen en voeten staan recht onder de romp (niet uitgedraais zoals bij academisch ballet • Aards gericht met de voeten stevig op de grond en gebogen knieën. • Pirouettes worden in een spiraal gedraaid; heupen, middel, schouders en hoofd draaien om de as van de ruggengraat • Veel over de grond kruipende, rollende en vallende bewegingen

18. Kenmerken academisch ballet • Houding; rechte rug, gekanteld bekken, lange benen en armen, hoofd recht op nek • Benen en voeten uitgedraaid • Vijf voetposities • Sinds 19de eeuw spitzen, dans omhoog gericht, zweefsprongen, lifts • Pantomime om verhaal te vertellen, niet heel expressief

20. Constructivisme • Montage van losse elementen (vaak geometrische grondvormen) • Naam doet denken aan het productieproces in de fabrieken • Constructivisme verwijst ook naar nieuwe wereldorde

22. Stanislavski Naturalistisch theater Lijsttoneel met veel decorwisselingen Publiek wordt niet toegesproken maar kijkt toe Speler kruipt in de huid van… Meyerhold Constructivistisch theater Abstract decor zonder wisselingen Spelers spelen in overall Spelers bewegen efficient als fabrieksarbeiders volgens regels van biomechanica Hoog tempo, vijf bedrijven in korte eenakter Theater

26. Biomechanica Als men een ervaren arbeider bij zijn werk observeert, merkt men in zijn bewegingen het volgende op: 1. het ontbreken van overbodige, onproductieve bewegingen 2. ritmiek 3. het vinden van het juiste zwaartepunt van zijn lichaam 4. het uithoudingsvermogen

27. Sergei Eisenstein • 1927; Oktober > Voorbeeld van de door hem ontwikkelde techniek ‘Attractiemontage’. Wisselende attracties/ shots worden zo gemonteerd dat ze een nieuwe symboliek/ betekenis krijgen. Bijvoorbeeld: beelden van een pauw gevolgd door een politicus… • 1928: Pantserkruiser Potemkin > de montage wordt gebruikt om de toeschouwer bij de beelden te betrekken. Een voorbeeld is de beroemde trappenscène. Camerastandpunt, camerabeweging en het werken met close-ups zorgen voor afwisseling en betrokkenheid

28. Jaren ’20/’30: tweede fase industriële revolutie • Introductie lopende band • Massaproductie breekt op grote schaal door • Doordachte en rationele aanpak in fabrieken krijgt invloed op ontwerpproces van architectuur en toegepaste kunst • Gaat dan industriële vormgeving of design heten • Dringt ook door in kunstonderwijs: Bauhaus: hogeschool voor architectuur en toegepaste kunsten in Duitsland van 1919 tot 1933 Gebouw in Dessau, vanaf 1924

29. Het Bauhaus: een socialistische kathedraal • Kunstenaars en ambachtslieden werken samen als in de middeleeuwse bouwloods • Vrije kunsten en de ambachten maken zich dienstbaar aan de bouwkunst = gemeenschapskunst • Kunstenaars werken niet geïsoleerd; niet de vrije kunstenaar in zijn ivoren toren • Onderzoek naar collectieve en objectieve vormgeving, in dienst van de massa Pas in de tweede fase, vanaf 1924 krijgt het Bauhaus een meer wetenschappelijke benadering die moet leiden tot industriële produkten

30. Schlemmer verzet zich tegen naturalistisch theater; er is geen illusie van werkelijkheid en er is geen verhaal- Theater is vergelijkbaar met architectuur, alle kunsten kunnen hierin samenwerken.- vooral aandacht voor de verhouding tussen mens, ruimte, vorm, beweging, kleur en licht- de spelers zijn in de eerste plaats vormen. Door stylering van de kostuums en door maskers maakte hij ze tot bovenpersoonlijke types- kostuums bepalen hoe de figuren in de ruimte bewegen

31. Schlemmer: Het bestaat uit drie delen die tot de opbouw van typisch gevormde dansscènes leiden. Er is een opgaande lijn te zien van scherts naar ernst.De eerste scène heeft een vrolijk burlesk karakter. Het toneel is daarbij met citroengele gordijnen behangen.  De tweede die feestelijk - plechtig is, wordt gedanst op een toneel in roze kleur De derde, mystiek - fantastisch van karakter op een zwart toneel. 

32. De beroemdste choreografie van het Bauhaus- theater, het Triadisch ballet, is niet beroemd geworden omdat het zo'n lange tijd bestaan heeft: op 30 september 1922 ging het in het Landes- theater van Württemberg in première en op 4 juli 1932 werd het voor de laatste maal opgevoerd tijdens een internationale danswedstrijd in Parijs. Tien jaar is niet lang voor een ballet. Bovendien hebben Maar zo’n duizend mensen het stuk gezien. http://www.digischool.nl/ckv2/moderne/moderne/schlemmer/Mechanische%20balletten.htm

33. Typerend is de uitvinding van de stalen buisstoelen door Marcel Breuer. In het begin was de industrie niet echt enthousiast. Toen Gropius aan de Mannesmann fabriek vroeg om een paar meters buis om te proberen hier stoelen uit te maken, bracht men daar tegenin dat men voor zulke grappen geen materiaal over had. Later veranderde de houding van de industrie echter wezenlijk.

34. Revolutionair; achterpoten ontbreken • Nieuw; voor het eerst metaal als materiaal voor een huiselijke stoel • Licht van gewicht • Neemt weinig ruimte in • Gemakkelijk in onderhoud • Onversierd; dus goed voor serieproductie

36. Spotprent ‘Waar vroeger de beste meubels werden vervaardigd door meubelmakers en schrijnwerkers is nu de bedrijfstak bijna geheel in handen van loodgieters, ketellappers, gasfitters en allerlei metaalarbeiders ‘

38. Kenmerken: • Rechte lijnen • Rechte (glazen) vlakken • Toepassing van (schijnbaar) moderne materialen; pleisterwerk over baksteen, veel glaspartijen en metalen lijsten • Primaire kleuren en wit, grijs en zwart • Lijnen en vlakken doorkruisen elkaar zo dat binnen- en buitenruimte in elkaar over lijken te lopen • Lijnen en vlakken vormen een vrije compositie, niet binnen een gesloten contour

41. http://www.digischool.nl/ckv2/moderne/moderne/rietveld/Gerrit1.htmhttp://www.digischool.nl/ckv2/moderne/moderne/rietveld/Gerrit1.htm