MORSKIE SYSTEMY INFORMATYCZNE

1. MORSKIE SYSTEMY INFORMATYCZNE PRACOHOLIZM I MOBBING W PRACY Irmina Eichwald

2. Obecnie każdy człowiek jest tak zawalony pracą, że przychodzi do niej wczesnym świtem, a wychodzi z niej nocą, Czy taki stosunek do pracy oznacza, że ktoś jest pracoholikiem? Warto się nad tym zastanowić, ponieważ w dzisiejszym świecie pracowitość I pracoholizm są ze sobą powiązane I naprawde bardzo trudno je od siebie odróżnić. Jeśli siedzą Państwo w pracy po kilkanaście godzin dziennie, a czasami nawet dłużej, to znak że jest z Wami coś nie tak. A może wciaż myślicie o tym, co zrobicie jutro, gdy przyjdziecie do pracy, albo w wolnej chwili wpadacie do biura, żeby coś jeszcze poprawić? Jeżeli takie symptomy dotyczą właśnie Was, to niestety chorujecie na pracoholizm. W naszej prezentacji pokażemy Wam, jak rozponzać pracoholizm, jakie są jego przyczyny I jak się od niego uwolnić

3. CZYM JEST PRACOHOLIZM ? Jest stanem uzależnienia od wykonywanej pracy, powodując zaburzenie równowagi między istotnymi elementami życia. Ludzie uzależnieni mają dystans do otaczającego świata, rodziny, przyjaciół. Tracą zdolność oddielania spraw osobistych od życia zawodowego.

4. KIM SA PRACOHOLICY ? Pracoholikami są zwykle osoby pilne, perfekcyjne, ale i niepewne siebie, nieśmiałe, niedowartościowane, bojące się otoczenia. Często są to osoby ambitne, lubiące rywalizować I wygrywać, które wysoko stawiają sobie poprzeczkę, za wszelką cenę dążą do osiągniecia sukcesu I prestiżu społecznego. Niejednokrotnie podchodzą z obawą do własnego talentu, spontaniczności czy fantazji.

5. SKAD SIE BIORA PRACOHOLICY ? W sidła nałogu popadają najczęściej osoby ambitne, lubiące rywalizować i wygrywać, które wysoko stawiają sobie poprzeczkę, za wszelką cenę dążą do osiągnięcia sukcesu i prestiżu społecznego. Nieraz uzależnienie od pracy przybiera formę ucieczki przed otaczającą rzeczywistością, pozwala zapomnieć o problemach życia codziennego, z którymi człowiek nie może, bądź nie chce sobie poradzić. Praca przysłania myśli o kryzysie w życiu uczuciowym, porażce, poczuciu osamotnienia. Ludzie traktujący pracę jako odskocznię są zwykle nieśmiali, niedowartościowani, a poprzez sukcesy w pracy starają się zrekompensować inne dziedziny życia, w których nie czują się spełnieni.

6. JAK ROZPONASZ PRACOHOLIKA … fizyczne oznaki pracoholizmu bóle głowy tiki nerwowe zawroty głowy niestrawność zmęczenie płytki oddech zmiany w zachowaniu wybuchy nastrojów niepokój łatwość irytowania się problemy z koncentracją bezsenność znudzenie i wahania nastrojów - od euforii po depresję niemożność zrelaksowania się roztargnienie

7. JAK WYGLADA UZALEZNIENIE OD PRACY ? Pracoholik to perfekcjonista, uważa że nikt nie jest w staniego zastąpić, bo tylko on potrafi wykonać określone zadania we właściwy sposób, nie potrzbuje od nikogo pomocy. Praca pochania go to tego stopnia, że zapomina o innych bardzo banalnych czynnościach np: zrobieniu zakupów czy zjedzeniu posiku. Zapomina o ważnych uroczystościach rodzinnych, imieninach, urodzinach.

8. Często zabiera materiały do domu i zamiast spędzać czas z rodziną, nadrabia zaległości zawodowe. W dniach wolnych od pracy lub podczas urlopu nie potrafi zapomniec o pracy, zrelaksować się, odpocząć. Weekendy ciągną się w nieskonczoność, q wakacje to już prawdziwa męczarnia.

