RADY PRACOWNIKÓW nowy aktor dialogu społecznego

1. RADY PRACOWNIKÓWnowy aktor dialogu społecznego Teoria i praktyka, szanse rozwoju na gruncie polskim

2. Geneza powstania • Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 marca 2002 roku ustanawiająca podstawowe struktury informowania i konsultacji wśród pracowników we Wspólnocie Europejskiej (2002/14/WE) • Implementacja Dyrektywy w postaci ustawy z dnia 7 kwietnia 2006 roku o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji (Dz. U. z 2006 roku Nr 79 poz. 550 z późn. zm.) • Główny zamysł – stworzenie skutecznego i wiarygodnego systemu informowania pracowników i przeprowadzania z nimi konsultacji • Negocjacje między rządem, związkami zawodowymi i pracodawcami w przedmiocie kształtu Rad Pracowników zaowocowały ustawą o kompromisowej treści

3. Dyrektywa 2002/14/WE • Ustala standardy prawa do informacji i konsultacji pracowników • Dyrektywa realizuje cel Wspólnoty zawarty w art. 136 TWE jakim jest wspieranie dialogu społecznego • Zastosowanie w stosunku do przedsiębiorstw zatrudniających co najmniej 50 pracowników lub zakładów pracy zatrudniających co najmniej 20 pracowników • Obejmuje swym zasięgiem zarówno sektor prywatny jak i publiczny • Celem nadrzędnym konsultacji osiągnięcie porozumienia między pracodawcą a reprezentacją pracowników • Ustala sposoby informowania i konsultowania, z możliwością zawarcia porozumień odmiennie regulujących powyższe procesy z zachowaniem zasady skuteczności działań • Wprowadza specjalną ochronę przedstawicieli pracowników • Określa sytuacje, w których pracodawca ma prawo odmówić przekazania informacji poufnych

4. Ogólna charakterystyka ustawy • Ustawa implementuje główne zasady Dyrektywy, w szczególności w zakresie informowania i konsultowania, ochrony członków Rad i informacji poufnych • Brak rozróżnienia na przedsiębiorstwo i zakład – obecny próg minimalny zatrudnienia ustawa określa na 50 osób • Ograniczono w stosunku do Dyrektywy zakres podmiotów zobowiązanych do jej stosowania ze względu na jego cechy • Rozwiązania kompromisowe widoczne w pierwotnym brzmieniu, przykładowo gwarancja faktycznej hegemonii związków zawodowych w Radach • Pierwotnie wprowadziła faktyczną hegemonię związków zawodowych w Radach ze względu na szczególny tryb wyboru ich członków • W 2009 roku znowelizowana w sposób zasadniczy

5. Skutki nowelizacji z 2009 roku • Usunięto szczególne kompetencji związków zawodowych w procesie wyboru i działalności Rad • Powstała możliwość wyłaniania alternatywnej w stosunku do związków reprezentacji pracowniczej

6. Kompetencje Rady Pracowników Do kompetencji Rady należy: • Informowanie • Opiniowanie • Konsultowanie Są to jedne z podstawowych form partycypacji we współczesnych stosunkach pracy Ponadto w efekcie konsultacji partnerzy mają możliwość zawarcia porozumień, które mogą być źródłem prawa pracy zgodnie z art. 9 kodeksu pracy

7. Informowanie Do obowiązków informacyjnych pracodawcy należą: • Działalność i sytuacja ekonomiczna pracodawcy oraz przewidywane w tym zakresie zmiany • Stan, struktura oraz przewidywane zmiany zatrudnienia • Działania mające na celu utrzymanie zatrudnienia • Działania, które mogą powodować istotne zmiany w organizacji pracy lub podstawach zatrudnienia

8. Konsultowanie • Celem konsultowania jest osiągnięcie porozumienia pomiędzy Radą a pracodawcą • Konsultacje mogą mieć miejsce w sprawach dotyczących zatrudnienia oraz organizacji pracy • Konsultowanie w dobrej wierze oraz z poszanowaniem interesów stron podstawową zasadą prowadzenia konsultacji

9. Rady Pracowników – konkurencja dla związków zawodowych? • Stale spada uzwiązkowienie polskich przedsiębiorstw. Jednocześnie wzrasta ilość zarejestrowanych Rad (3026 w chwili obecnej) • W wyniku nowelizacji ustawy Rady stały się teoretycznie niezależnym podmiotem reprezentującym interesy pracowników • Pracownicy zaczynają poczytywać Rady za ich skutecznego pozazwiązkowego reprezentanta • Pracodawcy po początkowej nieufności wobec Rad patrzą na nie bardziej przychylnym okiem • Różnorodność postaw wśród związków jak i Rad we wzajemnych stosunkach – od współpracy do konkurencji • W bieżącym roku duży procent Rad wybranych w 2006 roku kończy swoje kadencje – test postaw

10. Postulaty na przyszłość • Wzmocnienie pozycji Rad Pracowniczych poprzez wprowadzenie kompetencji stanowczych • Jednoznaczne rozwiązanie zagadnienia konkurencji ze związkami zawodowymi • Zachęcanie do tworzenia większej ilości Rad • Zmniejszenie minimalnego progu zatrudnienia

11. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘPRZEMYSŁAW SOBUSIK