Nieuwe breuklijn tussen laag- en hooggeschoolden

1. Nieuwe breuklijn tussen laag- en hooggeschoolden Ontstaan Kenmerken Veranderde reactie op ongelijkheid Contrasterende gevolgen voor sociale cohesie Ongelijke kansen op verdiensten

2. 1. Ontstaan • Vroeger: ongelijkheid bepaald door klassenverhoudingen, afkomst = toegeschreven status = ascription • Je heb minder kansen omdat je het kind bent van arbeiders • Dan: Grote veranderingen in de samenleving: • Kennismaatschappij • kennis = nodig voor productie en consumptie • Vb: Communicatie en geldverkeer  elektronisch, auto’s  informatietechnologie (i.p.v. mechanica) • Diensteneconomie • Grootste aandeel van het bruto binnenlands product door dienstensector ↓ Nieuwe vormen van ongelijkheid!

3. Ongelijkheid nu bepaald door: • Opleidingsverhoudingen • gevolgde scholing = verworven status = achievement = MERITOCRATIE  diploma/onderwijs = selectiecriterium/stratificatiecriterium (i.p.v. afkomst) • Je hebt minder kansen omdat je minder naar school bent geweest Nieuwe breuklijn tussen laag- en hooggeschoolden

4. 2. Gevolgen • Opleiding + diploma bepalen: • Bekwaamheid tot handelen • job • Levenskansen/risico • kans op inkomstenverlies, ziekte, werkloosheid, vroegtijdig overlijden • Geluk • comfort van je plaats in de samenleving

5. 2. Gevolgen • Andere levensstijl: Voorbeeld: H.G: meer kaas, groeten en fruit, minder melk, brood en boter dan L.G. Andere voorbeelden p. 147 • Andere manier van denken: • Laaggeschoolden: • Weinig verwachten van toekomst • Autoritair • Wantrouwend t.o.v. de andere, vreemdelingen • Negatief t.o.v. politiek • (Gevolg voor partijvoorkeuren/stemgedrag) • Hooggeschoolden: • Hoopvol t.o.v. toekomst • Open • Multiculturele wereldburgers

6. 3. Veranderde reactie op ongelijkheid • Vroeger: • Je positie ‘overkomt’ je, je kan er niets aan veranderen ↓ • collectief verzet tegen ongelijkheden Vb.: verzet tegen discriminatie van de vrouw Vb.: Opstand van boeren, armen, burgerij tegen adel en clerus (= Franse Revolutie) • Nu: • Je positie bepaal je zelf, je kan er iets aan veranderen (door inspanningen en opleidingsniveau) ↓ • ZELF verantwoordelijk voor achterstelling Vb.: School verlaten zonder diploma → slecht betaalde of geen job → Reactie: “Je had maar beter je best moeten doen op school” → individu = gekwetst, wantrouwig en teruggetrokken

7. 4. Contrasterende gevolgen voor sociale cohesie

8. 5. Ongelijke kansen op verdiensten • Gelijke kansen voor alle kinderen d.m.v. kosteloosheid van onderwijs en leerplicht = fabel • Kansarme kinderen: • Minder uitgebreide woordenschat • Minder abstracte taal • Ouders helpen minder bij huiswerk/leerproblemen • Meer ongevallen en chronische ziekten • Vaker gepest • Minder ondersteunende contacten • Minder culturele bagage (culturele kloof, zie 1e les) • Minder speelgoed, minder ruimte, minder stilte • Meer stress en onzekerheid Ongelijke kansen al bij het begin van het onderwijs

9. 5. Ongelijke kansen op verdiensten • Kosteloosheid van onderwijs = mythe • Zelf met kinderbijslag, belastingsvermindering en studietoelagen blijft onderwijs elk jaar een investering van duizenden euro • Door leerplicht: gederfde inkomen Nog lang geen sprake van echt meritocratisch (democratisch) onderwijs