Deel 4 Het innovatievermogen

1. Het innovatieboek INNOVEREN VAN DROOM TOT DAAD Deel 4 Het innovatievermogen Het innovatieboek

2. Innovatievermogen (1) Innovatievermogen: De randvoorwaarden die ervoor zorgen dat een organisatie succesvol kan innoveren. Uit welke randvoorwaarden / elementen bestaat het innovatievermogen? Het innovatieboek Het innovatieboek H4

3. Innovatievermogen (2) : Aspecten die van belang zijn voor het innovatievermogen: Onderzoek Resources connection (2004): Het innovatieboek Het innovatieboek H4

4. Innovatievermogen (3) Elementen van het innovatievermogen, volgens innovatie literatuur: En waar moeten die medewerkers, strategie, kennis etc. dan aan voldoen ?? Het innovatieboek Het innovatieboek H4

5. Innovatievermogen (4) De elementen van het innovatievermogen die hierna worden behandeld: §4.1 De juiste mensen • Ondernemer • Medewerkers • Cultuur §4.2 Heldere afspraken • Strategie • Organisatiestructuur • Innovatie-instrumenten §4.3 Toegang tot hulpmiddelen • Kennis • Netwerk • Middelen Het innovatieboek Het innovatieboek H4

6. 4.1 De juiste mensen Ondernemer Medewerkers Cultuur Foto: morguefile Het innovatieboek Het innovatieboek §4.1

7. Ondernemer Ondernemen ≠ Managen Innovatieve ondernemers hebben… • Visie • Ambitie • Zelfvertrouwen • Vitaliteit Het innovatieboek Het innovatieboek §4.1

8. Medewerkers Intern ondernemerschap: • Buiten gebaande paden durven denken en handelen. • Signaleren van trends & oppakken signalen • Omzetten in nieuwe producten, werkwijzen, oplossingen Diversiteit • Pluriforme denkstijlen, vakgebieden, persoonlijkheden. • Non-conformisten Het innovatieboek Het innovatieboek §4.1

9. Cultuur (1) Cultuurtypen volgens Quinn: Flexibel en vrij in handelen • Product/oplossingsgericht • Creativiteit, lef • Opportunisme • Bestaansrecht bewijzen • Salaris: belediging • Pers. ontwikkeling • Mens/ relatiegericht • Keuzes • Consensus • Samenwerking • Vechtteams • Leiderschap Familie Adhocratie Intern Extern Gericht gericht Hiërarchie Markt • Beheersgericht • Procedures • Verantwoordelijkheden • Formele criteria • creativiteit teams • in goede banen leiden • Resultaatgericht • optimistisch Stabiel en gerichtop beheersing Het innovatieboek Het innovatieboek §4.1

10. Cultuur (2) Wat is de beste cultuur? Dit is afhankelijk van veel variabelen, o.a. de positie in de levenscyclus. neergang volwassen pionier omzet groei tijd Adhocracy Familie Hiërarchie Markt Het innovatieboek Het innovatieboek §4.1

11. Cultuur (3) Kenmerken van een innovatieve cultuur: • Toekomstgericht en extern gericht • Open • Tolerant voor mislukking De Adhocracy en Marktcultuur (Quinn) zijn het meest extern gericht en open. ‘To develop working ideas efficiently, I try to fail as fast as I can.’ (Richard Feynman, nobelprijswinnaar Fysica) Het innovatieboek Het innovatieboek §4.1

12. 4.2 Heldere afspraken Strategie Organisatiestructuur Innovatie-instrumenten Het innovatieboek Het innovatieboek §4.2

13. Organisatie Bedrijfsproces Product/dienst Strategie (1) Gewenste situatie De toekomstige organisatie Huidige situatie groeistrategie De strategie bepaalt waar de organisatie heen wil, en wat de gewenste verander-richting dan is. De innovaties geven invulling aan de strategie, in de vorm van daadwerkelijke verandering van producten, processen, markt(benadering) etc.. Het innovatieboek Het innovatieboek §4.2

14. Strategie (2) De strategie bakent de gewenste positie af (Ansoff): • Markt: op WIE richten wij ons? • Product: WAT bieden wij aan? • Technologie / competenties: HOE doen we dit? …. en bepaalt via welke richting men daar wil komen: de groeistrategie. Product Business domain Business scope Markt Technologie/ competenties Het innovatieboek Het innovatieboek §4.2

15. Organisatiestructuur (1) Structuurkenmerken innovatieve organisatie: • Weinig regels en procedures • Weinig managementlagen • Multifunctionele teams • Taken uitdagend en afwisselend • Veel autonomie • Beloning innovatief gedrag (De Jong, Kerste, 2001) Het innovatieboek Het innovatieboek §4.2

16. Organisatiestructuur (2) Gradatie van omgevings-turbulentie Complex / dynamisch Hyper- competitief Extreem turbulent Niet- concurrerend Flexibele organisatie hoog proces van routinisatie Planmatige organisatie bestuurbaarheid proces van revitalisering Rigide organisatie Chaotische organisatie laag beperkt sterk flexibiliteit (Volberda, 2004) Het innovatieboek Het innovatieboek §4.2

