ETKILI AILE ILETISIMI

1. ETKILI AILE ILETISIMI IZMIR Y�KSEK TEKNOLOJI ENSTIT�S� PSIKOLOJIK DANISMA VE REHBERLIK SERVISI

2. Aile ,bireyin yasaminda �ok �nemli bir yer tutan beslenme , bakim , sevgi ihtiyaci , duygusal gelisim� , psikolojik gelisim , egitim ,k�lt�rel degerleri kazanma , saglikli zeka gelisimini s�rd�rme gibi temel ihtiya�larini karsiladigi birincil yer ve �evredir.

3. ��� Aile �yeleri arasindaki iliskiler ve aile ortami , psiko-sosyal y�nden gelisen bireyin en �ok etkilesime ugradigi yerdir.� Bu iliskiler , bireyin kendine g�venmesini , kendine ve diger bireylere sevgi duymasini , kimlik kazanmasini , kisilik gelisimini� , sosyal beceriler gelistirmesini ve topluma adaptasyon s�recini� olanakli hale getirir.

4. ��� Aileyi bir organizma olarak ele alirsak, bu organizmada bir denge hali s�z konusudur. Aile bireylerinin etkilesim ve iletisimindeki problemler, rollerdeki karmasa , yetkilerin yersiz ve yanlis kullanilmasi ,bu yapi i�erisindeki kurallari �ignemek� , yerlesmis olan � mevcut dengeyi bozar.

5. Aile fonksiyonelliginde , saglikli aile i�in bir diger �nemli husus , aileyi olusturan bireylerin aile adina verilen kararlara katilmasidir. Bu durumda herkesin makul derecede , ihtiya� ve isteklerine saygi g�sterilmesi �ok b�y�k �nem tasir.Bu durum karsilikli g�ven ortaminin devamini saglar.

6. Bir diger� �nemli husus da; aile i�indeki bireylerin duygu ve d�s�ncelerini rahat bir sekilde ifade etmeleri ile ailenin saglikli fonksiyonlari arasinda �ok b�y�k bir bag olmasidir.

7. Sinirlari kapali� aileyi olusturan bireylerin , duygu ve d�s�ncelerini rahat ifade etmemeleri ile� herkesin kendi d�nyasinda yasadigi� bir aile yapisinda ise� bireylerde degisik sikintilar zamanla olusmaya baslar

8. Bu sikintilar arasinda ; -Depresyon , endise ve huzursuzluklar , d�smanlik duygulari , su�luluk hisleri gibi duygulara �ok sik rastlanir - Sinirlari a�ik ve herkesin rahat�a kendini ifade edebildigi ailelerde ise bunun tam tersi olarak , iyi niyet , karsilikli anlayis ve isbirligi , ortak d�s�nceler, birbiri i�in fedakarlik , birbirine karsi samimiyet ve sevgi, � gelecege g�ven ile bakma� gibi durumlara rastlanir.

9. ��� Ailede iletisim ve bununla beraber etkilesim en �nemli konudur. Yanlis iletisim ve etkilesim durumu veya yetersiz iletisim durumu ailelerdeki sorunlara yol a�an nedenlerin basinda gelir. Aile bireyleri birbirleri ile s�zl� yada jest ve mimikler ile anlasirlar ve bu durumdaki aksamalar aileyi olduk�a olumsuz etkiler

10. ��� Ailedeki normal iletisim ve etkilesimi engelleyen fakt�rler: -Aileyi ve bireyleri � ilgilendiren konular �zerinde , y�zeysel konusma -Asiri soru sorma, yersiz s�phe ve teredd�tler -Yapay ilgi g�sterme -Konusma ve izah etme olmadan , karsi tarafin hareketlerini , d�s�ncelerini� yorumlamaya ve tahmin etmeye �alisma

11. -Ge�misteki �z�c� ve tatsiz olaylarin sik sik g�ndeme getirilmesi -Sorulan sorulari cevapsiz birakma -Bireylere s�z ile baski kurmaya �alisma -Abartili bir sekilde onaylama veya reddetme -Sik sik �neride bulunma veya kisisel d�s�nceleri kabule zorlama -Su�lama , elestirme , olumsuz degerlendirmeler yapma -Emir verme , tehdit etme

