Strengthening the anti-corruption activities within 9 voivod offices

1. Strengthening the anti-corruption activities within 9 voivod offices • Prelegenci: • Pan Arndt • Pandr Wurm

2. Wstęp (1): PrezentacjaprojektuEinstieg (1): Vorstellung des Projekts • Prezentacjaprojektubliźniaczego • Vorstellung des Twinning-Projekts • Zadanie szkoleńw projekcie • Stellung der Schulungen im Gesamtprojekt

3. Wstęp (2): Program seminariumEinstieg (2) Seminarprogramm • 1. Rozpoznać korupcję • 1. Korruption erkennen • 2. Rodzaje oraz rozmiar korupcji? • 2. Korruptionsarten und -aufkommen • 3. Działania prewencyjne • 3. Präventionsmaßnahmen • 4. Problemy prewencji korupcyjnej w organie władzy • 4. Probleme der Korruptionsprävention in der Behörde • 5. Ustalenie wewnętrznej instrukcji postępowania • 5. Erstellung einer internen Handlunsganweisung • 6. Rozwój organizacji i zasobów ludzkich jako podstaw walki z korupcja • 6. Organisations- und Personalentwicklung als Basis der Korruptionsprävention

4. Wstęp (3) Organizacja seminarium • Dzień pierwszy: 10.00 -16.00 • przerwa obiadowa: 12:30-13.30 • Dzień drugi: 9.00-15.00 • przerwa obiadowa: 12:30-13.30 • Przerwy na kawę i na papierosa do ustalenia!

5. Wstęp (4): Runda prezentacyjna • Jak się Pani/Pan nazywa? • Wie heißen Sie ? • Jaką komórkę Pani/Pan reprezentuje ? • Aus welcher Dienststelle kommen Sie ? • Jakie są Pani/Pana doświadczenia zawodowe? • Über welche Berufserfahrung verfügen Sie ? • Jaką funkcję Pani/Pan pełni? • Was ist Ihre Funktion ? • .....

6. Wstęp (5):Państwa oczekiwania • Jakie są Państwa oczekiwania wobec tego seminarium? • Was sind Ihre Erwartungen an dieses Seminar ? • Czy w swoim otoczeniu mieli już Państwo kiedyś do czynienia z zachowaniem korupcyjnym? • Hatten Sie in Ihrem Umfeld schon einmal mit nicht integrem Verhalten zu tun ? • Czy na swoim stanowisku pracy mieliby Państwo możliwość postarania się o „nieuczciwe“ korzyści? • Hätten Sie auf Ihrem Arbeitsplatz die Möglichkeit, sich „unehrliche“ Vorteile zu verschaffen ?

7. Walka z korupcją Bekämpfen durch Vorbeugen durch Erkennen Walka poprzez zapobieganie poprzez rozpoznanie

8. Blok 1: Rozpoznać korupcję- aktualny przypadek • Przypadek Laurenza Mayera Pan Mayer, zanim przeszedł do polityki,zatrudniony był w koncernie energetycznym RWE. W trakcie swojej działalności parlamentarnej otrzymywał jeszczewynagrodzenie od wcześniejszego pracodawcy, choć w tym czasie tam nie pracował. • Przypadek Ottona Wiesheua Bawarski minister gospodarkiodchodzi od polityki i bezpośrednio po tym obejmuje posadęw zarządzie kolei federalnej Bahn AG. • Czy Państwa zdaniem przypadki te wiążą się z korupcją?

9. Blok 1: Rozpoznać korupcję- definicja (według UE) • Nadużywanie funkcji (urzędowej) • Missbrauch einer (amtlichen) Funktion • Z inicjatywy osoby trzeciej lub z inicjatywy własnej • Auf Veranlassung oder Eigeninitiative • Uzyskanie / dążenie do osobistej korzyści • Erlangung / Anstreben eines persönlichen Vorteils • Wystąpienie bezpośrednich lub pośrednich skutków negatywnych dla ogółu lub dla przedsiębiorstwa • Eintritt eines unmittelbaren oder mittelbaren Nachteils für die Allgemeinheit oder ein Unternehmen • Utrzymywanie w tajemnicy lub zakamuflowanie tychmachinacji • Geheimhaltung bzw. Verschleierung dieser Machenschaften

10. Blok 1: Rozpoznać korupcję- jakie są instrukcje służbowe? • Jakie ustawy z Państwa punktu widzenia są właściwe? • Czy w Państwa urzędzie istnieją (konkretne) wytyczne, regulacjeczy działania organizacyjne w celuunikania korupcji?

