1.65k likes | 2.43k Views
Temel Yaşam Desteği & İleri Kardiak Yaşam Desteği (Basic (BLS) and Advanced Cardiac Life Support – ACLS). Dr.caner KAYA Kardiyoloji. İÇERİK. İKYD Tanım Temel Yaşam Desteği İleri Kalp Yaşam Desteği Akış şemaları İlaçlar. CPR & ECC.
E N D
Temel Yaşam Desteği & İleri Kardiak Yaşam Desteği(Basic (BLS) and Advanced Cardiac Life Support – ACLS) Dr.caner KAYA Kardiyoloji
İÇERİK İKYD Tanım Temel Yaşam Desteği İleri Kalp Yaşam Desteği Akış şemaları İlaçlar
CPR & ECC 2005 American Heart Association (AHA) Guidelines for CPR and ECC Circulation 2005;112:IV-1-IV-5. 13 December 2005
İKYD NEDİR? İKYD: Klinik girişimlerdir İKYD: Sistematik yaklaşımdır İKYD: Uluslararası resusitasyon kılavuzudur İKYD: Temel resusitasyon kılavuzları için bilimsel delillerdir İKYD: Eğitim ve kurslardır
ACLS – Klinik girişimler Temel Yaşam Desteği Göğüs basısı, pozitif basınçlı ventilasyon, havayolu açıklığının sağlanması, OED Kalıcı ve güvenilir havayolu açıklığının sağlanmasını İleri ve invazif havayolu cihazlarının kullanımı, etkin ventilasyon, yeterli oksijenizasyon Acil tedavi gerektiren kalp ritminin tanınması 12 derivasyonlu EKG’nin yorumlanması OED ve klasik defibrilatörlerin kullanımı
ACLS – Sistematik yaklaşım Assessment (Değerlendirme) Management (Yaklaşım) 8 aşaması vardır: Birincil değerlendirme A – Havayolu (Airway) B – Solunum (Breathing) C – Dolaşım (Circulation) D – Defibrilasyon (Defibrillation) İkincil değerlendirme A – Havayolu (Airway) B – Solunum (Breathing) C – Dolaşım (Circulation) D – Ayırıcı tanı (Differential diagnosis)
All emergency could be potentially fatal ! Klinik kararlar her zaman klinik kanıtlara göre verilmelidir İyi bir klinisyen iyi bir tiyatro yönetmeni gibidir Gerektiğinde resusitasyona uzun süre devam edebilir Gerektiğinde 20-25 dakikada bitirir
TANIM Kardiyopulmoner arrest spontan dolaşım ve solunumun durmasıdır Kardiyopulmoner resusitasyon (KPR) spontan kalp atımı, spontan solunum ve beyin fonksiyonlarının tekrar kazandırılma çabasıdır KPSR veya kardiyoserebral resusitasyon ?
“Temel Yaşam Desteği” için geçerli olan tüm kurallar “İleri Kalp Yaşam Desteği” için de geçerlidir İKYD; TYD’nin devamıdır
YAŞAM ZİNCİRİ İşin Ehli Olmayan Kurtarıcı – Lay Rescuer (LR) Sağlık Çalışanı Kurtarıcı – Healthcare Provider (HCP)
YAŞAM ZİNCİRİ Erken Tıbbi Yardım (112) Erken Temel Yaşam Desteği Erken Defibrilasyon Erken İleri Yaşam Desteği
TEMEL YAŞAM DESTEĞİ Temel Yaşam Desteği (TYD) acil kardiyak bakımın önemli bir parçasıdır; Kardiyak arrestin tanınması Acil tıp sistemi (112) ile bağlantı kurulması Temel KPR girişimlerinin uygulanması Eğitim gerektirir
TYD Çevre güvenliği Bilincin değerlendirilmesi A – Havayolu (Airway) B – Solunum (Breathing) C – Dolaşım (Circulation) D – Defibrilasyon (Defibrillation)
TYD - İlk Yaklaşım Bilinç Değerlendirmesi Omuzlarından tutarak sarsın ve “İyi misin” diye sorun Yanıt yoksa 112’yi arayın
Önce Ara Erişkin arrest hastaları Aritmi için yüksek riski olduğu bilinen çocuklardaki arrestler Hızlı Ara Çocuk ve bebek arrest hastaları Travmaya bağlı tüm arrestler Suda boğulmalara bağlı tüm arrestler Aşırı ilaç alımına bağlı tüm arrestler TYD - İlk Yaklaşım
TYD - İlk Yaklaşım TYD uygulamalarını hasta sert bir zeminde sırt üstü yatarken uygulayın
A - Hava yolu Bilinci kapalı hastalarda hava yolu tıkanıklığının en önemli nedeni dilin geriye kaçmasıdır
A - Hava yolu Ağız içini kontrol edin Yabancı cisim var ise görerek çıkartın
A - Hava yolu Baş geriye - çene yukarıya manevrası Travma şüphesi var ise yapmayın (HCP)
A - Hava yolu Çeneyi öne ve yukarı itme manevrası Servikal yaralanma şüphesi var ise hava yolunu açmak için bu yöntemi kullanın LR için önerilmemektedir (2005)
B - Solunum Bak Göğüs kafesi inip kalkıyor mu? Dinle Soluk sesi duyuluyor mu? Hisset Yanakta soluk havası hissediliyor mu? Bu işlem 10 saniyeden fazla sürmemelidir. (2000) Bu işlem 5-10 saniye arası sürmelidir (2005) LR – Hastanın solunumu “normal” mi? HCP – Hastanın solunumu “yeterli” mi?