12. -Samimiyetten uzak kalma , yalan s�yleme -Alay etme , k���k d�s�rmeye �alisma , fikirlere deger vermeme -Olaylarin olumsuz y�nlerini �ikarmaya �alisma -K���k hatalari �ok abartma -Fedakarligi devamli karsi taraftan bekleme -Ortak faaliyetlere gereken �nemi vermeme -Karsidakini ifade etme imkani tanimama

13. AILE �ESITLERININ DEGERLENDIRILMESI ��� Ideal Aile: Ister yalniz baba �alissin , ister anne baba birlikte �alissin ,isterse g�� etmis olsun , evde rol dagilimi ve yetkilerin ortak oldugu , kurallara sonuna kadar bagli, ortak kararlarda ortak s�z sahibi olan , birbirinin hak ve hukukuna saygili , �ocuklari ve evdeki diger bireyler� ile her y�nden yakindan ilgili , kisilerin aile ortaminda kendini huzurlu hissettigi , karsilikli anlayis ve hosg�r� i�erisinde yerlesmis yapisi ile tamamen fonksiyonel olan� aile yapisidir.

14. ��� Sorunlu Olabilecek Aile Tipleri: 1-Babanin �alistigi , daha �ok� ev hakkinda� annenin s�z ve kurallarinin ge�erli oldugu , �ocuklarinin bakiminin tamamen anne �zerinde oldugu , babanin �ogu zaman �ocuklari ile mesafeli oldugu aile

15. 2- Anne babanin deneyimsiz olmasi , gen� yasta evlenmeleri, istemeyerek �ocuk sahibi olmalari , �ocuk konusunda anlasamamalari ve �esitli nedenler ile s�rekli anlasmazlik g�stermeleri ile kendini g�steren� aile tipidir.

16. 3- Anne ve baba� daha �ok kendi isleri ile y�kl� , �ocuk k���kse b�y�k anne baba veya dadiya bakiminin birakildigi , b�y�kse kendi haline birakilan aile tipidir. Bu �ocuktan s�rekli d�zen ve disiplin istendigi aile tipidir.

17. 4-Aile daha �ok atadan gelen geleneklere baglidir . �ocuga davranisin �nemi konusunda �ok fazla bilgili olmayan aile yapisidir. 5-Kirsal b�lgelerden kente g�� eden ,� sosyal , ekonomik ve uyum a�isindan bazi problemler ile karsilasan aile yapisidir

18. ANNE BABANIN VE AILE ORTAMININ �OCUGA ETKILERI ��� Anne babanin ve aile ortaminin �ocugun ilk dogdugu andan itibaren devam eden s�re� i�erisinde �ocuga etkisi b�y�k olmaktadir. Anne babanin kisilik yapilari , egitim durumlari , meslekleri , zeka d�zeyleri, bedensel ve ruhsal hastaliklari , psiko-sosyal durumlari , sosyok�lt�rel stat�leri , yetisme tarzlari ve kendi anne babalarindan g�rd�kleri� muamele ,�ocuga yaklasim tarzlari , �ocuk i�in ayirdiklari zaman gibi durumlar, �ocugu birinci planda etkiler..

19. Ideal davranis ve ideal aile ortami �ocugun saglikli bedensel ve ruhsal gelismesini saglayacaktir. Aksi takdirde aile fonksiyonelligindeki arizalar �ocuklarda ve aile bireylerinde psiko-sosyal rahatsizliklar seklinde kendini g�sterebilecektir.