11. Blok: Rozpoznać korupcję- jakie zachowanie należy potępić? • Szpital, prezenty (małe, duże) • Krankenhaus, Präsente (klein, groß) • Defekt w samochodzie rejestrowanym po raz pierwszy (państwowy punkt kontrolny) • Defekt bei neu anzumeldendem Auto (staatliche Kontroll-Stelle) • ....

12. Blok: Rozpoznać korupcję • Czy w Państwa obszarzesą również takie przykłady, które uważają Państwo za krytyczne i / lub wymagające uregulowania? • Gibt es in Ihrem Bereich ebenfalls Beispiele, die Sie für kritisch und/oder regelungsbedürftig halten ?

13. Blok 1: Rozpoznać korupcję- oznaki (1) • Intensywne kontakty (osobiste) • Intensive (persönliche) Kontakte • Koncentracja kompetencji • Kompetenzkonzentration • Pełna obecność • Keine Fehlzeiten • Częste udzielanie zamówień jednemu wykonawcy • Häufige Auftragsvergabe an einen Bieter • Naruszenia przepisów (o zamówieniach publicznych) • Verstöße gegen (Vergabe-) Vorschriften • Szczególne oznaki / fakty rzucające się w oczy • Besonderheiten / Auffälligkeiten • Zwracający uwagę styl życia • Auffälliger Lebensstil

14. Blok 1: Rozpoznać korupcję- oznaki (2) • Niewystarczający nadzór fachowy i służbowy • Unzureichende Dienst- und Fachaufsicht • Przewidywalny system kontroli • Durchschaubares Kontrollsystem • Duża doza zaufania • Große Vertrauensbasis • Stosunek zatrudnieniaczłonków rodziny • Beschäftigungsverhältnis von Familienangehörigen • Zatrudnienie dodatkowe • Nebentätigkeiten • Brak świadomości bezprawnego działania • Fehlendes Unrechtsbewusstsein

15. Blok 2:Rodzaje i rozmiar korupcji - rodzaje korupcji • Korupcja sytuacyjna • Situative Korruption • Korupcja strukturalna • Strukturelle Korruption • Korupcja systematyczna • Systematische Korruption

16. Częstość • Rozmiar? • Szara strefa i przypadki wykryte • (anonimowe) szacunki własne • wykresy • Ausmaß ? • Hell- und Dunkelfelder • (anonyme) Selbsteinschätzungen • Grafiken

17. Czy zna Pan/i/ osobiście kogoś, kto bierze łapówki? • Kennen Sie persönlich jemanden, der Schmiergelder annimmt?

18. Data badania CBOS Odpowiedzi respondentów w % i treść pytania Tak Nie Wolał/a/bym o tym nie mówić Październik 1993 Czy w ciągu ostatnich czterech lat miała miejsce taka sytuacja, że musiał/a/ Pan/i/ dać łapówkę? 16 77 7 Kwiecień 1997 Czy w ciągu ostatnich 4 lat miała miejsce taka sytuacja, że musiał/a/ Pan/i/ dać komuś jakiś prezent lub pieniądze, żeby załatwić lub przyspieszyć załatwienie jakiejś sprawy? 20 74 6 Lipiec 1999 Czy w ciągu ostatnich 4 lat miała miejsce taka sytuacja, że musiał/a/ Pan/i/ dać komuś jakiś prezent lub pieniądze, żeby załatwić lub przyspieszyć załatwienie jakiejś sprawy? 19 73 8 Źrodło:Kubiak, Korupcja w doświadczeniu codziennym • Frage: Mussten Się in den letzten 4 Jahren Schmiergeld zahlen, um eine Angelegenheit zu erledigen? Antwortmöglichkeiten Ja, Nein, Ich möchte lieber nicht darüber reden, Tak=Ja Nie =Nein • Bemerkung: Im Schnitt behaupten 14% der Befragten, dass sie Schmiergelder überreicht haben!

