Paweł Szczygieł , Uzdrowisko Rymanów S.A., Czerwiec 2012

Innowacje w uzdrowiskach w kontekście analizy profilu ekonomicznego sektora i oceny jego atrakcyjności Paweł Szczygieł , Uzdrowisko Rymanów S.A., Czerwiec 2012

Plan prezentacji Analiza profilu ekonomicznego polskiego sektora uzdrowiskowego Ocena atrakcyjności sektora Wnioski i spostrzeżenia Innowacje w uzdrowiskach – przykłady

Główne założenia analizy • Obszar geograficzny analizy – Polska • Ramy czasowe – 5 lat (2008 – 2012) • Sektor – lecznictwo uzdrowiskowe

Krótka charakterystyka polskiego sektora lecznictwa uzdrowiskowego – atrakcyjność sektora • ~ 44 miejscowości uzdrowiskowe • ~ 30 – 40 miejscowości posiadających surowce naturalne • ~ 45 tys. łóżek (wg. MZ 41,5 tys.) • 5,5 - 6,5 tys. łóżek – uzdrowiska państwowe • udział Państwa w rynku: 15% (wg ilości łóżek) • średnia krajowa łóżek: 1.100 / uzdrowisko • 38 uzdrowisk z wodą, 6 z klimatem

Koncentracja sektora • Sektor uzdrowiskowy koncentruje się w południowej i północnej części Polski • Sprzyja temu występowanie wód leczniczych na terenach górskich i silnie bodźce klimatyczne obszarów nadmorskich i pojezierzy • Uzdrowiska mieszczące się na obszarze wschodniej i centralnej Polski uzupełniają tę mapę

Uzdrowiska na mapie Źródło: Gazeta Kuracjusz

Udział stref bioklimatycznych w liczbie uzdrowisk i łóżek Źródło: T. Kozłowska-Szczęsna i in., Bioklimat uzdrowisk polskich i możliwości jego wykorzystania w lecznictwie”

Uzdrowiska wg liczby łóżek Opracowanie własne na podstawie danych MZ i spółek uzdrowiskowych

Uzdrowiska wg specjalizacji Opracowanie własne na podstawie danych MZ i spółek uzdrowiskowych

Sektor wartościowo • ok. 45 - 50 tys. łóżek • średnia ilość osobodni w roku: 350 (17 turnusów po 21 dni minus „niedojazdy”) • średnia cena za osobodzień: 80 zł (bez dopłaty) • średnia wartość rynku 1.400,0 tys.zł * Wszystkie grupy klientów (NFZ, ZUS, pełnopłatni)

Ewaluacja i rozwój sektora okresy życia sektora * * dla celów prezentacji uproszczono i skrócono analizę czasową

…do 1990 roku • przedsiębiorstwa państwowe - podstawowa forma prawna • skierowania dystrybuowane centralnie • brak konkurencji • pełne obłożenie • okres deprecjacji majątku

lata 1990 – 1999 (głębokie zmiany) • 1990 – 1995 – okres spadku liczby pacjentów • 1996 – 1999 – okres odbudowy i komercjalizacji W drugiej połowie lat 90-tych szybko rośnie znaczenie dwóch nowych grup klientów: ZUS i klient pełnopłatny

po roku 1999… • Po 1999 roku rozpoczyna się i trwa do dziś proces dalszej komercjalizacji i prywatyzacji polskiego rynku lecznictwa uzdrowiskowego, pojawiły się też tendencje w postaci m.in.: • kształtuje się nowa grupa klientów młodszych, zainteresowanych innym profilem usług, takich jak np. aktywny wypoczynek połączony z profilaktyką czy terapiami regeneracyjnymi • turystyka uzdrowiskowa • SPA i wellness