20. Isterseniz bazi etki -tepki �rnekleri verelim: Etki-1-:�ocugu sevmek , deger vermek , kabul edip onaylamak , ailede g�ven ortami olusturmak, sevdigini ve kabullendigi s�z ve davranis olarak aktarmak , yeri geldiginde sabirli ve ilgili olmak Tepki-1-:Normal gelisim , kendine g�ven, insana ve topluma sevgi , basarili bir sosyal adaptasyon

21. Etki-2-:�ocugu kabullenmemek , a�ik�a istememek ,bu durumu� yeri geldiginde s�z ve davranislar ile belli etmek , bazi gereksinimleri ( sevgi , bakim , gelisime ait vb.) ihmal etmek Tepki-2-:Kendine , aileye ve topluma g�vensizlik , sinirli duygusal yapi , yalnizliga ve su�a egilimli olma , ayni patolojik davranisi toplum i�erisinde sergileme

22. Etki-3-: �ok asiri titiz olma , asiri kiyaslama , sik sik elestirilerde bulunma , hep daha iyisini isteme , basarilardan tatmin olmama ve onaylamama , uyumsuzluk i�inde olma ,kendini ifade etmesine izin vermeme Tepki-3-: �ekingen , kararsiz, baskalari tarafindan yargilanma korkusu i�inde bulunma , kendine g�vensiz olma,� kabiliyetleri ve becerileri olmasina karsin onlari� ortaya koyamama

23. Etki-4-: Asiri m�dahaleci , asiri koruyucu kollayici olma , �ocugun kendini ortaya koymasina izin vermeme , �ocugun yerine bazi g�revleri �stlenme ,ona oldugu yastan daha k���km�s gibi muamelede bulunma , sinirlari asiri gevsetme, asiri simartma , kuralsizlik�� Tepki-4-:Kabiliyet ve becerileri� gelismemis , sosyal gelisimi yetersiz , devamli talepkar , baskalarina bagimli , beklenen olgunluga ulasamamis� , �ok �abuk karsi gelme , sosyal �evresine adaptasyonda zorlanan , � engellenmeye tahamm�ls�z olma

24. OLUMLU ANABABALIK Anababalik genellikle �ok zor g�r�n�r. Bu y�zden uzmanlardan tavsiyeler isteriz ve b�ylece anababaligin "kutsal" kurallarini izleyebiliriz. Bu uzman tavsiyeleri kadar, belki de daha degerli olan sey, kendi deneyimlerimizi kullanmayi bilmektir. Yani "I�imizdeki uzmanin" tavsiyelerini duyabilmek. �ocuklarimizin durumlari hakkinda bildigimizden daha fazla bilgiye sahibizdir. Bildigimizi bilmedigimiz bilgileri kullanabilmek, problemlere ��z�m bulmamiza yardimci olabilir.

25. Kendi Anababalik Erdemlerimize Erismek: �nce rahatsiz edilmeyeceginiz sessiz ve rahat bir yere oturun. Biraz sakinlesin ve kendinizi rahatlatin. B�ylece bu alistirmadan daha fazla yararlanabilirsiniz

26. Basamak 1. �ocugunuzla ilgili zor bir durum d�s�n�n: Belki �ocugunuz nasil bas edeceginizi bilmediginiz bir sey yapmistir, belki bu durum sizi "�ildirtiyordur". �ocugunuzun bu durumu sizi kaygilandiriyor olabilir. �ocugunuzun yaptigi veya �ocugunuzun hisleri ile ilgili bir sey olabilir. Tekrarlayici bir durum se�erseniz, bu alistirmadan daha fazla sey kazanirsiniz

27. Basamak 2.Kendi bakis a�inizdan bu durumu zihninizde canlandirin: Kendi g�zlerinizden bakarak, t�m olan biteni basindan itibaren tekrar yasayin. O sirada ne yasadiginizin farkinda olun. Ne hissediyorsunuz? Ne g�r�yorsunuz? Ne duyuyorsunuz? Eger g�z�n�zde canlandiramiyorsaniz da sorun yok, kendi bakis a�inizdan bu durumu tekrar yasarken sadece yasadiklarinizi hissedin. Bu durumun baska �rneklerini de yasayabilirsiniz.

28. Basamak 3Bu sefer "�ocugunuzun yerine ge�erek" bu durumu tekrar yasayin: Bir �nceki basamakta tekrar yasadiginiz olayi/ olaylari bu sefer �ocugunuzun g�z�nden yasayacaksiniz. Bu "filmi" tekrar oynatmadan �nce �ocugunuza dikkatlice tekrar bakin. Durusuna, hareketlerine, nefes alisverisine dikkat edin. Sesini dinleyin. Ve artik �ocugunuzun g�z�nden bakmaya baslayabilirsiniz. "�ocugunuz olmak" i�in biraz zaman ayirin.

