M. Ata C EYLAN CEV ENERJİ- GENEL MÜDÜR İTO ENERJİ KOMİTE BAŞKANI

1. YENiLENEBiLiR ENERJi YASA TASARISI ve ÇEVRE MEVZUATI ÇERÇEVESiNDE ATIK VE GAZLARINDAN ENERJi ÜRETiMi VE POLiTiKA ÖNERiLERi M. Ata CEYLAN CEV ENERJİ- GENEL MÜDÜR İTO ENERJİ KOMİTE BAŞKANI

2. Sunum Planı • Katı Atıkların Çeşitleri • Yasal Mevzuat • Atıkların Enerji Amaçlı Değerlendirilmesi • Yasal Çerçeve-Taslak • Yenilenebilir Enerji Kaynaklarına İlişkin Genel Mevzuat Düzenlemeleri • Yenilenebilir Enerji ile ilgili Kanun Değişiklik Teklifi • Yatırım Destek Önerileri • Sonuçlar

3. Başlarken... Dünya genelinde enerji bağımlılığı ve ihtiyacı giderek artıyor. Kullanılan enerji kaynakları ise gün geçtikçe tükeniyor... Öte yandan, çevre kirliliği ve küresel ısınma kendisini daha her gün daha da fazla hissettiriyor...

4. Başlarken... Atıklar; değerlendirilmesi gereken kaynaklardır bazı ısıl işlemler yöntemiyle veya gömüldüğü sahalarda oluşan metandan, yenilenebilir enerji üretebiliyoruz

5. Arz Güvenliği ithalata bağımlılığın azaltılması çevrenin korunması sera gazı emisyonunun azaltılması istihdam imkanları oluşturulması açılarından atıktan enerji üretiminin önemi giderek artmaktadır.

6. Katı Atıkların Çeşitleri • Evsel Atıklar • Endüstriyel Atıklar (Kâğıt, Gıda Sanayi, Mezbaha) • Tehlikeli Atıklar • Radyo Aktif Atıklar • Kimyasal Atıklar • Biyolojik Atıklar • Alev Alabilir Atıklar • Patlayabilir Atıklar • Tıbbi Atıklar • Özel Atıklar (Tehlikesiz / Tehlikeli Ara Kategori Atıkları:Yağlar, Çamurlar, Fırın Külü)

7. Katı Atık Yönetimi-Temel Bileşenler

8. Yasal Mevzuat 5393 sayılı Belediye Kanunu-Madde 15 g) bendi: “Katı atıkların • toplanması, • taşınması, • ayrıştırılması, • geri kazanımı, • ortadan kaldırılması ve • depolanması ile ilgili bütün hizmetleri yapmak ve yaptırmak” belediyelerin kapsamındadır.

9. Çevre Mevzuatı-Atıkların Yönetimi

10. Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği “Madde 27- Depo kütlesinde havasız kalan organik maddenin mikrobiyolojik olarak ayrışması sonucu çevreye yayılarak, patlamalara, zehirlenmelere, sebep olabilecek metan gazı ağırlıklı olmak üzere karbondioksit, hidrojen, sülfür, amonyak ve azot bileşikleri yatay ve düşey gaz toplama sistemi ile toplanır ve kontrollü olarak atmosfere verilir veya enerji üretmek sureti ile değerlendirilir.”

11. Atıkların Enerji Amaçlı Değerlendirilmesi Genel anlamda Belediyeler, Büyükşehir Belediyeleri ve diğer ilgili Endüstriyel atık bertaraf yetkili mercileri katı atık bertarafı sorumluluklarını yerine getirmek amacıyla yeni teknolojilere yönelmeye başlamışlardır. Bunlar da en genel haliyle; • Biyometanizasyon (Landfill-Doğal Metan Gazı Oluşumu) • Isıl İşleme Dayalı (Yakma, Piroliz, Gazlaştırma,vs.)

12. Biometanizasyona Dayalı Enerji Üretimi • Çevre ve Orman Bakanlığı Tarafından Belediyelerle yürütülen çalışmalar.

13. Depo Gazından Enerji Üretimi (Landfill) • Ankara-Sincan, Adana, Bolu (CEV Enerji), Denizli tesisleri yakında faaliyete girecektir.

14. Isıl İşleme Dayalı Atık Bertarafı ve Enerji Üretimi

15. Yasal Çerçeve-Taslak Çevre ve Orman Bakanlığı, 2000/76/EC sayılı direktif temel alınarak hazırlanan atıkların yakıt veya ek yakıt olarak yakılmasına ilişkin yönetmelik taslağında; genel kurallar olarak;

16. Yasal Çerçeve-Taslak MADDE 5 – (1) Yakma veya beraber yakma işlemine tabi tutulmadan önce atığın tehlikeli atık olup olmadığını, atık içerisinde radyoaktif madde bulunup bulunmadığı belirlenir. Tehlikeli olan ve olmayan atıkların yakılmasına veya beraber yakılmasına aynı emisyon limit değerleri uygulanır.

17. Yasal Çerçeve-Taslak Madde 5 – (2) Yakma ve beraber yakma işlemi sırasında üretilen ısının, elektrik enerjisine dönüştürme, üretim sürecinde kullanma ya da bölgesel ısıtma kullanma gibi yöntemlerle en elverişli biçimde geri kazanılması esastır.

18. Yenilenebilir Enerji Kaynaklarına İlişkin Genel Mevzuat Düzenlemeleri Desteklemeye ilişkin düzenlemeler iki ana Kanunda yer almaktadır: • 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ile bu kanuna istinaden çıkarılan Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği • 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun

19. 5346 Sayılı YEK Düzenlemeleri Teşvikler kapsamında yapılan düzenlemelerden en önemlileri 5346 sayılı YEK Kanunu ile getirilen • 10 yıllık alım garantisi ve • fiyat teşvikidir.