Fazy życia sektora uzdrowiskowego w Polsce Polski sektor uzdrowiskowy znajduje się w fazie dojrzałości i jest raczej ustabilizowany. Potwierdza to też analiza konkurencji, którą można określić jako względnie stałą. Na rynku istnieje kilkadziesiąt uzdrowisk o ugruntowanej marce i pozycji. Ze względu na szereg barier wejścia nie należy się spodziewać pojawienia się wielu zupełnie nowych graczy na rynku lecz raczej fuzji i przejęć oraz działań konkurencyjnych podejmowanych przez już funkcjonujące podmioty *. *Przykłady: tworzące się grupy kapitałowe, uzdrowisko Latoszyn k/Dębicy

Geograficzny zakres konkurowania • podmioty konkurują na obszarze całego kraju • na razie brak konkurencji międzynarodowej • jedynie kilka uzdrowisk (głównie ze względu na położenie geograficzne: nadmorskie i dolnośląskie) podejmuje udane próby wejścia na rynki zagraniczne (czeski i niemiecki)

5 sił Portera – w odniesieniu do sektora uzdrowiskowego

Bariery wejścia • Bariery prawne (w zakresie m.in.: ochrony zdrowia, sanitarne, epidemiologiczne, geologiczne, górnicze) • Geograficzne – możliwość prowadzenia działalności tylko na obszarze uzdrowiskowym • Inwestycyjne – wysokie koszty wybudowania obiektów • Kadrowe – zwłaszcza w zakresie kadry medycznej • Sprzętowe – wyspecjalizowany sprzęt

Bariery wyjścia • Poniesione koszty na budowę (kupno, modernizację) obiektów sanatoryjnych • Koszty związane z posiadaniem koncesji na eksploatację surowców naturalnych (często kilkaset tysięcy złotych)

Efekt skali, postęp technologiczny, zróżnicowanie produktów, zależność kosztów od „mocy produkcyjnych” • Trudności w wykorzystaniu efektu skali • Ograniczony poziom sprzedaży ceną i ilością łóżek • Stabilność technologiczna • Poziom usług uzależniony od posiadanych profili • Niekorzystny wpływ przepisów w zakresie podatku VAT na: możliwość kształtowania struktur organizacyjnych, płynność finansową, koszty itp..

Plusy i minusy sektora • Duża zależność poziomu kosztów od wykorzystania „mocy produkcyjnych” i wysokie koszty stałe • Stosunkowo niska rentowność (lecznictwo) i duża zależność od klientów instytucjonalnych (ZUS, NFZ) • Znaczące bariery wejścia i wyjścia • Słaba dynamika wzrostu (ograniczona zazwyczaj ilością miejsc) • Niewielka możliwość wykorzystania efektu skali • Stosunkowo powolne tempo zmian technologicznych • Skomplikowany system prawny (głównie VAT) • Znaczące bariery wejścia i wyjścia • Ograniczona konkurencja krajowa i zagraniczna

Wnioski – ocena atrakcyjności sektora

Atrakcyjność sektora a innowacje

W przypadku innowacji w uzdrowiskach ważne są właściwe proporcje i nawiązanie do charakteru uzdrowisk……..

inaczej można zatracić własną tożsamość …..

lub w ogóle zgubić właściwy sens innowacji …..

albo nawet osiągnąć efekt przeciwny do zamierzonego.

Stereotyp uzdrowiskowy

Obecnie… Uzdrowiska dziś to nie tylko leczenie ale również m.in.: • rehabilitacja • profilaktyka • relaks • SPA i Wellness • turystyka (przyrodnicza, poznawcza, inna) • wypoczynek • inne aktywne formy spędzania czasu

Postępy innowacyjne w uzdrowiskach i w turystyce

Postępy innowacyjne w uzdrowiskach

Postępy innowacyjne w turystyce Sztuczna plaża w Japonii

Uzdrowiska dziś nowe inwestycje w uzdrowiskach

Dziękuję za uwagę

Paweł Szczygieł , Uzdrowisko Rymanów S.A., Czerwiec 2012