Je kan niet kiezen waar en in welk gezin je geboren wordt

1. Je kan niet kiezen waar en in welk gezin je geboren wordt Anne Dedry Directeur Zorg-Saam Ons Zorgnetwerk - 11 maart 2014 -

2. Kinderarmoede is een smet op ons blazoen • ‘waar’ geboren  aan de goede kant van de wereldbol • ‘in welk gezin’ kansarm of niet  kan beter DAAROM 6 goede praktijkvoorbeelden rond kinderarmoede

3. Enkele cijfers (kinderen < 12 jaar) • 10 % van de kinderen in Vlaanderen leeft in een gezin dat max. 11.306 € per jaar per persoon heeft10 % rijkste kinderen : minstens 33.080 € per jaar per persoon • 11,3 % kinderen in Vlaanderen leeft in gezin met verhoogd armoederisicoExtra risico : éénoudergezinnen, grote gezinnen, geen werk Bron : Kind in Vlaanderen, 2012

4. Enkele cijfers (kinderen < 12 jaar) • 16,7 % van de gezinnen met jonge kinderen heeft het moeilijk om eindjes aan mekaar te knopen • 22,2 % kan zich niet veroorloven jaarlijks een week op vakantie te gaan

5. Enkele cijfers (kinderen < 12 jaar) • Kansarmoede neemt toe bij jonge kinderen kansarmoede-index Kind & Gezin (inkomen, opleiding, huisvesting, arbeidssituatie, gezondheid, ontwikkeling kind)

6. Enkele cijfers • Vergelijking Europa : België in de middenmoot.Vlaams-Brabant scoort ogenschijnlijk goed- maar stijging van geboorten in kansarme gezinnen is in Vlaams-Brabant groter dan in Vlaanderen- negatieve inhaalbeweging- Tienen triest record : 14,5 %

7. GoodPractice NR. 1 • Kraamzorg Landelijke Thuiszorg Kempen (Turnhout en Herentals • Geïnspireerd op PAReL-project Leuven (onder impuls van De Bakermat en Gasthuisberg) • Vaststelling : gehechtheidsrelatie tussen kind en ouders is voorwaarde voor optimale ontwikkeling kinderen • Steun provincie Antwerpen

8. GoodPractice NR. 1 Doelstelling : • Gezinnen in armoede reeds vroeg in de zwangerschap de weg laten vinden naar ondersteuning op maat • 2 acties • Project 01/01/2012 – 31/12/2012

9. Actie 1 Regionaal netwerk : perinataal aanbod Herentals en Turnhout • Ondersteunende partners : - OCMW- Verenigingen waar armen het woord nemen (De Fakkel en ‘t Antwoord)- Expertisecentrum De Kraamvogel komen op regelmatige basis samen bespreken de zorg - op maat gezin, - laagdrempelig, - met respect eigenheid gezin

10. Actie 2 Organiseren van pre- en postnatale workshops • Concreet ondersteuningsaanbod aan maatschappelijk kwetsbare ouders • Doel : gehechtheidsrelatie tussen ouders en kind optimale kansen bieden • 3 prenatale en 3 postnatale workshops

11. Thema’s : prenatale workshops • Workshop 1 : gezonde voeding en leefwijze tijdens de zwangerschap • Workshop 2 : luisteren naarje ongeboren kind(haptonomie) • Workshop 3 : voeding vande baby

12. Thema’s : postnatale workshops • Workshop 4 : gezonde voeding en leefwijze van de ouders • Workshop 5 : als baby’s konden praten • Workshop 6 : voeding van de baby

13. Bevindingen • Informatie bieden is nuttig (babymassage, borstvoeding, …) leidt tot bewustwording van hele gezin ook op andere vlakken (bijv. gezonde levenswijze of hygiëne) • Via interactie tijdens workshops worden ook andere onderwerpen besproken (bijv. gedrag van baby tijdens de nacht, roken van de moeder, …) • Moeders wisselen onderling informatie uit en zorgen voor elkaar (bijv. de tienermoeder kreeg materiaal voor de baby van een andere mama)

