230 likes | 393 Views
MADDEYİ TANIYALIM. LALE GÜNDOĞDU. MADDE VE CİSİM. Uzayda yer kaplayan kütlesi ve hacmi olan her varlığa madde denir. Örnek: demir, bakır, taş, toprak, altın vb. Maddelerin şekil almış haline cisim denir. Örneğin demir, makas, cam bir maddedir. Maddenin Özellikleri.
E N D
MADDEYİ TANIYALIM LALE GÜNDOĞDU
MADDE VE CİSİM Uzayda yer kaplayan kütlesi ve hacmi olan her varlığa madde denir. Örnek: demir, bakır, taş, toprak, altın vb.
Maddelerin şekil almış haline cisim denir. Örneğin demir, makas, cam bir maddedir.
Maddenin Özellikleri • Görülebilir özellikler. • Ölçülebilir özellikler.
Görülebilir Özellikler • Renk • Görünüş • Saydamlık • Matlık • Koku • Tat • Sertlik • Yumuşaklık • Düzgünlük • Pürüzlülük
Ölçülebilir Özellikler Kütle(m) :Varlıklardaki değişmeyen madde miktarıdır. Hacim(v): Cisimlerin kapladığı boşluktur. Ağırlık (G) : Yer çekiminin kütleye etkisidir.
MADDENİN DİĞER ÖZELLİKLERİ Eylemsizlik:Kütlenin harekete karşı tepkisidir. Tanecikli Yapı:Bütün maddelerin atom ve molekül gibi çok küçük taneciklerden oluşuyor olmalarıdır.
MADDENİN ORTAK ÖZELLİKLERİ • KÜTLE • HACİM • EYLEMSİZLİK • ELEKTRİKLİ YAPI NOT:BU ÖZELLİKLER MADDE MİKTARINA GÖRE DEĞİŞİRLER
Maddenin Halleri Maddeler üç halde bulunurlar. • Katı hali. • Sıvı hali. • Gaz hali.
KATI HALİ • Katı maddelerin belirli şekil ve hacimleri vardır • Tanecikler birbirine çok yakındır ve bu tanecikler arasında güçlü çekim kuvveti vardır • Moleküller titreşim hareketi yaparlar. Örnekler :Bardak saat masa sıra vs
Çeşitli Katı Maddeler • Tanecikler arasında boşluk çok azdır..
SIVI HALİ • Sıvı maddelerin belirli hacimleri vardır • Şekilleri yoktur • İçinde bulundukları kabın şeklini alırlar • Tanecikler arası boşluk daha fazladır • Tanecikleri bir arada tutan kuvvet zayıftır • Akışkandır(moleküller birbirinin üzerinden kayar) Örnekler :Süt su zeytinyağı vs vs
GAZ HALİ • Belirli şekilleri ve hacimleri yoktur • İçinde bulundukları kabın şeklini ve hacmini alırlar • Tanecikler arası boşluk fazla çekim kuvveti ise çok azdır • Kolaylıkla sıkıştırılabilirler ve genişletilebilirler Örnek :hava, duman ,su buharı vs vs
Maddenin Plazma Hali Maddeler çok düşük veya çok yüksek sıcaklıklarda plazma halinde olabilir. Bu hal maddenin 4. hali olarak adlandırılabilir. Elektrik kıvılcımları, lavlar, alev, ateş ve yıldızlar plazmaya örnek verilebilir.
MADDENİN DEĞİŞİMİ Dereler ve akarsular da yataklarından kopardıkları taş ve toprağı sürükleyerek yeryüzünü şekillendirir. Rüzgâr da yağmur gibi doğada aşınmaya sebep olmaktadır. Rüzgâr, bitki örtüsü az olan, kurak ve verimsiz alanlarda daha çok etkilidir.
Maddenin Hal Değişimi ERİME : Katı haldeki bir maddenin ısı alarak sıvı hale geçmesidir. DONMA : Sıvı haldeki bir maddenin ısı vererek katı hale geçmesidir. BUHARLAŞMA : Sıvı haldeki bir maddenin ısı alarak gaz hale geçmesidir.
Maddenin Hal Değişimi YOĞUNLAŞMA : Gaz haldeki bir maddenin ısı vererek sıvı hale geçmesidir. SÜBLİMLEŞME : Katı haldeki bir maddenin ısı alarak gaz hale geçmesidir. KRİSTALLEŞME : Gaz haldeki bir maddenin ısı vererek katı hale geçmesidir.