19. Blok 2: Rodzaje / rozmiar korupcji: Zagrożone są obszary, w których … • udziela się zamówień, • Aufträge vergeben werden, • przyznaje się subwencje, środki finansowealbo dotacje, • Subventionen, Fördermittel oder Zuwendungen bewilligt werden, • podejmuje się decyzje w sprawie koncesji, zezwoleń, nakazów lub zakazówalbo inne • über Konzessionen, Genehmigungen, Gebote oder Verbote entschieden wird oder andere • wydaje się akty administracyjne, • Verwaltungsakte erlassen werden,

20. Blok 2: Rodzaje / rozmiar korupcji: Zagrożone są obszary, w których … • ustala się lub pobiera podatki, opłaty itp…, • Abgaben, Gebühren etc. festgesetzt oder erhoben werden, • wykonuje się czynności kontrolne, • Kontrolltätigkeiten ausgeübt werden, • zbywa się lub nabywa składniki majątku (np. nieruchomości), • Vermögensgegenstände (z.B. Immobilien) veräußert oder erworben werden, • odbywają się częste kontrole zewnętrzne. • häufige Außenkontakte stattfinden.

21. Blok 2: Rodzaje korupcji, jej rozmiar i przyczyny: przyczyny w skali makro • Czy istnieje związek między rozmiarem korupcjia …. • Gibt es einen Zusammenhang zwischen dem Aufkommen von Korruption und …. • systemem politycznym? • Politischem System ? • systemem ekonomicznym? • Ökonomischem System ? • społeczeństwem? • Gesellschaft ?

22. Blok 2: Rodzaje korupcji, jej rozmiar i przyczyny: przyczyny w skali mezo • Niewystarczająca kontrola • Unzureichende Kontrolle • Niejasna odpowiedzialność • Unklare Verantwortlichkeiten • Brak szans na awans • Fehlende Aufstiegschancen • Zbyt niskie wynagrodzenie • Unzureichende Entlohnung • Brak funkcji wzorca do naśladowania ze strony kierownictwa i polityków • Fehlende Vorbildfunktion von Führungskräften und Politik • Brak przejrzystości • Fehlende Transparenz

23. Blok 2: Rodzaje korupcji, jej rozmiar i przyczyny: przyczyny w skali mikro • Pozbawienie iluzji w miejscu pracy / zaprzepaszczona szansa awansu • Desillusionierung am Arbeitsplatz / verpasste Aufstiegschance • Upadek wartości / brak świadomości bezprawnego działania • Werteverfall / fehlendes Unrechtsbewusstsein • Potrzeba zaistnienia • Geltungsbedürfnis • Zbyt wysoki standard życia • Zu hoher Lebensstandard

24. Blok 2: Rodzaje korupcji, jej rozmiar i przyczyny: oszacowanie skutków • Szkody finansowe • Finanzielle Schäden • Utrata zaufania społeczeństwa • Vertrauensverlust der Öffentlichkeit • Szkody dla demokracji • Schaden für die Demokratie • „Generalne” podejrzenie wobec pracownikówMitarbeiter unter „Generalverdacht“

25. Blok 2: Rodzaje korupcji, jej rozmiar i przyczyny: przeszkody w walce z korupcją • Brak bezpośredniego poszkodowanego • Kein unmittelbar Geschädigter • Niskie prawdopodobieństwo wykrycia • Geringe Aufdeckungswahrscheinlichkeit • Brak etycznego standardu zasad • Kein ethischer Grundstandard

26. Blok 3: Działania prewencyjne (1) – organizacyjneOrganisationsbezogen • Analiza ryzykaRisikoanalyse • Zasada wielu par oczuMehraugenprinzip • Rotacja personeluPersonalrotation • Pełnomocnik ds. antykorypcyjnych Anti-Korruptionsbeauftragter • Audyt wewnętrznyInnenrevision • Rozdzielenie fazy planowania, udzielania zamówieńi rozliczaniaTrennung von Planung, Vergabe und Abrechnung • Konsekwentny nadzór służbowy i fachowyKonsequente Dienst- und Fachaufsicht • Instrukcje służboweDienstanweisungen • Przekazywanie dalej informacji o podejrzeniachVerdachtsweitergabe • Traktowanie informatorówUmgang mit Hinweisgebern