9. MOTTO PRACOHOLIKA “ DZIEN WOLNY OD PRACY TO DZIEN STRACONY”

10. PRACOHOLIZM A PRACOWITOSC Dla człowieka pracowitego praca jest obowiązkiem, który sprawia mu przyjemnośc. . Potrafi powiedzieć NIE. Kiedy trzeba umieć odpocząć i się zrelaksować. Nie pozwala jednak, żeby praca zdominowała wszystkie dziedziny jego życia. Kiedy trzeba umieć odpocząć i się zrelaksować. Znajduje czas dla rodziny i przyjaciół oraz na relaksującą rozrywkę. Natomiast pracoholik CIĄGLE myśli o pracy, nawet jeśli ma wolne, czuje się smutny i odczuwa wewnętrzną pustkę bez pracy. Zawsze zabiera ze sobą coś do domu, żeby w ramach "odpoczynku" troszkę popracować. Nie ma czasu dla rodziny i przyjaciół i wciąż uważa, że nie ma czasu. Jest nerwowy i opryskliwy, mało sypia, nieracjonalnie się odżywia.

11. JAK WALCZYC Z PRACOHOLIZMEM ? Ułóż sobie hierarchię wartości. Rozpocznij od tego, co najważniejsze, czyli od kontaktów z rodziną, znajomymi, zadbaj o swoje zdrowie, zajmij się swoimi zainteresowaniami, uprawiaj jakieś hobby Jeżeli czujesz, że grozi Ci pracoholizm porozmawiaj o tym z kimś zaufanym. Dzieki temu złapiesz to tej sprawy odpowiedni dystans Odreagowuj stres. Słuchaj ulubionej muzyki, oglądaj komedie, czytaj książki. Spotykaj się też ze znajomymi spoza pracy. Rób to, co lubisz najbardziej i nie myśl w tym czasie o pracy.

12. PRZYCZYNY PRACOHOLIZMU Kryzys i ogromne bezrobocie. Często pracujemy dużo ( za dużo), nawet ponad nasze siły, aby zachować nasze stanowisko. Pracodawcy obarczają pracowników coraz większą liczbą obowiązków, wymagają zwiększenia obrotów, często ponad nasze siły. W niektórych wypadkach przekleństwem okazują się telefony komórkowe, przez co nawet nasze domy okazują sie miejscem pracy Pogoń za pieniędzmi i karierą

13. PRACOHOLICY MILE WIDZIANI… • Pracoholicy są chętnie zatrudniani w pewnych branżach, szczególnie na takich stanowiskach, jak: • ｷprzedstawiciel handlowy • ｷpośrednik ubezpieczeniowy ｷsprzedawca • ｷw każdej działalności nastawionej na wynik

14. SKUTKI PRACOHOLIZMU

17. WYPALENIE ZAWODOWE Pojęcie wypalenia zawodowego, ang.: job burnout), w świadomości społecznej obecne jest już przeszło 30 lat, jednak dopiero w ostatnich latach nabrało rozgłosu i zaczęło być postrzegane jako poważny problem społeczny Najczęściej obserwowany jest u ludzi młodych, aktywnych, pełnych marzeń i pomysłów, lecz pędzących zbyt szybko po szczeblach kariery oraz u poważnych biznesmenów, którzy zatracili się w pracy zawodowej.

18. CZYM JEST WYPALENIE ZAWODOWE ? Jest to stan wyczerpania emocjonalnego jednostki, przejawiający się zmniejszonym zainteresowaniem pracą, obniżoną aktywnością oraz brakiem satysfakcji z wykonywanych czynności służbowych. Wypaleniu zawodowemu towarzyszy zazwyczaj obniżone poczucie dokonań osobistych, objawiające się przekonaniem o braku kompetencji zawodowych, niedostatecznej wiedzy. Osoba, która do tej pory świetnie radziła sobie z obowiązkami zawodowymi zaczyna nagle krytykować swoje umiejętności, poddaje w wątpliwość zasadność dalszej pracy, traci motywację i wiarę w siebie. Do tego dochodzi nieraz poczucie bezsensu istnienia, brak kreatywności i chęć ucieczki.