14. Bevindingen • Via interactie tijdens workshops wordt verdere zorg geregeld :* GVO door vroedvrouw aan huis* kraamzorg thuis* medische nazorg thuis* financiële situatie en huisvesting OCMW

15. Resultaten • Er werden 20 ouders bereikt • Het project kwam maar op kruissnelheid nadat het afgelopen was (doorverwijzingen) • Het netwerk heeft besloten haar overleg verder te zetten, zonder de extra projectmiddelen

16. Tips voor de toekomst • De drempel moet laag zijn (gebouw toegankelijk voor koetsen en buggy’s, parkeerplaatsen, gratis toegang) • Deelnemers nog eens opbellen de dag ervoor • Bij regenweer de mama’s gaan ophalen • Samenwerking met ziekenhuizen verder uitbouwen • Samenwerking met vereniging waar armen het woord nemen uitdiepen

17. GoodPractice NR. 2 • Perinti : Perinataal netwerk Tienen • Analoog aan PAReL en Kraamzorg Kempen • 0 – 3 jaar ! • 01/04/2013 – 30/03/2014 • Steun provincie Vlaams-Brabant • Kinderarmoede terugdringen regio met sterk plattelandskarakter

18. Partners • WGC – de Vierkappes • Kind & Gezin • CKg – De Schommel • CAW • OCMW • Diensten kraamzorg / gezinszorg • Expertisecentrum De Bakermat • Vroedvrouwen • Materniteit Tienen • Kinderopvang

19. Extra accent • Naast netwerk ‘beter doorverwijzen’  Bij begeleiding gezinnen gaat de coördinator mee naar de diensten - om de drempel te verlagen - om de hulp te faciliteren - om de opvolging te verzekeren Leuke activiteiten (o.a. kindercarrousel)

20. Resultaten • Momenteel 15 aanmeldingen • 7 gezinnen in begeleiding • Succes = vooral bij gezinnen waar de globale begeleiding gebeurt

21. Knelpunten • Samenwerking ziekenhuizen en huisartsen moeizaam • Slechte kennis van de sociale kaart bij heel wat diensten ieder kent zijn stukje geen helikopterview • Zeer tijdsintensief • Project stopt als het gekend is 1 jaar is te kort

22. GoodPractice NR. 3

23. Onki • Kinderdagverblijf met 10 kindplaatsen (0 – 3 jaar) • 16 verschillende kindjes per week • Lokale Dienst Buurtgerichte Kinderopvang • 4 kinderverzorgsters (2 VT, 2 DT) • In Heusden-Zolder, wijk Berkenbos scoort hoog in % kansarme geboortes • Nog 4 gelijkaardige projecten in Antwerpen

24. Onki

25. Buurtgerichte kinderopvang Buurtgerichte kinderopvang, d.w.z. : • Richt zich tot kinderen in de buurt • Werkt met mensen uit de buurt- vorm van sociale tewerkstelling

26. Buurtgerichte kinderopvang • Opvang : elke dag van 7.30 uur tot 17.00 uur • Opvang voor kinderen die niet binnen de reguliere opvang terecht kunnen (urgente, occasionele opvang), bijv. sollicitatie / opleiding / seizoensarbeid • Voorrang voor mensen behorende tot kansengroepen (kindjes vluchtelingen, mensen in kansarmoede, …), mobiliteitsproblemen

27. Buurtgerichte kinderopvang • Ouders die hun kindjes nog Nederlands willen bijleren (voor schoolstart) • Ouders die plots werk vinden en botsen op wachtlijsten in reguliere opvang

28. Wie zijn de ouders ? • 75 % Turkse origine • 20 % diverse origine – vluchtelingen • 5 % Belgische origine • 95 % is de thuistaal niet-Nederlands

29. Accenten binnen de werking • Ouderparticipatie op verschillende niveaus • Taalstimulering • Samenwerking

30. Ouderparticipatie • Uitgebreid intakegesprek en wenmomenten- kinderopvang is niet hun vrije keuze • Overnemen van slaap- en eetgewoonten- respect voor culturele verschillen • Belang breng- en haalmomenten • Laagdrempelige activiteiten (zoo, receptie)

