291 likes | 852 Views
WAWASAN KEBANGSAAN. Oleh : Drs. Kus Eddy Sartono , M.Si . Dosen FIP UNY. PEMAHAMAN. Rakyat Masyarakat Penduduk Warga negara Bangsa. Pertanyaan ?.
E N D
WAWASAN KEBANGSAAN Oleh : Drs. Kus Eddy Sartono, M.Si. Dosen FIP UNY
PEMAHAMAN • Rakyat • Masyarakat • Penduduk • Warganegara • Bangsa
Pertanyaan ? • Apa yang membuatkeanekaragamanetnik, budaya, ras, dan agama yang menghuniwilayahkepulauan Nusantara antaraSabangdanMeraukesampaimenjadisatunegara ? • Ind. sekedarkelanjutankesatuanadministratifbekasjajahanBelanda terlaludangkal • Ind. Bangsamendahuluinegara SumpahPemuda • KebangsaanIndmrpkkenyataansosialbukansemacamlebelygdiciptakanpolitisi.
Jawaban : • Ind. Adalahkomunitaskarakterygberkembangdarikomunitaspengalamanbersama. • Yang mempersatukan Ind. Adalahpengalamanketertindasan, pengalamanketidakadilanygdideritabersama, pengalamanpelbagaikekejaman, pengalamanpenghinaan. • Berbeda dg Korea. PerancisatauPolandiakebangsaanterbentuksecaraalamiberdasaradanyasatubahasadansatubudaya. • OlehkrnkebangsaanIndbukansuatuygalami, makaperluterus-menerusdiemong, dipelihara, dirangsang, dibimbing, dikembangkandandiperdalam. Kalautidakdipeliharadapatjugamenguap.
Sejarah • KebangsaanIndadalahhasilsuatuprosesdalamsejarah. • SejarahprosesIndmenjadibangsa, tidakpernahbolehdilupakan. • Kita yghidupsekarangharustahuapaygdipikirkandandipersoalkanolehparapendiribgs. • Spy bgsInddapatmenanggulangitantanganygdihadapisekarang, bgsharusmengingatsejarahnya.
Bangsa Indonesia • Segerombolanmanusia, meskipunagamanyaberwarnamacam-macam, meskipunbahasanyabermacam-macam, meskipunasalketurunannyabermacam-macam, asalgerombolanmanusiaitumempunyaikehendakuntukhidupbersama, ituadalahbangsa.
WAWASAN KEBANGSAAN wawasankebangsaanmeliputimatra: • pahamkebangsaan, • rasa kebangsaandan • semangatkebangsaan
PAHAM KEBANGSAAN • Matrapahamkebangsaanmerupakanrefleksidarikesadaranindividu (pesertadidik) akanke- bhinnekatunggalika-an masyarakat Indonesia. • Refleksikesadarantersebutdijadikanpedomanberperilakudalamkehidupanberbangsadanbermasyarakat yang majemuk. • Refleksikesadaraninidilandasiolehpemahaman yang dalamakankondisigeografis, latarbelakangsejarah, pandanganhidup, kesenian, danbahasa Indonesia. Keseluruhanlandasantersebuthendaknyamenjadifasilitasbagipesertadidikdalambergauldanberinteraksidengansesamanya.
RASA KEBANGSAAN Matra rasa kebangsaandimaksudkandimensikesadaran yang bersifatapresiatif (menerimadanmenghargai) atasperbedaan-perbedaankeadaandiri, asal-usulketurunandansukubangsa, tetapitetapmengekspresikanperasaan yang samasebagaibangsa Indonesia. Matra rasa kebangsaanterfokuspadaperdamaiandalamkehidupanantarsesama, walaupunberhadapandenganperbedaanperbedaankeadaandiri yang tidakmungkindihindarkan. Perdamaiansebagaiindikatoresensialdalammatra rasa kebangsaanterangkumdalamperilaku yang maumenerimadanmenghargaiperbedaanitu. Berdasarkan rasa danpahamkebangsaanitu, timbulsemangatkebangsaanatausemangatpatriotisme
SEMANGAT KEBANGSAAN Matrasemangatkebangsaandimaksudkansebagaidinamikaperilaku yang atraktif yang diwujudkandalamperbuatansenasib- sepenanggungan, toleransi, tenggang rasa, salingmenghormatidansanggupberkompetisisecarasehatsertamenunjukkankebanggaansebagaibangsa Indonesia ditengah-tengahbangsa lain diduniaini.