19. PRZYCZYNY WYPALENIA ZAWODOWEGO Wypalenie zawodowe może być skutkiem przepracowania, długotrwałego stresu w środowisku pracy lub zbyt wygórowanych oczekiwań stawianych jednostce przez otoczenie. Duży wpływ na pojawienie się tego problemu ma charakter i psychika osoby, bowiem wiele zależy m.in. od: odporności na stres, temperamentu, systemu wartości, samooceny oraz od postawy wobec pracy i obowiązków Problem ten dotyka najczęściej osoby ambitne, pracujące na samodzielnych, odpowiedzialnych stanowiskach, na co dzieńżyjący w stresie i stawiający sobie zbyt wysoko poprzeczkę

20. KTO JEST NARAZONY NA WYPALENIE ZAWODOWE ? Z problemem tym najczęściej borykają się osoby, które w codziennej pracy mają bezpośredni kontakt z ludźmi, ich praca polega na niesieniu pomocy innym lub zajmują odpowiedzialne stanowiska kierownicze zawódy wymagające życia na pełnych obrotach, często kosztem zdrowia czy rodziny, dużej aktywności i kreatywności Syndrom ten nie omija, zatem: nauczycieli pielęgniarek lekarzy wychowawców przedstawicieli handlowych osób zajmujących się marketingiem, reklamą oraz menadżerów Każdy jednak może stracić poczucie sensu swojej pracy, niezależnie od wykonywanego zawodu.

21. SYNDROMY WYPALENIA ZAWODOWEGO długotrwały stres związany z miejscem pracy problemy z koncentracją, problemy z podjęciem decyzji brak kontroli nad emocjami - niecierpliwość, wybuchy gniewu i irytacji wyczerpanie fizyczne - przewlekłe zmęczenie bez przyczyny, brak aktywności bóle głowy, mięsni osłabienie organizmu, częste infekcje brak apetytu, nagły spadek wagi utrata entuzjazmu - schematyczne podchodzenie do problemów i zadań, brak własnej inwencji problemy z zasypianiem, bezsenność świadome izolowanie się od otoczenia, unikanie bezpośrednich kontaktów z ludźmi

22. CZYM MOZE GROZIC WYPALENIE ZAWODOWE ? Wyniszczenie organizmu, bezsenność, przewlekła depresja, wrzody żołądka, napady lęku, nadciśnienie, problemy z koncentracją konieczność zmiany miejsca pracy, a nawet zawodu problemy w życiu rodzinnym

23. Biorąc pod uwagę powyższe argumenty należy zrobić wszystko, by nie dopuścić do pojawienia się wyczerpania zawodowego. Należy więc pracować z umiarem, mieć dystans do spraw zawodowych, starać się odpoczywać aktywnie, kontrolować stan zdrowia i nie zaniedbywaćżycia osobitego. Trzeba umieć powiedzieć sobie STOP, zrelaksować się, nabrać dystansu do otoczenia Każdy powinien znaleźć swoją odskocznię, która umożliwi bezpieczną ucieczkę przed stresami dnia codziennego

24. MOBBING W PRACY Mobbing to słowo jest utworzone ze słowa "mob", co według słownika oznacza z ang. tłum, motłoch, napadać na kogoś, nachodzić, nagabywać, atakować. Słowo z łacińskiego "mobile vulgus" (zmienny tłum). Oznacza cały system psychospołecznych relacji w miejscu pracy w postaci działania lub zachowania dotyczących pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu.

25. CZYM JEST MOBBING ? To psychiczne, długotrwale szykanowanie pracownika w pracy przez przełożonych lub przez innych pracowników, dręczenie i molestowanie moralne. A ponadto zaczepianie, obmawianie, nieprzyjazne wypowiedzi, to bezpodstawny rodzaj terroru psychicznego, ciągłe oraz wywieranie na pracowniku psychicznej, społecznej i ekonomicznej przemocy w pracy nie tylko przez przełożonego, ale i czasem także przez współpracowników.

26. CHARAKTERYSTYKA MOBBINGU 1. Dokuczanie jakiejś osobie ma charakter ciągły (nie uznaje się za mobbing dokuczania rzadziej niż raz na tydzień) 2. Trwa przez dłuższy czas (nie liczy sięponiżej pół roku) 3. Ofiara mobbingu i ci którzy to robią, są w nierównej sytuacji społecznej 4. Dręczący mają wyraźną przewagę nad ofiara 5. Jest ukrywany przed otoczeniem - to dokuczanie występuje kiedy ofiara jest tylko z tymi, którzy jej dokuczają, zanika kiedy widzi to ktoś, kto nie uczestniczy w tym dokuczaniu 6. Dużą role w jego mechanizmie ma szkodzenie opinii tej osoby 7. Zaistnienie konfliktu, czyli zderzenia sprzecznych dążeń członków pewnej zorganizowanej grupy ludzi (pracowników)