17. Innovatie-instrumenten (1) Als je meerdere innovaties stuurbaar wilt maken, richt het dan in als kernproces: c. Besluitvorming b. Stuurinformatie a. Proces Grote organisaties waarin veel geïnnoveerd wordt, hebben dit in detail geformaliseerd. Het innovatieboek Het innovatieboek §4.2

18. Innovatie-instrumenten (2) Ad a.De inrichting van het innovatieproces: • Standaard fasering • Mijlpalen • Voorgedefinieerde deliverables Het innovatieboek Het innovatieboek §4.2

19. Innovatie-instrumenten (3) Ad. c.Besluitvorming: • Afspraken over rollen verschillende afdelingen in innovatietrajecten. (evt. SLA’s) • Projectenkalender • Voortgang en status rapportages • Escalatie van problemen Het innovatieboek Het innovatieboek §4.2

20. 4.3 Toegang tot hulpmiddelen Kennis Netwerk Financiële middelen Het innovatieboek §4.3

21. Kennis (1) Om te kunnen innoveren is steeds weer inhoudelijke kennis nodig die nieuw is voor de organisatie. Met name tijdens de eerste twee fasen van het innovatieproces moet nieuwe kennis ontsloten worden: • Ideevorming:- nieuwe (technologische) mogelijkheden- veranderende klantbehoeften • Conceptontwikkeling- marketingaspecten- technische aspecten- organisatorische aspecten Het innovatieboek Het innovatieboek §4.3

22. Kennis (2) Nieuwe kennis kan worden opgedaan op velerlei manieren. Bijvoorbeeld • Opleidingen, seminars, congressen, beurzen. • Onderzoeksrapporten, publicaties, vakladen/sites, knipselkranten. • Zelf onderzoeken / experimenteren. • Inhuur van experts, onderzoekers, adviseurs. • … Het innovatieboek Het innovatieboek §4.3

23. Kennis (2) Het innovatievermogen wordt vergroot door de opbouw van nieuwe kennis te stimuleren. Dit kan richting worden gegeven door: • De strategie vertalen in (nieuwe) kennisgebieden, waarop men zich richt. • Kennisontwikkeling inbedden in personeelsinstrumenten, zoals functiebeschrijvingen, beoordelingsysteem en opleidingsplan. Het innovatieboek Het innovatieboek §4.3

24. Netwerk (1) Hoe belangrijk zijn externe partijen bij het realiseren van innovaties? Aantal partijen dat bijdraagt aan innovaties (in % van totaal) Vervulde rollen door externe partijen bij innovaties Bron: EIM, 2005 Het innovatieboek Het innovatieboek §4.3

25. Netwerk (2) Wie worden erbij betrokken? • Meer dan 70% van extern betrokkenen zijn bestaande relaties. • Partijen die het vaakst proactief worden betrokken zijn ICT leveranciers, adviseurs en kennisinstellingen. Bron: EIM, 2005 Het innovatieboek Het innovatieboek §4.3

26. Netwerk (3) 56% vindt dat de organisatie meer moet samenwerken met externe partijen op het gebied van innovatie. Het innovatieboek Het innovatieboek §4.3 Het innovatieboek §4.3 Bron: resources connection, 2004

27. Product A Product B Middelen(1) Succesvolle innovaties vergroten op termijn het geldgenererend vermogen Vermogen Investeren / verlies Winst Innovatieproces input klant Bedrijfsproces Het innovatieboek Het innovatieboek §4.3

28. Middelen(2) Er moet echter eerst geïnvesteerd worden, zonder dat succes verzekerd is. Financiering van innovaties vraagt dus om risicodragend vermogen. Mogelijke bronnen: • Eigen vermogen- inleg aandeelhouders / eigenaren- winstreserveringen • Vreemd vermogen- leningen- subsidies- durfkapitaal Het innovatieboek Het innovatieboek §4.3

29. Middelen (3)Risicodragend vermogen A B x € 1000 C Schema levensfase/ kapitaalbehoefte Aandelenbeurzen >20.000 20.000 10.000 5.000 2.560 1.280 640 320 160 80 40 20 Priv. equity Combinatie van investeerders en subsidies Participatie-maatschappijen Particulier venture capital D Informal investors Vrienden, familie consolidatie volwassen snellegroei voorbe-reiding startfase eerste groei A = voorbeeld van snel groeiende bedrijf B= voorbeeld van bedrijf met hoge onderzoeks- en ontwikkelkosten (biotechnologie) C= voorbeeld van gemiddeld innovatief bedrijf D=voorbeeld van succesvolle zelfstandige Bron: Nebib, gids startkapitaal Het innovatieboek

30. Tenslotte De organisatie wordt innovatiever door… • Een ondernemer met visie, ambitie, zelfvertrouwen en realiteitszin. • Medewerkers die ondernemend zijn, en uiteenlopende achtergronden / denkstijlen hebben. • Een toekomstgerichte, extern gerichte, open, tolerante cultuur. • Een duidelijke toekomstvisie en strategie. • Een flexibele organisatiestructuur. • Innovatie als kernproces te zien en te structureren. • Ontwikkeling van nieuwe kennis te stimuleren en sturen. • Kansen voor samenwerking te creëren door een levendig relatienetwerk. • Risicodragend vermogen vrij te maken. Het innovatieboek Het innovatieboek