29. Artik �ocugunuz gibi hareket ediyor, davraniyor, nefes aliyor olacaksiniz. �ocugunuz gibi ses �ikariyor, onun g�z�nden g�r�yorsunuz ve onun gibi hissediyorsunuz. Artik bu filmi �ocugunuzun g�z�nden oynatmaya baslayabilirsiniz. Tam olarak onun yerinde olamadiginizi d�s�n�rseniz de sorun yok. Sadece o role kendinizi birakin ve neler �greneceginizin farkina varin

30. Bu durumu �ocugunuz olarak yasarken istediginiz kadar zaman harcayabilirsiniz, ve bu a�idan bu olayi yasarken g�rd�g�n�z, hissettiginiz yeni bilgileri fark edin... ...Eriskin bakis a�isindan bakarken fark edemediginiz, ancak �ocugunuzun hissediyor olabilecekleri hakkinda farkindaliginiz artti mi? �ocugunuzun yerindeyken onun istedigi veya ihtiyaci oldugu yeni seyleri fark ettiniz mi?

31. �ocugunuzun yerindeyken baska neler �grendiniz? Kendi d�nyasinda ne gibi hisler yasiyor olabilir ve bunlarla nasil basa �ikiyor olabilir? �ocugunuzun a�isindan baktiginizda, kendi davranislariniz hakkinda neler fark ettiniz? Bu a�idan bakildiginda davranisiniz daha degisik g�r�n�yor mu? Simdi bu s�re�te �grendiklerinizi not alabilirsiniz. Eger davranislarinizin bir kismini �ocugunuzun a�isindan �ok uyumsuz oldugunuzu fark ettiyseniz, yeni ve yararli bir bilgi edindiginiz i�in mutlu olabilirsiniz. Eger �ocugunuzun hissettikleri konusunda daha fazla seyler �grendiyseniz, benzer sekilde, bu da bir aydinlanmadir

32. Basamak 4Bu durumu "g�zlemci" olarak tekrar yasamak: Bu sefer hem �ocugunuzu, hem de kendinizi g�rebileceginiz bir a�idan, bu durumu bastan itibaren tekrar canlandirin. Sanki baska birisinin yasantisini seyreder gibi t�m durumu g�zlemleyin. Bu a�idan baktiginizda ne �grendiginize dikkat edin. �ocugunuzun ve sizin birbiriyle davranis bi�imi hakkinda yeni seyler fark ediyor musunuz? Disaridan bir g�zlemci olarak ge�en olaylar size daha degisik g�r�n�yor mu? Daha degisik duyuluyor mu? Kendiniz ve �ocugunuza ait, simdi size daha net g�r�nen seyler var mi?

33. Basmak 5 Yeni bilgilerinizi kullanmak: Sorun yaratan durumu �ok yeni ve �ok �nemli �� a�idan yasadiniz. Daha �nce bilmediginizi fark etmediginiz neler �grendiniz? Bu bilgiler isiginda �ocugunuza ne yapabilecekleriniz hakkindaki d�s�nceleriniz nelerdir?

34. Pek �ok anababa 3. Basamakta, �ocugun a�isindan yasayarak ilgin� pek �ok bilgi sahibi olurlar. Daha �nce fark etmediginiz, �ocugunuzun istek ve ihtiya�lari hakkinda yeni bir hissiniz olur. Bu bilgi ebeveynler i�in altin degerindedir. Kimse baskasinin ne hissettigini ve yasadigini tam olarak bilemez. Bu y�zden yeni bilgilerinizi sezgisel olarak aldiginizi unutmayin. Bu s�re� bize bir baskasinin yasantisi hakkinda daha �ok sey fark etmemizi saglar, fakat herkes kendi yasadigini en iyi bilir.