27. PRZYCZYNY MOBBINGU 1. WZROST BEZROBOCIA 2. STAŁE ZAGROŻENIE UTRATĄ PRACY 3. SZTYWNE STRUKTURY SPOŁECZNE 4. NEGATYWNE CECHY POLITYKI ORGANIZACYJNEJ 5. POGARSZACE SIĘ WARUNKI MATERIALNE WIĘKSZOŚCI SPOŁECZEŃSTWA

28. RODZAJE MOBBINGU POZIOMY “pracownik przeciw koledze” To podejmowanie wrogich działań przez grupę współpracowników wobec osoby, której odmienność staje się przedmiotem ataków (kobieta w gronie mężczyzn, mężczyzna wśród kobiet, odrębność rasowa, religijna lub społeczna, homoseksualizm i in.). Niekiedy źródłem molestowania jest zazdrość względem kogoś, kto coś posiada, a czego nie mają inni, np. młodość, wykształcenie, bogactwo, uroda. Rola przełożonego jest przy tym rodzaju mobbingu trudna, nie wie on jak się ma zachować, często nie podejmuje żadnych kroków, nie chcąc być posądzonym przez mobberów o faworyzowanie osoby szykanowanej, terroryzowanej przez kolegów

29. RODZAJE MOBBINGU PIONOWY “ podwładny przeciwko przełożonemu” Przełożony staje się stroną prześladowaną przez podwładnych. Jest przykładem szefa nie posiadającego umiejętności zarządzania ludźmi. Podwładni usiłują kompromitować przełożonego, by np. zająć jego miejsce.

30. RODZAJE MOBBINGU POCHYŁY “ przełożony przeciwko podwładnemu” Najbardziej rozpowszechniona forma. Zjawisko to nasila się szczególnie w czasach recesji, sytuacja na rynku pracy, bezrobocie powoduje, że pracownik godzi się na wszystko, chcąc utrzymać miejsce zatrudnienia.

31. MOBBINGUJACY: traktuje innych instrumentalnie nie ma zdolności empatii posiada wyolbrzymione poczucie własnej wartości nie odczuwa wyrzutów sumienia z powodu wykorzystywania i poniżania innych deprecjonując i poniżając innych dowartościowuje się egoista i autokrata podstępny, tchórzliwy i zakłamany sam udaje ofiarę przecenia swoje umiejętności i swoją wiedzę bardzo inteligentny, bezwzględny i przebiegły lubi czerpać przyjemność z zadawania ofierze bólu („syndrom ciemiężyciela”) , impulsywność, niska samokrytyka łatwy kontakt z otoczeniem

32. MOBBINGOWANY : w większości to pracoholicy, ludzie oddani firmie, długoletni pracownicy o wysokich kwalifikacjach wśród nich 80% to kobiety najczęściej osoby w wieku 21-40 lat częściej nieobecne w pracy od niemobbingowanych pracowników pracują znacznie mniej wydajnie niska samoocena (utrwalone poczucie krzywdy) wrażliwość, pasywność (bierność) ukrywanie swoich potrzeb poczucie żalu i krzywdy fizyczne obrażenia, dolegliwości somatyczne (częste bóle głowy, brzucha) identyfikacja z agresorem, utrata własnej tożsamości

33. BLEDY POPELNIANE PRZEZ OFIARE I ICH ZAPOBIEGANIE Zbytnia potulność i ugodowość rozzuchwalają mobbera. Postaw się! Nie dopuść do sytuacji, żeby zrobiono z Ciebie "kozła ofiarnego"! Zbyt długie milczenie o doświadczanych niegodziwościach.Mów o swoich problemach głośno Brak robienia dokumentacji związanych z szykanowaniem.Zapisuj daty i fakty, zbieraj dowody, nagrywaj kontrowersyjne polecenia i obraźliwe wypowiedzi Godzenie się na straty finansowe za cenę „świętego spokoju” po zrezygnowaniu z pracy.Pieniądze to ważna sprawa – nie zrezygnuj z nich dobrowolnie!

34. Ociąganie się z pójściem do psychiatry, aby otrzymać zaświadczenie stwierdzające depresję, jako stan wynikający z prześladowania w pracy.Zamiast zwolnienia od internisty weź je od psychiatry – w razie procesu sądowego jesteś „do przodu” w wysokości odszkodowania Przemykanie chyłkiem po korytarzach w firmie.Wzbudzaj swą postawą respekt a nie litość. Pamiętaj, że to nie Ty masz powody do wstydu! Zbyt późne szukanie pomocy u fachowców. Pamiętaj, że są kompetentne osoby, które mogą Ci pomóc Zbyt późne zgłoszenie się do Towarzystwa Antymobbingowego. Mów głośno, że reprezentuje ono Twoje interesy. Poinformuj o tym szefa, związki zawodowe (jeśli są) i kolegów.