20. 5346 Sayılı YEK Düzenlemeleri • Uygulanacak fiyat EPDK’nın belirlediği bir önceki yıla ait Türkiye ortalama elektik toptan satış fiyatıdır. • Bu fiyat 5 Euro Cent/kWh karşılığı Türk Lirası’ndan az, 5,5 Euro Cent/kWh karşılığı Türk Lirası’ndan fazla olamaz. • Serbest piyasada bu fiyatın üstünde satış hakkı vardır.

21. Yenilenebilir Enerji ile ilgili Kanun Değişiklik Teklifi Meclis Genel Kurulu gündeminde bulunan YEK’in değiştirilmesi hakkında Kanun Teklifinde aşağıdaki değişiklikler yer almaktadır. • Çöp gazı (ise) ayrı olarak tanımlanmıştır. • Fiyatlarda revizyon öngörülmektedir. • Yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik enerjisi üreten lisans sahibi tüzel kişiler, on yıl süreyle sistem kullanım tarifelerini %90 indirimli olarak öder.

22. Yenilenebilir Enerji ile ilgili Kanun Değişiklik Teklifi Teşviklerden yararlanabilmek için YEK Belgesi ve lisans alınması, 31/12/2015 tarihinden önce üretim tesisinin işletmeye girmesi ve her yıl 31 Ekim tarihinden önce EPDK’ya başvuruda bulunması gerekmektedir.

23. Yenilenebilir Enerji ile ilgili Kanun Değişiklik Teklifi Ancak katı ve sıvı haldeki yakıtları kullanmak suretiyle elektrik enerjisi üreten biyokütleye dayalı üretim tesislerinden kurulu gücü 1000 kW‘dan az olanlar YEK destekleme mekanizmasına tabi olamaz.

24. Sonuçlar 1. YEK kanun değişikliği kapsamında; “çöp gazı” ayrı olarak tanımlanarak olumlu bir adım atılmıştır. Ancak bununla beraber daha genel bir tanım yapılmalı; atıktan enerji tanımının yapılması ve uygulanabilecek tüm teknik yöntemlerin (çöp gazı, piroliz, gazlaştırma) bu Yenilenebilir Enerji destek kapsamına alınmalıdır.

25. Sonuçlar 2. Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği; Madde 27- “Depo kütlesinde havasız kalan organik maddenin mikrobiyolojik olarak ayrışması sonucu çevreye yayılarak, patlamalara, zehirlenmelere, sebep olabilecek metan gazı toplanır ve kontrollü olarak atmosfere verilir veya enerji üretmek sureti ile değerlendirilir” denilmektedir. Bu maddenin de; atmosfere verilmesinin yerine “ bu gazın enerji üretmek sureti ile değerlendirilmesi gerekir” zorunluluğu getirilmelidir.

26. Sonuçlar 3. Yatırımların sürdürülebilir olması açısından teşvik mekanizmaları, atıktan enerji üretim ve tesisi yatırım maliyetlerini karşılayacak düzeyde belirlenmelidir. Çünkü;

27. Sonuçlar Ülkemizin Atıktan Enerji Potansiyeli biokütle ile beraber yaklaşık 8,6 Milyon TEP’tir. Özellikle de belediyelerimizin mali kaynakların kısıtlı olması ve genelde gelir kalemlerinin gider kalemlerinden fazla olmasından dolayı, söz konusu projeleri gerçekleştirmeleri mümkün olamamaktadır.

28. Sonuçlar Bundan dolayı bu tarz projeler Yap-İşlet-Devret tarzındaki (BOO, BOT, PPP ) modellerle gerçekleştirilmekte olup, yatırım ve finansmanı özel firmalarca yapılmaktadır. CEV Enerji-Gaziantep

29. Sonuçlar 4. Öte yandan, atıktan enerji üretim projeleri diğer yenilebilir enerji kaynaklarına (hidro, rüzgâr, güneş, vb.) göre çalışma koşulları daha zor ve nispeten mikro ölçeklidir. Türkiye’nin tüm kentlerinde,atık depolama alanlarından (landfill) enerji üreten projeler gerçekleştirilse bile ulaşılabilecek maksimum kapasite 250 MW’ tır.

30. Sonuçlar Bu miktar da sadece bir baraj veya büyük ölçekli bir rüzgâr projesine denk düşmektedir. Bununla birlikte, atıktan enerji projeleri vasıtasıyla, 1 MW’lık enerji üretim santralinde 600m3/h LFG gaz, dolayısıyla 240 m3 Metan ve  46,000 Ton/Yıl CO2 gazının emisyon değerinin azaltılması sağlanmaktadır.

31. Sonuçlar Ayrıca her an patlama riski olan bu gazların kontrol altına alınması sağlanmaktadır.

32. Sonuçlar Söz konusu projelere salt enerji projesi olarak değil önemli “Çevre Projesi” gözüyle bakılması gerekmektedir. Unutulmalıdır ki; atıktan enerji projeleri nispeten küçük ölçekli projeler olmasından dolayı; özel bir teşvik mekanizması uygulanmadığı taktirdeyatırımcılar tarafından ilgi görmeyecektir.

33. Yatırım Destek Önerileri 1- Yenilenebilir Enerji Kanun değişikliğinde yatırımcıları cezbede bilecek enerji alım fiyatı ( 14 Euro Cent/Kwh- 18 Euro Cent /Kwh) veya 2- Belediyelerin Avrupa’da olduğu gibi Atık Bertaraf Bedeli (Tipping Fee) ödemeleri (15 Euro - 30 Euro/Ton)

34. temiz ve yeşil bir gelecek için... enerjiniz bol olsun...