Collective action for cross- sectoral innovation

1. Collective action for cross-sectoralinnovation Presentatie voor KB VI themateam 12 nov 2013, Pieter de Wolf en Karel de Greef

2. Collective action • Veel ‘hybride samenwerking’ rond innovaties • Publiek – privaat – NGO’s/burgers • Agro – niet-agro • Tussen agrosectoren • Collective action nodig voor innovatie • Convenanten • Vergunningen, investeringen • Gezamenlijke businessontwikkeling • Relatie met onderzoek • Betrokken bij innovaties • Brengt partijen bij elkaar in/rond projecten

3. Dit project (1) • KB II vraag: realisatie systeemverbindende innovaties (agroparken) onvoldoende succesvol • Samenwerking is key issue, maar krijgt geen aandacht in het ‘ontwerp’ • Vraag: functioneel ontwerpen van samenwerking • Verbinding met KBVI: ontwikkelen van instrumentarium voor ontwikkelen van ‘collective action’ • Naast biobased ook duurzame landbouw • Samenvoeging met ander KBVI project over samenwerkingsvormen

4. Dit project (2) • Betrokken instituten: PSG (PPO-AGV en WUR-Glas), ASG-WLR, SSG-LEI en FBR (alleen KBVI), WU • Kortom: een complex project met meerdere ‘opdrachten’ en diverse partners. • Belang: De grote innovatieopgaven gaan altijd samen met nieuwe coalities. Komt ook terug in projecten van Wageningen UR. • Publiek – privaat • Over sectoren (binnen – buiten agro) • Sector – NGO’s

5. Samengevat • Hybride samenwerkingsvormen • Hybride rollen DLO • Capacity building als outcome • Ambitie: • Versterking innovatieprojecten • Sterkere positie in de markt (EZ, EU, regio)

6. Resultaten 2012 • Scherpere focus op eigen rol Wageningen UR (DLO) • Innovatieprojecten interveniëren in collective action • Bewust of onbewust • Succes collective action heeft impact op projecten • Meerdere rollen: • Traditionele kennisfunctie (inhoudelijke expertise) • Business development (consortiumvorming) • Procesbegeleiding, stakeholder management

7. Ambitie 2013 • Casestudies: inzicht in ‘eigen’ collective action projecten • Focus op ontstaan van collective action • Eigen rol(len) daarin • Effect op project • Diverse thema’s en sectoren • Biobased (infra) • Stadslandbouw • Agroparken • Duurzame veehouderij / glastuinbouw

8. Conceptueel kader (1) • Twee of meer partijen staan verschillend tegenover de innovatieopgave • Vanuit de kennisorganisatie wordt er actief gewerkt aan het ‘bij elkaar brengen van’ deze partijen rond de innovatieopgave • Vertrekpunt vanuit netwerktheorie • Boundarywork (Clark et al, 2011) • Strong/weakties (Granovetter) • Stakeholder theory (Freeman) • Communication systems (Van Asscheet al, 2012)

9. Conceptueel kader (2) • Boundarywork: ‘activiteiten op een ‘boundary’ • Identificeren van boundaries • Knowledge sources/uses (te beperkt?) • Breder: • Belangen (SHM) • Referentiekaders (Commun. Syst.) Voorbeeld: overheid en onderzoek – climate change

10. Conceptueel kader (3) • Succesvol boundarywork • SH participation • Governance arrangement • Boundary object • Concerns forboundarywork: kennis is... • Saliency: relevant • Credibility: betrouwbaar, geloofwaardig • Legitimacy: eerlijk, objectief, respectvol Kan succes/falen van collective action hiermee deels verklaard worden?

11. Voorbeeld 1 Agropark Flevoland • C2C Agropark: verduurzaming via samenwerking over sectoren heen. • Boundary: Ondernemers uit diverse agrosectoren • Boundarywork: • Deelproject: energie voor glastuinbouw en compost voor bodemverbetering uit lokale vergisting van organische reststromen. • Gezamenlijk ontwerp en businesscase maken (boundary object) op basis van kennis / kengetallen over bedrijven en ideeën van ondernemers • SCL criteria

12. Voorbeeld 2 ComfortClass • Sector Varkenshouderij (LTO) en NGO (DB) adopteren gezamenlijk toekomstbeeld • Boundary object: verschuivend: van toekomstbeeld Dierenwelzijn naar Samenwerking naar Marktbeïnvloeding • Boundarywork (DLO): • Wetenschappelijke bevestiging (experimenten PoP) L • Toegang tot middelen • Procesrol & initiatieven (interventie, strategie, communicatie) • Tijd! • SCL-criteria • Expliciet en impliciet / zacht en hard

13. Eerste lijnen vanuit de cases • Boundaryobjects: Ontwerpen, toekomstbeelden, agenda’s, businesscases... • Arrangements: onderdeel van ‘inhoudelijke’ projecten, legitimatie via expertrol, gekoppeld aan bestaande netwerken DLO • WUR-visie op rol visie van partijen op rol (en competenties?) • Rol ‘boundaryworker’ vaak combinatie met expertrol of businessdevelopment • Belang eigen organisatie of externe opdracht kan botsen met onafhankelijkheid boundarywork en ‘kwaliteit’ boundary object

14. Vooruitblik • Conceptualframework: • Waardevol reflectiekader voor analyse van de situatie en reflectie op interventies • Basis voor interventiestrategieën voor collective action bij innovaties • Versterken van eigen rol als ‘boundaryworker’: • Gekoppeld aan inhoudelijke domeinen • Onderzoekers, buss. Developers • Gericht inzetten (management?)

15. Ambitie 2014 • Inzicht – Kennis (casestudies) • Inzicht – Reflectietools (op basis van conceptueel kader) • Handelen – interventietools en –vaardigheden • Handelen – gericht inzetten ‘boundarywork’ vanuit DLO

16. Opschalingsstrategie • Naar wie: • Doelgroep(en) • Behoefte (actief en latent) • Wat: • Kennis – vaardigheden – tools/instrumentarium • Hoe: • Interactief?: intervisie, workshops • Lineair?: boekjes, presentaties, papers