B - Solunum Soluk yok ya da yetersiz ise 2 kurtarıcı soluk ver Ağızdan ağıza
B - Solunum 2 kurtarıcı soluk ver Ağızdan buruna
B - Solunum 2 kurtarıcı soluk ver Ağızdan stomaya
B - Solunum 2 kurtarıcı soluk ver Ağızdan yüz maskesine
B - Solunum 2 kurtarıcı soluk ver Ağızdan maskeye
B - Solunum Kurtarıcı soluk göğüs kafesini yükseltmiyor ve hava yolu pozisyonu doğru ise yabancı cisim olabileceğini düşün Heimlich manevrası yap (sadece HCP)
Hava Yolu Tıkanıklığı Bilinci açık hastada hava yolu tıkanıklığı belirtileri var ise Panik Konuşamama Morarma Soru: “Boğuluyor musun?” Yanıt: (baş haraketi ile) “Evet” Heimlich manevraları
Hava Yolu Tıkanıklığı Heimlich manevrasını 5 defa uygulayıp hastayı tekrar değerlendir
B - Solunum Kurtarıcı soluk sayısı ülkeden ülkeye değişir İlk 2 soluk her biri 2 saniye içinde verilmelidir (2000) İlk 2 soluk her biri 1 saniye içinde verilmelidir (2005) Tidal volüm 10 ml/kg olmalıdır Daha fazla tidal volüm intragastrik basıncı arttırır O2 verilebiliyor ise tidal volüm 6-7 ml/kg olacak şekilde ayarlanmalıdır Her soluk “göğüs kafesini yükseltecek kadar” olmalıdır
C - Dolaşım 1968 - İlk resüsitasyon kılavuzu Dolaşım değerlendirmesinin en önemli parçası nabız varlığının araştırılması 2000 - İlk uluslararası ortak resüsitasyon kılavuzu Nabız kontrolü yeteri kadar güvenilir mi? Yanlış negatiflik çok yüksek Uzun zaman ayrılıyor LR – “nabız kontrolü yerine dolaşım belirtisi bakar” 2005 – LR – nabıza bakmadan göğüs basısına geçer 2005 – HCP – nabız kontrolü (en fazla 10 saniye)
C - Dolaşım Erişkinlerde Karotid arter palpasyonu ile kardiyak aktiviteyi değerlendirin
C - Dolaşım Kalp masajı 100 masaj/hız göğüs kafesi 4-5 cm çökecek şekilde ritmik seri
C - Dolaşım Eski kılavuzlar 1 kurtarıcı - 15 masaj / 2 solunum 2 kurtarıcı - 5 masaj / 1 solunum 2000 TYD kılavuzu 1 ya da 2 kurtarıcı - 15 masaj / 2 solunum 2005 TYD kılavuzu 1 ya da 2 kurtarıcı – 30 bası / 2 solunum
C - Dolaşım Masaj sırasında vücudunuzu hastanın vücuduna dik olacak şekilde tutun
Hasta entübe değilse 30 kompresyon- 2 ventilasyon Hasta entübe ise asenkron ventilasyon dakikada 100 göğüs basısı / 8 - 10 solunum
2005 Kılavuzu - Temel Değişiklik Solunum yok, nabız alınıyor Dakikada 10 – 12 solunum Solunum ve dolaşımın değerlendirilmesi: 1 dakikada bir 2 dakikada (5 siklus sonrası) 2 dakikada bir iki kurtarıcının yer değiştirmesi Ne zamana kadar yapalım...
Zaman - Serebral PerfüzyonArrest-KPR Zaman 0 - 4 dk. Geri dönüşsüz beyin hasarı beklenmez 4 - 6 dk. Beyin hasarı görülebilir 6 -10 dk. Beyin hasarı olasılığı yüksek 10 dk. Geri dönüşsüz beyin hasarı
D - Defibrilasyon Yetişkinlerde ani nontravmatik kardiyak arrestlerin % 70-80 nedeni VF’dir. Defibrilasyondaki her 1 dakikalık gecikme hayatta kalma şansını % 7-10 azaltır.
Defibrilasyon 112 (hastane öncesi sağlık ekibi) arrest sonrası 4-5 dakikadan daha geç ulaşıyorsa önce 2 dakika KPR sonra defibrilasyon (2005)
Dolaşım Bebekte brakiyal (kol) nabzın kontrolü Sadece sağlık çalışanları için
Dolaşım Çocukta karotid nabzın (şah damarı) kontrolü Sadece sağlık çalışanları için
Dolaşım Bebekte iki parmak ile göğüs basısı tekniği (Tek kurtarıcı)