35. SKUTKI MOBBINGU: Koszty mobbingu ponoszone przez ofiarę: obniżenie samooceny i szacunku do siebie wstyd i poczucie winy niepokój, lęki, depresje nerwice pourazowe przejście na rentę z powodu częściowego lub trwałego inwalidztwa czasowa lub trwała niezdolność do pracy obniżająca zarobki ofiary uszczerbek lub utrata zdrowia spowodowana chorobami o podłożu psychosomatycznym : trwałe lub przejściowe zaburzenia psychiczne, zaburzenia wzroku o podłożu nerwowym, porażenia różnego rodzaju i o różnym nasileniu, choroby naczyniowo-sercowe (wylewy, zawały, zatory) oraz wiele innych o etiologii nerwowej

36. SKUTKI MOBBINGU: Konsekwencje społeczne izolacja społeczna rozpad rodziny utrata miejsca pracy obniżenie pozycji społecznej Zdarza się, że mobbing kończy się samobójstwem

37. SKUTKI MOBBINGU: Koszty mobbingu ponoszone przez zakład pracy zła atmosfera w pracy wzrost absencji duża rotacja pracowników spowodowana ucieczką przed skutkami agresji koszty rozpraw sądowych, odszkodowań zła reputacja firmy obniżenie wydajności

38. SKUTKI MOBBINGU: Koszty mobbingu ponoszone przez Skarb Państwa zwolnienia lekarskie - wypłaty świadczeń koszty leczenia - w tym hospitalizacje koszt leków wypłaty rent i wcześniejszych emerytur

39. MOBBING A PRAWO PRACY Art. 94.3.nowego prawa pracy mówi: § 1. Pracodawca jest obowiązany przeciwdziałać mobbingowi. § 2. Mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników. § 3. Pracownik, u którego mobbing wywołał rozstrój zdrowia, może dochodzić od pracodawcy odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. § 4. Pracownik, który wskutek mobbingu rozwiazał umowę o pracę, ma prawo dochodzić od pracodawcy odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za prace, ustalane na podstawie odrębnych przepisów

40. KONSTYTUCJARZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJz dnia 2 kwietnia 1997 r. Art. 24.Praca znajduje się pod ochroną Rzeczypospolitej Polskiej. Państwo sprawuje nadzór nad warunkami wykonywania pracy Art. 30.Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych Art. 32.1. Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne.2. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny

41. KONSTYTUCJARZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 2 kwietnia 1997 r Art. 45.1. Każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd.2. Wyłączenie jawności rozprawy może nastąpić ze względu na moralność, bezpieczenstwo państwa i porządek publiczny oraz ze względu na ochronężycia prywatnego stron lub inny ważny interes prywatny. Wyrok ogłaszany jest publicznie Art. 51.3. Każdy ma prawo dostępu do dotyczących go urzędowych dokumentów i zbiorów danych4. Każdy ma prawo do żądania sprostowania oraz usunięcia informacji nieprawdziwych, niepełnych lub zebranych w sposób sprzeczny z ustawą. Art. 66.1. Każdy ma prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Sposób realizacji tego prawa oraz obowiązki pracodawcy określa ustawa.

43. MOOBING W SKAL I SWIATOWEJ Badania przeprowadzane w ostatnich latach przez Europejską Fundację Poprawy Warunków Życia i Pracy i Międzynarodową Organizację Pracy ukazują zakres i skalę mobbingu w krajach UE (badania nie dotyczyły krajów, które do UE weszły 1 maja 2004 roku) Odsetek pracowników doświadczających przemocy w miejscu pracy kształtował się następująco: Finlandia –15% Francja – 10% Austria – 6% Holandia – 14% Irlandia – 10% Grecja – 5% Wielka Brytania – 14% Dania – 8% Hiszpania – 5% Szwecja – 12% Luksemburg – 7% Portugalia – 4% Belgia –11% Niemcy – 7% Włochy – 4%

44. Ze względu na sektory gospodarki mobbing w krajach UE kształtuje się następująco: administracja publiczna i służby mundurowe – 14% edukacja, służba zdrowia – 12% hotelarstwo, gastronomia – 12% transport, komunikacja – 12% handel (hurtowy i detaliczny) – 9% nieruchomości – 7% budownictwo – 5% usługi finansowe – 5%

