600 likes | 1.01k Views
Diabetes, metabool syndroom complicaties van type 2 diabetes. K. Mekeirele Endocrinologie-geriatrie OLV Lourdes, Waregem. Inhoud. 1. Diabetes type 2 2. Metabool syndroom 3. Complicaties van diabetes 4. Behandeling. 1. Diabetes type 2. Diabetes : pandemie.
E N D
Diabetes, metabool syndroomcomplicaties van type 2 diabetes K. Mekeirele Endocrinologie-geriatrie OLV Lourdes, Waregem
Inhoud • 1. Diabetes type 2 • 2. Metabool syndroom • 3. Complicaties van diabetes • 4. Behandeling
Diabetes : pandemie • Wereldwijd : 150 000 000 patienten • meer dan 50% in India, China en VS • Europa : 10 000 000 patiënten • Belgie : • type 1 : 35000 • type 2 : 230 000 gediagnosticeerd • 450 000 geschat. • Men verwacht tegen 2025 300 miljoen type 2 patienten • In Belgie tegen 2010 bijna 600 000 type 2 patienten
Epidemische toename van type 2 (90 % van alle diabetesvormen) • 6-8% van de wereldbevolking zal in komend kwarteeuw aan diabetes lijden dwz 300 milj mensen wereldwijd
Belgische situatie Belgische situatie 4-6% van de bevolking (0.5 milj diabeten) 10% kans dat je tijdens je leven diabetes krijgt 1 op 2 (type 2) weten het niet Oorzaken van de toename Veroudering van de bevolking levensstijl: obesitas stijgt, lichaamsbeweging daalt Vroegere diagnose
Definitie Stofwisselingsziekte, gekenmerkt door een chronische verhoogde glycemie, veroorzaakt door • Absoluut insulinetekort • Relatief insulinetekort • Insulineresistentie
Hoe verloopt de normale stofwisseling KH worden na vertering omgezet in glucose of enkelvoudige suikers Glucose wordt opgenomen in de bloedbaan en vervoerd naar de cellen Glucose is de energieleverancier van onze cellen Insuline (hormoon gemaakt door de pancreas) vormt de sleutel om glucose te laten toetreden tot de cel
Pancreas Cel Insuline Receptor Glucose Glucosemetabolisme
Indeling van diabetes • Type 1 diabetes • Type 2 diabetes • Zwangerschapsdiabetes • Diabetes tgv medicatie, ziekte van de pancreas, infecties
TYPE1 Plots optreden van de ziekte Gewichtsverlies ondanks stijgende eetlust Veel dorst, vaak urineren Vermoeidheid Ketosisgeur (appelgeur) Complicaties zelden aanwezig Ontstaat meestal voor leeftijd van 40 jaar TYPE2 Geleidelijk optreden van de ziekte Vaak obees Vaak asymptomatisch of minder uitgesproken symptomen Infecties Zelden ketosis Vaak reeds complicaties bij diagnose Meestal na de leeftijd van 40 jaar Diagnose, symptomen
Type 2 diabetes • Definitie? Insuline wordt minder aangemaakt en is vaak minder werkzaam (insulineresistentie) • Wie? Vaak oudere mensen >40 j, maar wordt ook meer en meer gezien bij kinderen 90% van de diabetici
Wat loopt er fout bij type 2 diabetes • Lichaamscellen zijn minder gevoelig voor aanwezige insuline (neg factor: obesitas) • Productie van insuline is niet meer voldoende • Vaak breder syndroom van obesitas, lipidenstoornis (vetten), hoge bloeddruk, insuline-resistentie en vaatproblemen, stollingsstoornis • Factor erfelijkheid is veel belangrijker dan type1
Diagnose diabetes • Nuchtere glycemie >126mg/dl (=7mmol) • Orale glucose tolerantietest: Glycemie meten 2 uur na 75g glucose • Glycemie >200mg/dl : diabetes mellitus • Glycemie > 140 mg/dl : verminderde glucosetolerantie
De 4 musketiers = +/- “metabool syndroom” European Guidelines on Cardiovascular Disease Prevention in Clinical Practice European Journal of Cardiovascular Prevention and Rehabilitation 2003; 10 : S1-S78
IDF (14/04/2005) Abdominale obesitas + 2 of meer • Abdominaal obesitas Man ≥ 94 cm Vrouw ≥ 80 cm 2. Triglyceriden ≥ 150 mg/dl of cholesterolbehandeling 3. HDL Cholesterol Man < 40 mg/dl Vrouw < 50 mg/dl of cholesterolbehandeling 4. Bloeddruk ≥ 130 / 85 mmHg of behandeld voor HT 5. Glycemie ≥ 100 mg/dl of vastgestelde diabetes type 2 Evolutie van definitie metabool syndroom ATP III - definitie 3 of meer : 1. Abdominale obesitas Man > 102 cm Vrouw > 88 cm 2. Triglyceriden ≥ 150 mg/dl 3. HDL Cholesterol Man < 40 mg/dl Vrouw < 50 mg/dl 4. Bloeddruk ≥ 130 / 85 mmHg of behandeld voor HT 5. Glycemie ≥ 110 mg/dl April 2005 www.idf.org
Een typische patient met abdominale obesitas Middelomtrek meten
Visceral Fat Distribution:Normal vs Type 2 Diabetes Normal Type 2 Diabetes
Viscerale adipositas is de basis van het metabool syndroom > >
Middelomtrek >>> BMI European Guidelines on Cardiovascular Disease Prevention in Clinical Practice European Journal of Cardiovascular Prevention and Rehabilitation 2003; 10 : S1-S78
Risk for CHD and Diabetes Based on Number of Metabolic Syndrome Criteria No. of factors: HR (95% CI) 24.40 25 0 1 20 2 3 15 ³4 10 7.26 4.50 3.65 5 3.19 2.25 2.36 1.79 1 1 0 CHD Diabetes n 10.8% 32.2% 30.8% 20.8% 5.4% 10.8% 32.3% 30.5% 21.0% 5.4% Sattar N et al. Circulation. 2003;108:414-419.