BASIS WAWASAN KEBANGSAANPANCASILA wawasankebangsaankitaharusditunjukkandenganwujudbarunamuntetapmengacukepadajiwaPembukaan UUD 1945yang menetapkandasardantujuankemerdekaankebangsaan Indonesia. SILA KETUHANAN • Wawasankebangsaan Indonesia adalahwawasan yang memilikilandasanspiritual,moraldanetik, karenaitubersilakanKetuhanan Yang MahaEsa.
SILA 2 DAN SILA 3 • Wawasankebangsaan Indonesia tidakmenempatkanbangsakitadiatasbangsa lain,tetapimenghargaiharkatdanmartabatkemanusiaansertahakdankewajibanasasimanusia, karenaituwawasankebangsaankitamempunyaiunsurkemanusiaan yang adildanberadab yang mengakuiadanyanilai-nilai universal kemanusiaan. • Sebagaibangsa yang majemuktetapisatudanutuh, wawasankebangsaan Indonesiajelasbersendikanpersatuandankesatuanbangsa. PandanganinikemudiankitatuangkandanmantapkandalamWawasan Nusantara.
SILA 4 DAN SILA 5 • Wawasankebangsaan Indonesia berakarpadaasaskedaulatan yang beradaditanganrakyat. Olehkarenaituwawasankebangsaan Indonesia adalahpahamdemokrasiyang bertentangandenganpahamtotaliter. • Wawasankebangsaankitamencita-citakanperwujudanmasyarakatadildanmakmurkarenadituntunolehsilaKeadilanSosialBagiSeluruh Rakyat Indonesia
POLA PIKIR FALSAFAH PANCASILA • Wawasankebangsaanharusmampumenjawabtantangandanpeluang yangterbukadihadapankita. Untukmenjawabberbagaitantangan yang timbulbangsa Indonesiamenggunakanpendekatanatausudutpandang, yang akhirnyaberkembangmenjadisudutpandangataupolapikirfalsafahPancasila. Sudutpandangtersebutadalah : (a) Monodualistikdanmonopluralistik ; (b) Keselarasan, keserasian, keseimbangan ;(c)Integralistik, kebersamaan ; dan (d) kekeluargaan.
MONODUALISTIK DAN MONOPLURALISTIK • Monodualistikadalahsuatupaham yang menganggapbahwahakekatsesuatuadalahmerupakanduaunsur yang terikatmenjadisatukebulatan. Dalammemandangmanusiamenurutpahammonodualis, maka : (a) manusiaadalahmakhlukTuhan yang mengadakanhubunganserasiantarapenciptadanciptaannya : (b) manusiaterdiriatasunsurjasmanidanrokhani yang merupakankesatuan yang takterpisahkandanmasing- masingunsurmemilikidharmanyasendiri : (c) manusiaakanmengalamihidupduniadanakheratdan : (d) manusiamerupakanbagiandarimasyarakat/ bangsanya. • Monopluralistikadalahpaham yang mengakuibahwabangsa Indonesia terdiridariberbagaiunsurberanekaragam, namusemuanyaterikatmenjadisatukesatuan.
PAHAM INTEGRALISTIK • PahamIntegralistik yang dianutbangsa Indonesia bersumberdaripemikiran Prof.Mr. Soepomo. (a) negaraadalahtidakuntukmenjaminkepentinganseseorangataugolonganakantetapimenjaminmasyarakatseluruhnya ; (b) negaraadalahsuatumasyarakat yang integral ; (c)negaratidakmemihakkepadasesuatugolongan yang paling kuatatau yang paling besarakantetapinegaramenjaminkeselamatanhidupbangsaseluruhnya.
Cara berpikirintegralistikberpandanganbahwa : (a) kebahagiaan yang sayadapatsayacapaidenganmemberikankemungkinanpadaorang lain untukmencapaikebahagiaanjuga : (b) survival hanyamungkinjugadiperjuangkantidakuntukkepentinganindividusaja, melainkanuntuksemuaorang : (c)kesejahteraan yang tidakmerataadalahkesejahteraan yang terancampunah.
SELARAS,SERASI,SEIMBANG • Keselarasanadalahkeadaan yang menggambarkansuasana yang tertib, teratur,aman, damaisehinggaakanketentramanlahirdanbatin. Hal initerwujudapabilamasing-masingmelaksanakantugassesuaidharmanya. • Keserasianadalahkeadaan yang menggambarkanterpadunyaunsur-unsuryangterlibatdalamkehidupanbersama • Keseimbanganadalahkeadaan yang menggambarkanbahwamasing-masingunsuryangterlibatdalamhidupbersamadalamhubunganbersama, diperlakukansepatutnya. Masing-masingmendapatperlakuansesuaidengankodrat, harkat, martabat, tugas, hakdankewajiban, sehinggaterciptasuatusuasanakeadilan.