1 / 31

3. BÖLÜM TOPRAK-BİTKİ-SU İLİŞKİLERİ

3. BÖLÜM TOPRAK-BİTKİ-SU İLİŞKİLERİ. Sulama yönünden önemli bazı toprak özellikleri. Toprak fazları Katı (toprak taneleri) Sıvı (toprak suyu) Gaz (toprak havası) Toprak bünyesi : Toprak tanelerinin büyüklük dağılımı Kil (< 0.002 mm) Mil (0.002 - 0.05 mm) Kum (0.05-2 mm).

daphne-daniel
Download Presentation

3. BÖLÜM TOPRAK-BİTKİ-SU İLİŞKİLERİ

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. 3. BÖLÜMTOPRAK-BİTKİ-SUİLİŞKİLERİ

  2. Sulama yönünden önemli bazı toprak özellikleri • Toprak fazları • Katı (toprak taneleri) • Sıvı (toprak suyu) • Gaz (toprak havası) • Toprak bünyesi : Toprak tanelerinin büyüklük dağılımı • Kil (< 0.002 mm) • Mil (0.002 - 0.05 mm) • Kum (0.05-2 mm)

  3. Toprak bünye sınıfları • S, LS, SL, L, SiL, Si, SCL, CL, SiCL, SC, SiC, C • Toprak yapısı : Toprak tanelerinin dizilişi ve gruplar halinde kümeleşme biçimi • Taneli (teksel) yapı : Ped yoksa • Kümeli (agregat şeklindeki) yapı : Ped varsa

  4. AĞIRLIK (g) HACİM (cm3) GAZ Wg Vg Ve SIVI Ww Vw W V KATI Ws Vs n = 100 (Ve / V) Gs = γs / γw = Ws / Vs γw = Ws / Vs e = 100 (Ve / Vs) γt = Ws / V S = 100 (Vw / Ve) •Özgül ağırlık, hacim ağırlığı, porozite, Gözenek (boşluk) oranı, doyma derecesi

  5. % 25 % 40 ETKİLİ KÖK DERİNLİĞİ KÖK BÖLGESİ % 25 % 30 % 25 % 20 % 25 % 10 Sulama suyu uygulanacak toprak derinliği • Etkili kök derinliği • Etkili toprak derinliği • Bu iki değerden hangisi küçük ise, o değer sulama suyu uygulanacak toprak derinliğini verir. ALINAN SU

  6. Toprak nemi ifade biçimleri • Kuru ağırlık yüzdesi cinsinden ifade • Hacim yüzdesi cinsinden ifade • Derinlik cinsinden ifade • Toprak rutubet gerilimi (tansiyon) cinsinden ifade (atm, b, kg/cm2, m, cm, pF) Pw = 100 (Ww / Ws) = 100 (W - Ws) / Ws Pv = 100 (Vw / V) = Pw (γt / γw) = Pw γt d = (Pw / 100) γt D

  7. TRG SABİTE 0 atm DN SIZAN SU 1/10-2/3 atm (1/3 atm) TK KULLANILABİLİR SU KSTK 7-40 atm (15 atm) SN HİGROSKOPİK SU 10 000 atm FK Toprak nemi sabiteleri

  8. İZİN VERİLEN TÜKETİM Derine sızan su (cazibe suyu, yerçekimi suyu) DOYMA NOKTASI (DN) DN TARLA KAPASİTESİ (TK) TK İVT (p, %) STK = Su tutma kapasitesi (kullanılabilir toprak nemi, yarayışlı su) KRİTİK SEVİYE (KS) STK STRES SOLMA NOKTASI (SN) SN FIRIN KURU (FK) FK Kullanılamayan su Kullanılabilir toprak suyu (STK) ve izin verilen tüketim (İVT)

  9. EVAPOTRANSPİRASYON (ET) TK MR: TK’de İVT KS SN (2) AŞIRI YAĞIŞ MEVCUT RUTUBET (MR) DN TK Derine sızar İVT KS STRES SN (1) Toprak nemi doyma noktasında Toprak nemi tarla kapasitesinde

  10. ETa = ETm ETa = ETm TK TK MR: TK-KS arasında MR: TK-KS arasında KS KS SN SN (4) (3) Toprak nemi azalıyor

  11. ETa = ETm ETa < ETm SULAMA ? SULAMA ? TK TK KS MR: KS’de KS Stres MR: KS’nin altında SN SN (5) (6) Toprak nemi kritik seviyede

