210 likes | 783 Views
YEM HİJYENİ. Yemler Besin maddeleri – Antinutrisyonel faktörler Biyotik bozulma Mikroorganizmalar – Ambar zararlıları Abiyotik bozulma Kimyasal değişiklik (Acılaşma) Kimyasal kirlilik Zehirli tohum ve bitkiler
E N D
Yemler Besin maddeleri – Antinutrisyonel faktörler Biyotik bozulma Mikroorganizmalar – Ambar zararlıları Abiyotik bozulma Kimyasal değişiklik (Acılaşma) Kimyasal kirlilik Zehirli tohum ve bitkiler Biyotik Bozulma 1. Mikrorganizmalar: Yemlerin doğal yapısında veya sonradan yemlere bulaşan mikroorganizmalar Bakteri – Mantar – Maya a) Mantarlar Tarla florası (fitoparazit), ambar florası, depolama florası Hazır organik maddelere gereksinim duyarlar. Mikotoksinler ısıya karşı dayanıklıdır ve bakteri toksinlerinden daha zehirlidir.
Toksitite derecelerine göre yemlerde yaygın olarak bulunabilen mikotoksinler Çok zehirli: Aflatoksin, ergotamin, patulin, sporidesmin, luteoskrin, okratoksin, zearalenon, rubratoksin Zehirli : Sitrinin, aspergilin asiti, penisilin asiti, sterigmatosistin Az zehirli : Griseofulvin, kojik asit, oksal asit, fumagilin b) Bakteriler c) Mayalar Oksijenli ve nemli ortamlarda, karbonhidratça zengin yemlerde
Mikrobiyal Kirlenmeyi Hazırlayıcı Nedenler a) Yemlerin kökeni Yemler Primer mikroorganizma sayısı Bitkisel kökenli Hayvansal kökenli Zaman bağlı mikroorganizmal bozulma Bitkisel kökenli Hayvansal kökenli b) Yemlerdeki su düzeyi Optimum mikroorganizma üremesi için nem düzeyi % 20 Latent %12’ yi aşmamalı Havanın bağıl nemi Yemin nem içeriği Higroskopik yemler (Yer fıstığı küspesi gibi) c) Havanın bağıl nemi % 60 M. org üremesi % 70 d) Yemlerin işlenmesi Doğal bütünlüğü bozulmamış tane yemler, yağlı tohumlar Mikroorganizmal bozulmaya karşı dirençli Kırma-öğütme Mikroorganizmal üremenin kolaylaşması, artması Mekanik zedelenmeye uğramış tane yemler, küspeler Mikotoksin Mikroorganizma sayısı Toz yem Pelet yem (Isı)
e) Çevre sıcaklığı: 0-46C Psikofilik Mezofilik Termofilik 10C 10-40C 40C f) Depolama süresi: Besin madde yıkımı Ek su ve ısı g) Depo temizliği: Depo yüzeyi ve havası Yemlerdeki Mikrobiyel Kirliliğin Oluşturduğu Olumsuz Durumlar a) Mantarların olumsuzlukları I. Yemlerde biçim, renk, koku değişikliği II. Yemlerde besin madde bileşiminde değişme Yağ, protein, amino asit, vitamin düzeylerinde azalma III. Salgıladıkları antibiyotiklerin dirençli bakteri oluşumuna yol açması IV. Aspergillus, Fusarium, Penicillium Mikotoksin Mikotoksikozis
b) Bakterilerin olumsuzlukları Toksik hücre içeriği - Salgıladıkları toksinler - Vitamin antagonistleri (Yemde veya hayvan organizmasında) Diyare (Akut gastroenterit) Absorbsiyon bozukluğu Avitaminoz Alerji Spesifik hastalıklar: Clostridium botilinum Toprak Salmonella Hasta hayvan dışkısı Listeria Silaj c) Mayaların etkisi Sindirim Esansiyel amino asitler ve B grubu vitaminler Aşırı maya tüketimi Diyare Kandidiyazis (C. albicans) Koksidiyozis veya uzun süreli antibiyotik kullanımı sonrası
Yemlerde Mikrobiyal Bozulmanın Tanısı Buğdaygil tanelerinin koyu renkli olması, filizcik veya mekanik zedelenmeler • Mikroorganizma sayısı: Yemlerde 1 000 g/mantar, 10 000 g/bakteri 30 – 40 kat fazla Patojen mikroorganizma sayısı ve toksin miktarı ? • Spesifik mikrobiyolojik ve mikotoksikolojik yöntemlerle inceleme
Biyotik Bozulmaya Karşı Önlemler Yemin su içeriği ve bağıl nemI. Mikroorganizma üremesine dirençli tohum türleri kullanımıII. Hasat öncesi insektlerle savaşIII. Zamanında hasat, yağmurda bırakmama, bereli-kırık tane sayısının az olması Konservatif madde kullanımı ve yemin kısa sürede kullanımının sağlanmasıIV. Konservatif madde kullanımı Propiyonik – sorbik asit (Na-Ca) (hayvanlar için en zararsız) + Asetik asit veya formik asitV. CO2, NH3, etilen oksit gazı, UV ışınları Pahalı, yığın halindeki yemlerde her noktaya ulaşım zor
Yemlerdeki Mikotoksinlerin Zararsız Duruma Getirilmesi - Toksinin zararsız parçalanma ürünlerine çevrilmesi (Mikroorganizmalar ile) - Selektif çözücüler, distilasyon ile toksin uzaklaştırılması - Asit, baz, ışın, ısı ile toksinin parçalanması - NH3 uygulaması - Toprak emici minerallerin (adsorbanların) kullanımı Mikotoksinli Yemlerin Değerlendirilmesi Mikotoksin düzeyi düşük yemle verme Ergin ruminantlara Toksitite B1 G1 B2 G2
Ambar Zararlıları Bitler, böceklerKemirgenler, kuşlar Ağ maddeler Yem kaybı Gömlek kalıntıları Dışkılar ile hastalık etkenleri Besin madde kaybı Yem ve depolardaki ambar zararlıları ile savaş - Yem ambara konmadan önce - Yem ambara alınırken ve konduktan sonra
Abiyotik Bozulma I.Kimyasal değişiklik Acılaşma (Enzimler, hematin, peroksitler, yüksek sıcaklık, iz mineraller) II.Kimyasal kirlilik: Herbisit, molluskisit, rodentisit, insektisit DDT Fabrikalar, otoyollar Akut - kronik metal zehirlenmeleri Karma yemlere katkı maddelerinin hatalı katılması Trikloretilen Bitkisel yağ üretiminde + Proteinle etkileşim Zehirli maddeler Etilenoksit gazı B grubu vitaminler, histidin–metiyonin yıkımı Kükürt dioksit gazı Tiamin ve tokoferol parçalanması III.Zehirli tohumlar ve bitkiler Mısır 1000 kg + Crotalaria spectabilis 100g Civcivlerde toksitite