45. CZY JESTES OFIARA MOBBINGU ? Poniżej przedstawiono opisy kilkunastu sytuacji, w jakich najczęściej znajdują się osoby doświadczające mobbingu. Zapoznaj się uważnie z każdym z nich, a następnie zdecyduj, w jakim stopniu opisana sytuacja dotyczy Ciebie, zaznaczając jedno z trzech umieszczonych obok pól: nigdy wyjątkowo rzadko często

46. 1. Jesteś obiektem złośliwych uwag, docinków, dowcipów, niewybrednychżartów ? 2. Jesteś obciążany pracą w o wiele większym stopniu niż inni pracownicy lub przeciwnie - nie powierza Ci się praktycznie żadnych zadań ? 3. Powierza Ci się zadania szczególnie trudne lub niebezpieczne, choć nie jesteś jedyną osobą, która potrafiłaby je wykonać ? 4. Wyznaczane Ci są nierealnie krótkie terminy wykonania zadań, znacznie krótsze niż w przypadku zadań o podobnej trudności i pracochłonności zlecanych pozostałym pracownikom ? 5. Jesteś publicznie (w obecności kolegów, klientów lub podwładnych) krytykowany, poniżany lub ośmieszany przez przełożonych ? 6. Szef lub koledzy reagują złością na prawie wszystkie uwagi, które do nich kierujesz ?

47. 7. Jesteś izolowany od kolegów (np. Twoje biurko jest ulokowane w osobnym pomieszczeniu lub w sposób utrudniający kontakty ze współpracownikami) ? 8. Twoi koledzy sami izolują się od Ciebie, unikają kontaktów, rozmów, odzywają się do Ciebie tylko wtedy, gdy sytuacja ich do tego zmusi ? 9. Bez uzasadnienia pozbawiono Cię nagrody lub premii, na którą zasłużyłeś ? 10. Bez uzasadnionego powodu straszono Cię zwolnieniem z pracy ? 11. Ostrzegano Cię przed składaniem skarg na kolegów lub przełożonych, grożąc, że wtedy Twoja sytuacja w pracy jeszcze się pogorszy ? 12. W imię lojalności wobec przełożonych, zmuszano Cię do donoszenia na kolegów ?

48. 13. Naruszano Twoją prywatność (przeszukiwano biurko, szafkę na ubrania, czytano osobiste dokumenty lub notatki itp.) ? 14. Po wyjściu z pracy czujesz się psychicznie rozbity, roztrzęsiony, wyczerpany znacznie bardziej panującą w niej atmosferą, niż wykonywanymi zadaniami ? 15. Dawano Ci wprost do zrozumienia, że jesteś niekompetentny, głupi, tępy, leniwy, że niczego nie potrafisz, chociaż nie było po temu żadnych obiektywnych powodów ? 16. Mówiono Ci, że jesteś osobą o trudnym, konfliktowym charakterze lub wręcz patologicznej, zaburzonej osobowości, psychice itp ?

49. 14 RAD DLA MOBBINGOWANEGO 1. Zapisuj wszystkie szykany, notuj miejsce i czas oraz okoliczności im towarzyszące 2. Rozmawiaj na ten temat z jak największą liczbą osób 3. Pamiętaj, że nie możesz czuć sie odpowiedzialny i winny za zachowanie sprawców przemocy 4. Szukaj pomocy poza pracą 5. Nie spotykaj się zs mobberem sam na sam, zawsze biersz kogoś ze sobą 6. Rozmawiaj o możliwości rozwiązania problemu w obecności innej osoby 7. Przechowuj zapisy wszystkich incydentów, nawet jeśli nie ma na to świadków

50. 8. Tyrani utrzymują swój proceder tylko dlatego, że ich ofiary milczą- mów wiźęc o swoim mobberze rodzinie, związkom zawodowym, prawnikowi itp. 9. Tyrani działają w ukryciu “za zamkniętymi drzwiami “- otwieraj te drzwi I pokazuj swego tyrana innym 10. Proś o pomoc innych 11. Jeśli zauważysz pierwsze oznaki szykanowania, od razu rozmawiaj o tym z innymi: z rodziną, wyższymi przłożonymi, kolegami, związkamio zawodowymi 12. Szukaj możliwości mediacji 13. Zacznij się uczyć, jak odpowiadać na słowne zaczepki 14. Znajdź jedną osobę w miejscu pracy, która będzie po twojej stronie