  12. ETa < ETm ETa = 0 BİTKİ SOLAR SULAMA ? SULAMA ? TK TK KS KS Stres STRESS MR: KS’nin altında MR: SN’da SN SN (8) (7) Toprak nemi kritik seviyenin altında

  13. MR KS’de iken sulama yapılırsa ETa = ETm ETa = ETm SULAMA SULAMA Ne zaman? Ne kadar? TK TK MR: TK-KS arasında MR: KS’de iken KS KS SN SN (9) (10) Sulama yapılırsa

  14. ETa = ETm SULAMA Ne kadar? TK MR: TK’ne gelene kadar KS SN (11) Tarla kapasitesine kadar sulama suyu

  15. Toprak örneklerinin alınması 0 cm 30 cm 60 cm 90 cm 120 cm Bozulmamış örnek alma kabı 150 cm

  16. Bozulmamış toprak örneklerinden • Tarla kapasitesi ve hacim ağırlığı • Bozulmuş toprak örneklerinden • Toprak bünyesi, solma noktası, toprak tuzluluğu (elektriksel iletkenlik ya da tuz yüzdesi) • Profillerin incelenmesinden • Etkili toprak derinliği

  17. Toprak neminin ölçülmesi 1) Gravimetrik yöntem W - Ws Pw = 100 Ws

  18. 2) Tansiyometre Lastik tapa Saydam boru Vakum göstergesi Seramik uç

  19. Tansiyometre kalibrasyon eğrisi Pw (%) Tansiyometre okumaları (mb)

  20. 3) Nötron yöntemi Sayaç Alüminyum (PVC) tüp Kablo Radyoaktif madde (Am + Be)

  21. Pv (%) Sayım oranı (sayaç okuması/standart okuma) Nötronmetre kalibrasyon doğrusu

  22. 4) Elle kontrol yoluyla tahmin • Toprak örneğinin rengi • Avuçta bıraktığı ıslaklık • Top oluşturma durumu • Sicim - şerit oluşturma durumu

  23. Toprakta suyun hareketi • Doymuş toprak koşullarında • Yerçekiminin etkisi ile • Basınç yükünün yüksek olduğu noktadan basınç yükünün düşük olduğu noktaya doğru • Doymamış toprak koşullarında • Kapilar kuvvetler ve yerçekiminin etkisi ile • TRG’nin düşük olduğu noktadan yüksek olduğu noktaya doğru (Nemin yüksek olduğu noktadan düşük olduğu noktaya doğru)

  24. SULAMA SUYU Doyma noktası Çok ıslak Yerçekimi ile aşağı doğru nem hareketi Islak D TK civarı Nem hareketi yok TK’den düşük • Sulama sırasında

  25. • Sulamadan sonra BUHARLAŞMA BÖLGESİ Nem hareketi yukarı doğru 10-15 cm ASIL KÖK BÖLGESİ Nem hareketi köklere ve yukarı doğru 45 cm İKİNCİ DERECE KÖK BÖLGESİ Nem hareketi köklere ve aşağı doğru 90 cm KÜÇÜK KÖK BÖLGESİ Nem hareketi köklere doğru

  26. • Suyun köklere doğru hareketi - Su hareketi kılcal köklere doğrudur - Kılcal kökler nemin yüksek olduğu noktaya doğru uzayarak suya ulaşırlar

  27. Toprağın su alma hızı • Su alma (infiltrasyon) : Suyun, yüzeyden toprak içerisine girmesi (mm, cm) • Su alma hızı (infiltrasyon hızı) : Birim zamanda toprak içerisine giren su miktarı (mm/h, cm/h)

  28. Su alma hızına etkili faktörler • Toprak bünyesi • Toprağın yapısı • Toprakta mevcut nem miktarı • Toprağın işlenme durumu • Toprak yüzeyindeki su yüksekliği • Topraktaki tuzların cinsi ve miktarı

  29. Su alma hızının ölçülmesi • Çift silindir infiltrometre ölçmeleri (Karık dışındaki tüm sulama yöntemleri için) • Karıklara giren ve çıkan suyun ölçülmesi (Karık sulama yöntemi için)

  30. Çift silindir infiltrometre ölçmeleri 10-15 cm 40 cm 15-29 cm 20-25 cm 40 cm

  31. Karıklara giren ve çıkan suyun ölçülmesi TAMPON KARIK II. İSTASYON DENEME KARIĞI TARLABAŞI KANALI DRENAJ KANALI I. İSTASYON TAMPON KARIK 30-60 m TARLABAŞI KANALI SİFON ORİFİS DENEME KARIĞI HACMİ BİLİNEN KAP

More Related