27. Blok 3: Działania prewencyjne (2) - pracownicze Mitarbeiterbezogen • Kodeks zachowaniaVerhaltenskodex • Uwrażliwieniepracowników, doskonalenieSensibilisierung der Beschäftigten, Fortbildung • Prawo do dodatkowego zatrudnieniaNebentätigkeitsrecht • Przyjmowanie prezentówAnnahme von Geschenken • Przekazywanie dalej informacji o podejrzeniachVerdachts-Weitergabe

28. Blok 3: Działania prewencyjne (3)- zorientowane na klientów Präventive Maßnahmen (3)- kundenbezogen • Prawo wglądu w akta przysługujące petentomAkteneinsichtsrecht des Bürgers • Zamówienia publiczneÖffentliche Auftragsvergabe • Czarna listaSchwarze Liste • Klauzula antykorupcyjna (kara umowna)Antikorruptionsklausel (Vertragsstrafe) • SponsoringSponsoring

29. Blok 3: Działania prewencyjne (4) – problem szczególny:sponsoring • Ze względu na wręczanie świadczenia istniejepotencjalne niebezpieczeństwowywierania wpływuwzględnie utraty obiektywności/neutralności Wegen Leistungsgewährung besteht potentielle Gefahr der Einflussnahme, bzw. des Verlustes von Objektivität/Neutralität • Stworzyć przejrzystość! Transparenz schaffen • Ustalenie świadczenia i świadczenia wzajemnego (odpowiednie relacje) Festlegung von Leistung und Gegenleistung (angemessenes Verhältnis) • Równe traktowanie potencjalnych sponsorówGleichbehandlung möglicher Sponsoren • Brak innych konfliktów interesówKeine sonstigen Interessenkonflikte

30. Blok 3: Działania prewencyjne (5) - prawne uwarunkowania ramowe • Konwencja ONZUN-Konvention • Konwencja ONZ wymierzona przeciw korupcji • Europejskie wytyczne prawneEuroparechtliche Vorgaben • Konwencjao ochronie interesów finansowychUE • Konwencja o zwalczaniu łapownictwawśród urzędników UElub zaangażowanych krajów członkowskich

31. Blok 3: Działania prewencyjne (6) - prawne • Przepisy OECDOECD Vorschriften • Konwencja o zwalczaniu łapownictwa wśród zagranicznych funkcjonariuszy w służbie publicznejw międzynarodowym obrocie gospodarczym • Ustawy polskiePolnische Gesetze • Polski kk • Polskie prawo zamówień publicznych • Ustawa o służbie cywilnej • Kodeksy zachowań • Ustawa o lobbyingu • Ustawa o dostępie do informacji publicznej

32. Blok 4: Matryca problemowaJakie aspekty wystąpiły w Państwa przypadku?Jakie aspekty są szczególnie ważne, abstrahując od kazusów?

33. Blok 5: Tworzenie instrukcji służbowej • Proszę sporządzić wewnętrzne regulacje dla Pani/Pana organu władzyodnośnie następujących aspektów … • (patrz matryca problemowa) • Erstellen Sie interne Regelungen für Ihre Behörde zu den Aspekten… • (siehe Problem-Matrix)

34. Blok 6 (a): Tworzenie działań zapobiegających korupcji odnoszących się do personelu

35. Blok 6 (a): Tworzenie organizacyjnych działań zapobiegających korupcji

36. ZałącznikDziałania represyjne (1) • Kroki dyscyplinarnewobec urzędników • Upomnienie, wypowiedzenie wobecpracowników bez statusu urzędnika • Roszczenia odszkodowawcze

37. Działania represyjne (prawo karne) • Skorumpowany: przyjęcie korzyści (§ 331), sprzedajność (§ 332), usiłowanie zawszepodlega karze • Korumpujący: wręczenie korzyści (§ 333), łapownictwo (§ 334)

38. Problemy (karno)procesowe • Problemy wydajnościoweorganów ścigania • Brak specjalnych zdolności • Brak sieciorganów ścigania • Ograniczenie zakonspirowanych metod dochodzeniowych • np. możliwości podsłuchu • Regulacje dotyczące świadka koronnego • Zbyt niskie prawdopodobieństwo wykrycia