Het metabool syndroomComponenten bij diagnose van type 2 diabetes Diabetes 100% Hypertensie 79% Dyslipidaemie 50% Obesitas 80% Microalbuminuria 30% Coronair hartlijden 15% Stroke 5% Peripheer vaatlijden 15%
Chronische complicaties • INFECTIES • MICRO-ANGIOPATHISCHE LETSELS • Retinopathie • Nefropathie • Neuropathie • MACRO-ANGIOPATHISCHE LETSEL • HUIDAANDOENINGEN • GECOMBINEERD LIJDEN : diabetische voet
Hart en grote bloedvaten= macroangiopathie • Slagaderverkalking of arteriosclerose : • coronair : hartinfarct • cerebrovasculair : herseninfarct/beroerte • perifeer : diabetische voet • Risicofactoren : • slechte diabetesinstelling • hypertensie • hypercholesterolemie • roken en overgewicht
Type 2 Diabetes and Prior MI Predict Mortality Equally Haffner et al.N Engl J Med. 1998;339:229-234.
Unknown IGT at first MI Lancet. 2002;359:2140-2144.
Ogen: retinopathie • Afwijkingen van het netvlies • Diabetische retinopathie belangrijkste oorzaak vanblindheid in Europa • Vroegtijdige opsporing en(laser)behandeling kunnenzware problemen voorkomen • Bezoek aan de oogarts :minstens 1x per jaar
Nieren= nefropathie • Aantasting van de kleine bloedvaten leidt tot nierproblemen • Progressieve aantasting : eventueel nierfalen (nierdialyse/transplantatie) • Vroege opsporing : eiwit in de urine (micro-albuminurie) • Preventie : goede glucose-instelling, normale bloeddruk,eiwit-arm dieet
Zenuwen= neuropathie • Perifere neuropathie : • voornamelijk gevoelsstoornissen ter hoogte van de extremiteiten (voeten > handen) • tintelingen, jeuk, branderig gevoel, gevoelloosheid • Autonome neuropathie : • vertraagde maaglediging,blaasfunctiestoornissen,mannelijke impotentie, ...
Diabetische voet • Oorzaak : bloedvaten, zenuwen, infecties • Voetproblemen komen vaak voor en kunnen leiden tot amputaties • Preventie en screening is enorm belangrijk :het monofilament • Dagelijkse voethygiëne • Behandeling : multi-disciplinair team
Behandelingspijlers Dieet Lichaamsbeweging Medicatie: tabletten, insuline Educatie
VOEDING DOEL: Bereiken van goede regulatie van diabetes Preventie van complicaties 5-10 % van het gewicht vermageren op 6 maand tot 1 jaar Belang van middelomtrek!! DM type1:nadruk op evenwichtige verdeling van Kh DM type2: nadruk op vermageren
Voeding • Nadruk op gezonde, gevarieerde voeding op regelmatige tijdstippen • 50-60% koolhydraten (suikers), 30% lipiden (vetten), 15% proteïnen (eiwitten) • Evenwicht enkelvoudige (zoete) suikers en meervoudige (niet-zoete) suikers • Totale inname van vetten beperken : verzadigde vetten vervangen door onverzadigde vetten • Matig het gebruik van alcohol en zout
Gebrek aan lichaamsbeweging : … een grap of realiteit ?
Gezondheidseffecten van regelmatige lichaamsbeweging • Goed voor hart en bloedvaten (gunstig effect op cholesterol, RR) • Maakt het lichaam gevoeliger voor insuline • Calorieverbruik stijgt • Fitheid stijgt: spierkracht, flexibiliteit, gunstig psychisch effect • Levenskwaliteit stijgt
Intensiteit moet niet groot zijn • Om de 2 dagen • 20 tal minuten • Aërobe activiteit lichte kortademigheid( moet nog kunnen praten) matige polsversnelling • Haalbare zaken afspreken goed: flink doorstappen, fietsen, hometrainer • Best in dagelijks leven inbouwen (te voet ipv wagen, trap ipv lift, tv beperken)
Getrapte behandeling Insulin Oral plus insulin + + Early oral combination + Oral monotherapy Diet & exercise
I. PERORALE BEHANDELING TYPE 2 DM Glucobay Vermindert de opname van suiker - Carbohydrate DIGESTIVE ENZYMES Glucose I G Glucose (G) Diamicron, Novonorm, Amarylle… Persen insuline uit de pancreas : zorgen dus voor meer portiers I I G + Insulin G (I) I G G I G I G I G Metformax, Glucophage Smeren de deuren G I - I G G - - + Avandia, Actos Smeren de deuren
Behandeling cardiovasculair risico !! • Rookstop • Haalbare gewichtsreductie • Fysische activiteit opdrijven • Statine starten indien LDL > 100 mg/dl • Optimale RR nastreven < 130/80 mmHg • Opstarten acetylsalicylzuur (type 2 stoornis bloedplaatjesaggregatie) • Optimale glycemie nastreven Hba1c < 7 %