31. Ouderparticipatie • Organiseren van verjaardagsfeestjes • Oudergesprekken rond opvoeding • Kleine dagdagelijkse ondersteuning- helpen met inschrijving op school • Wederzijds : Turkse mama die dansles of Turks komt aanleren

32. Superzetel • Letterlijk een zetel : - welkom, blijf maar wat zitten • Hun verhaal met een kop koffie

33. Taal • Uitgangspunt : respect • Met handen en voeten • Samen van mekaar leren • Dagdagelijkse warme contacten • Samenwerking met tal van andere diensten- globale aanpak (niet enkel kinderopvang)

34. GoodPractice NR. 4 • Een spel-o-theek voor kansarme kinderen • H. Hart – Heverlee – kleuterschool • Samen met IBO – Stekelbees • Met steun van OCMW

36. 352 kleuters waarvan 72 (= 20 %) voldoen aan kansarme indicatoren • Actie : spel-o-theek voor ouders • Spelmateriaal en boekjes om te ontlenen en thuis te gebruiken • Op ontmoetingsmomenten in school en IBO SAMEN leren spelen • Tevens ook opvoedingsthema’s

37. Stekelbees houdt plaatsen vrij in de vakantieopvang voor kansarme kinderen • Ook in Stekelbees ontleenpunt spel-o-theek • Voor alle kleuters met speciale aandacht voor de kansarme doelgroep • 90 % van de 72 kleuters hebben al gebruik gemaakt van de spel-o-theek • Gerealiseerd met € 1 000

38. Kritische kanttekening Kwetsbare gezinnen vinden moeilijker de weg naar de kinderopvang Nieuw decreet maakt het NOG moeilijker • Kinderopvangzoeker- digitale opvangplaats zoeken ! Online registreren om dagtarief te berekenen- IKG : wie begrijpt dat ? • Geen persoonlijk contact en digitale systemen verhogen de drempel

39. Kritische kanttekening • Sociaal tarief enkel nog mogelijk via OCMW- nu verantwoordelijke die dit beslist in vertrouwen- stigmatiserend • Opvang reserveren = opvang betalen- wisselende werksituaties- moeite om zich te organiseren

40. Kritische kanttekening • Bezettingsgraad moet stijgen- werkdruk stijgt • Kwetsbare gezinnen vragen meer begeleiding- kinderopvang-aanbieders zullen deze gezinnen liever niet meer aannemen

41. BESLUIT • Vermaatschappelijking van de zorg- kinderopvang leidt tot participatie aan de samenleving • Ook hier door nieuwe regels een valkuil voor kwetsbare gezinnen

42. GoodPractice NR. 5 & 6 • Zowel Familiehulp als Landelijke Thuiszorg hebben een mooi project opgezet rond het helpen van kansarme gezinnen in gezinszorg • Respectievelijk met de steun van provincie Antwerpen en Limburg

43. Verzorgenden leren kansarmoede herkennen ZICHTBAAR • Slechte woonst • Geen geld om boodschappen te doen • Huisarts en tandarts uitstellen • Budgetbegeleiding

44. Verzorgenden leren kansarmoede herkennen ONZICHTBAAR • Gemis aan vaardigheden- huishouden runnen- goedkoop winkelen- huiswerk kinderen- administratie en financiën

45. Verzorgenden leren kansarmoede herkennen SUCCES • Verzorgenden zijn doeners- laagdrempelige inkom- huishoudelijke taken samen inoefenen- ook opvoeding kinderen- openbaar vervoer leren nemen- mee op stap naar OCMW, ziekenfonds, … • Samenwerking met ervaringsdeskundigen in armoede en thuisbegeleidende diensten

46. Filmpje

47. Tot slot • Armoede is een structureel probleem • Generatie armoede neemt toe • Projecten en good-practice-voorbeelden mogen geen druppel op een hete plaat zijn • We moeten afleren met ONZE middenklasse bril (onze waarden en normen) te kijken naar gezinnen in armoede