700 likes | 1.72k Views
ORGANİK KİMYA VE BİYOKİMYA’ YA GİRİŞ Prof. Dr. Esma GÜR. Organik Kimya nedir? *Karbon bileşiklerinin kimyasıdır. *Biyokimyadan farklı fakat biyokimya ile ilişkili bir daldır. *Organik kimya canlı organizmalardaki kimyasal yapılar ile ilgilenir.
E N D
ORGANİK KİMYA VE BİYOKİMYA’ YA GİRİŞ Prof. Dr. Esma GÜR
Organik Kimya nedir? *Karbon bileşiklerinin kimyasıdır. *Biyokimyadan farklı fakat biyokimya ile ilişkili bir daldır. *Organik kimya canlı organizmalardaki kimyasal yapılar ile ilgilenir. *Biyokimya canlı organizmalardaki kimyasal reaksiyonları inceler.
İlişkili olduğu dal İlgilendiği alan Organik kimya Biyokimya C bileşikleri İçindeki konular Karbonhidratlar Lipitler Lipitler Proteinler Nükleik asitler
Canlılarda 4 ana makromolekül bulunur. Hepsi C bileşikleridir.
Kimyasal Bağlar a) İyonik bağ
İyonik Bileşikler: • İyonlardan oluşan kristal solid yapılar • Yüksek kaynama ve erime noktaları • Eriyince iletken • Çoğu suda çözünür; non-polar sıvılarda çözünmez • Kovalent Bileşikler • Moleküllerden oluşan gaz, sıvı veya solidler • Düşük erime ve kaynama noktaları • Bütün fazlarda kötü iletken • Çoğu nonpolar sıvılarda çözünür, suda çözünmez
H- bağı: Bir moleküldeki H ile başka bir moleküldeki yüksek elektronegativiteli bir atom arasındaki çekim gücü
I) HİDROKARBONLAR Sadece C ve H den oluşan bileşiklerdir. C-H veya C-C kovalent bağları taşır. Doymuş Hidrokarbonlar (ALKAN’lar) Tek bağlı bileşiklerdir. Çift bağ içermezler. (1)Metan C(2)Etan C - C(3)Propan C - C - C(4)Butan C - C - C - C(5)Pentan C - C - C - C - C(6)Hexan C - C - C - C - C - C(7)Heptan C - C - C - C - C - C - C(8)Octan C - C - C - C - C - C - C - C(9)Nonan C - C - C - C - C - C - C - C - C(10)Decan C - C - C - C - C - C - C - C - C - C
Dallanmış Zincirli doymuş hidrokarbonlar Eklenen pozisyon 2-metil pentan Eklenen grup; 1 karbon metil 2 karbon etil 3 karbon propil 4 karbon butil 5 karbon pentil Adlandırma: .En uzun zinciri bul .Dallanma noktasına en yakın yerden zinciri numaralandır- dallanma noktasını belirle .Eklenen grupları adlandır.
Yapısal İzomerler:Kapalı formülleri aynı açık formülleri farklı olan bileşikler C4H10 C4H10 Butan 2-metil propan
Doğadaki alkanlar Metan: organik maddelerin bakteriler tarafından anaerobik olarak yıkımı sonucu oluşur (örn; hayvanların sindirim kanalında) Petrol: alkan ve sikloalkanlardan oluşan sıvı hidrokarbon karışımı Doğal gaz: metan(%80)+etan (%5-10)+diğer alkanlar Balmumu
Alkanların özellikleri: Suda çözünmez Sıvı formda olanların yoğunluğu sudan azdır; suyun üzerinde kalırlar Düşük kaynama noktasına sahiptir (zincir uzadıkca kaynama noktası yükselir)
Siklik (halkalı) Hidrokarbonlar siklopropan siklobutan siklopentan
Doymamış Hidrokarbonlar; Alkenler (olefinler),Alkinler (asetilenler) 2 çift bağlı alkenler: alkadienler Ardışık çift bağ: Kümülatif Çift bağların arasında 1 tek bağ: Konjuge Çift bağların arasında 1 den fazla tek bağ: İzole
etilen propilen
1. C=C çift bağları içeren hidrokarbonlar -en eki ile biter 2. Numaralandırılan zincir çift bağı içermelidir; çift bağı taşıyan karbon atomları en küçük sayıyı taşıyacak şekilde numaralandırılır. 3. Çift bağların pozisyonu bağı taşıyan küçük numaralı karbon atomu ile belirtilir. 4. Siklik hidrokarbonlarda çift bağı taşıyan karbonlardan başlanarak numaralandırma yapılır.
3-metilsiklopenten 2-etil-1-buten siklopropen 2-butin 1,3-butadien
1,3-siklohexadien 1,4-siklohexadien
etilbenzen Ortho-dikloro-benzen klorobenzen bromobenzen meta-dikloro-benzen para-dikloro-benzen
II) ALKOLLER metanol etanol 2-propanol izopropilalkol
Alkollerin Reaksiyonları 1. Dehidrasyon (eliminasyon) etanol etilen 2. Alkil Halid oluşturma
3. H-halidlerle reaksiyon (substitusyon) 4. Alkol + Asid Ester oluşturma “Esterler, karboksilik asitlerin OH grubunun bir OR grubu ile yer değiştirmesi sonucu oluşur.”
5. Alkollerin oksidasyonu Primer alkoller aldehid Sekonder alkoller keton
Etanol asetaldehid (akşamdan kalma nedeni) 2-propanol aseton H3C-CH(OH)-CH3 → H3C-CO-CH3
2 veya daha çok OH grubu olan alkoller Etilen glikol (antifriz) Gliserol (trigliseridlerin omurgası) Gliseril trinitrat (patlayıcı)
III) ETERLER: “1 oksijene bağlı 2 organik grup” metil eter (dimetil eter) etil eter (dietil eter) Metil-tert- butil-eter
Siklik Eterler: ”halkalı yapı içinde O atomu” Furan “5 elemanlı, 2 çift bağlı siklik eter” Piran “6 elemanlı, 2 çift bağlı siklik eter”
3 elemanlı “O” atomu içeren doymuş halkalı yapılara “epoksit” denir.
IV) Karbonil bileşikleri: ALDEHİDLER, KETONLAR Aldehidlerde; karbonil grubuna bağlı en az 1 H atomu bulunur. Geriye kalan grup H atomu, bir alkil grubu veya bir aril grubu olabilir. asetaldehid aldehid formaldehid benzaldehid
Ketonlarda; karbonil grubu 2 ayrı C atomuna bağlıdır. butanon (2-butanon) keton pentan-3-on (3-pentanon) 1-fenil-etanon