35. �rnegin �ocugunuzun kendini daha g�vende hissetmek istedigini fark ettiyseniz, �ocugunuza g�ven verecek durumlar saglayabilirsiniz. Her aksam �ocugunuzu yatirirken, ona biraz daha zaman ayirabilirsiniz. Ve ardindan �ocugunuzun tepkisine bakarsiniz. Bu sefer daha rahatlamis ve sakin mi davranmaktadir? Ertesi g�nlerde davranislari istediginiz gibi etkileniyor mu? Eger olumlu ise, �ocugunuz bu "yeni gelenege" ilgisini kaybedene kadar devam edebilirsiniz. Ancak eger fayda g�rm�yorsaniz, baska bir sey deneyebilirsiniz. Unutmayin, bir seyi hep ayni yaparsaniz, hep ayni sonucu alirsiniz.

36. �ocugunuzun hissettigini d�s�nd�g�n�z seyi ona anlatmak neredeyse tamamen yararsizdir. Hakli bile olsaniz, bir baskasinin ona ne hissettigini onun adina s�ylemesi sikinti vericidir. (Bu durum yetiskinler i�in de b�yledir).

37. UNUTMAYALIM! Olumlu ilgi , �ocugunuzu mutlu eder, kendine olan g�venini artirir. �vme, tesekk�r, iftihar ve hayranlik gibi olumlu ilgi g�sterme sekilleri kisinin moraline ger�ek bir katkida bulunur. Olumsuz ilgi ise �zer ve yenik d�s�r�r. Elestiri ve g�l�n� bulma, hayal kirikligi ve g�vensizlik kisiyi �zer ve yipratir. Ister olumlu ister olumsuz t�m etkiler ya fiziksel ya da psikolojiktir. Etkiler: Fiziksel, Psikolojik Olumlu: �pme, kucaklama, oksama, sirtini sivazlama, �vme, tesekk�r, g�z kirpma, takdir eden bir bakis Olumsuz: Dayak, elestiri, k���mseme, tepeden bakma

38. �OCUKLARIMIZLA ARAMIZA DUVARLAR �RMEYELIM, K�PR�LER KURALIM. ONA SIK SIK S�Z HAKKI VERIN. KENDINI VE DUYGULARINI NE �NE D�S�N�YORSUN, NASIL HISSEDIYORSUN� GIBI S�ZLERLE ANLAMAYA �ALISIN. ONUN FIKIRLERINE DEGER VERDIGINIZI HISSETTIRIN. ONUN OLUMLU DAVRANISLARINI KESINLIKLE TAKDIR EDIN.

39. O KONUSURKEN ONUN Y�Z�NE BAKIN VE CIDDIYE ALINDIGINI HISSETTIRIN. ONUN I�IN ZAMAN AYIRIN. YASINA UYGUN G�REVLER VERIN VE DAHA SONRA BASARISINI TAKDIR EDIN. ONUNLA DEGISIK KONULARDA SOHBET ETME ORTAMI OLUSTURUN. ONUN KORKU VE ENDISELERINE SAYGI DUYUN. ASIRI ELESTIRICI OLMAKTAN VE YARGILAYICI OLMAKTAN �EKININ.

40. HATALI DAVRANISLARINI KONUSARAK UYARIN VE ONA DOGRU OLANI ANLATIN. BASKALARININ YANINDA ONU K���K D�S�RMEYIN. ONUN BASARISIZLIKLARINI B�Y�TMEYIN. BASKALARI ILE KIYASLAMAYIN. KABILIYETLERINI FARKEDIN VE TESVIK EDIN. TOPLULUK I�ERISINDE S�Z ALMASI I�IN TESVIK EDIN.

41. ONU SIK SIK SEVDIGINIZI S�YLEYIN. ONUN I�IN �NEMLI OLAN SEYLERE SIZ DE �NEM VERIN. ONUN �NEMLI G�NLERINI UNUTMAYIN SADECE ONUN I�IN AYIRDIGINIZ ZAMANLAR OLSUN. YANLIS VE UYGUNSUZ CEZALANDIRMADAN KA�ININ.

42. ONDAN BEKLENTILERINIZ �OK ASIRI OLMASIN. ONA YASINDAN VE OLDUGUNDAN K���KM�S GIBI DAVRANMAYIN ONUNLA BIRLIKTE SOSYAL AKTIVITELERDE BULUNUN.

43. ILGINIZE TESEKK�R EDERIZ UZM.PSK.DAN. ELIF �NAL