Voorlichting bij obesitas en roken

1. Voorlichting bij obesitas en roken Lastig voor de verloskundige? Kennispoort, 18 december 2008 Bert Zeegers, Marlein Ausems

2. Normale werkdag: zwangerschaps-controle overgewicht/obesitas of roken Morbiditeit o.a. hypertensie, preterme geboorte, abruptio placentae • Perinatale sterfte: • PAR obesitas 9%; PAR roken 12%

3. Onderzoeksvraag Welke aanpak gebruiken 1ste lijns verloskundigen bij de uitvoering van hun voorlichterrol (overgewicht/obesitas en roken) en hoe denken zij hierover? Methode • Focusgroepinterview 8x • 58 verloskundigen, 5 studenten • Semi-gestructureerde vragenroute • Data-Analyse: Nvivo

4. Resultaten: voedingsvoorlichting bestemd voor cliënten met overgewicht/obesitas? Hoe? • Informeren: • vrijwel altijd • Begeleiden: • heel enkele keer • Verwijzen: • enkele keer Wat? • Standaard voedingsvoorlichting • vrijwel altijd Additioneel: • Advies niet veel aankomen • enkele keer • Dieper ingaan voedingspatroon • enkele keer • Lange termijn gevolgen • enkele keer extra ≥ ½ uur: enkele keer Wanneer? • Intake: • nauwelijks • Vervolgconsult: • soms • Kraambed: • soms • 6 weken pp: • heel enkele keer

5. Gezondheidswinst enkele keer minder diabetes, pre-eclampsia Geen gezondheidswinst soms niet oplosbaar in zwangerschap Lastigvaak kwetsbaar zelfvertrouwen beladen onderwerp wegen Hoe denken verloskundigen over voedingsvoorlichting bestemd voor cliënten met overgewicht/obesitas? …..ik het heel moeilijk vind om iemand op zwaarlijvigheid te benaderen om de simpele reden omdat je nooit weet waarom ze zo zwaarlijvig is. Ik vind dat heel gevaarlijk en zeer pijnlijk.

6. Gezondheidswinst enkele keer minder diabetes, pre-eclampsia Geen gezondheidswinst soms niet oplosbaar in zwangerschap Lastigvaak kwetsbaar zelfvertrouwen beladen onderwerp wegen Geen verloskundige taak vaak Hoe denken verloskundigen over voedingsvoorlichting bestemd voor cliënten met overgewicht/ obesitas? Ik vind dat onze taak ook niet. Wij zijn verloskundigen, ik bedoel, als ze dat zou interesseren zou ik verwijzen naar een diëtiste. Buiten het feit dat….. …..ik het heel moeilijk vind om iemand op zwaarlijvigheid te benaderen om de simpele reden omdat je nooit weet waarom ze zo zwaarlijvig is. Ik vind dat heel gevaarlijk en zeer pijnlijk.

7. Nadelen en voordelenvoedingsvoorlichting bestemd voor cliënten met overgewicht/ obesitas? NADELEN • Kwetsen vaak • Ongerustheid een enkele keer • Schuldgevoelens een enkele keer • Vertrouwensband vaak • Verlies van cliënten een enkele keer • Moeilijk te controleren een enkele keer VOORDELEN • Cliënten meer bewust enkele keer lange termijn

8. Sociale invloed en intentie • Geen idee hoe collega’s het doen meestal • Veel minder dan collega's (‘de experts’) enkele keer • Cliënte zit er niet op te wachten meerdere keren Ik zou er als obese zwangere volgens mij supergek van worden als ze weer erover begonnen. • Nee, niet van plan vaak • Meer verwijzen naar diëtiste enkele keer • Bij beschikbaar komen betere aanpak enkele keer …dan wel… → Scholingsbehoefte enkele Sociale invloed Intentie

9. Eigen effectiviteitHoe goed lukt het om voedingsvoorlichting te geven aan cliënten met overgewicht of obesitas? • Goed vaak • algemene voorlichting over gezonde voeding • Minder goed vaak • bij cliënten met overgewicht of obesitas Goed, daar komt iemand en die vertelt mij van: ‘ik heb een BMI van 35 en ik weet niet hoe ik dat moet gaan veranderen’. Ik vind het te ver gaan dat ik dan met iemand een heel voedingspatroon moet gaan opstellen. Dat vind ik voor mij als verloskundige, dan denk ik, daar is een diëtiste voor. Ik signaleer het wel en stuur ze door

10. Cliënt gerelateerd schaamtegevoelens vaak SES, opvoeding enkele keren Nederlandse taal enkele keren gemakzucht enkele keren correct eetgedrag een enkele keer wegen vaak achterliggende medische oorzaak een enkele keer Praktijk gerelateerd kost veel tijd vaak veel onderwerpen bij intake vaak deskundigheid vaak moment van voorlichting vaak preconceptiezorg kraambed zelf overgewicht/obees enkele keer Barrières

11. Hoe? • Informeren (alg.): • meestal • Begeleiden: • heel enkele keer • Verwijzen: • soms Wat? • Advies stoppen: • meestal • Advies minderen: • enkele keer • Bewust maken: • enkele keer • Motivatie inschatten: • impliciet (vaak) • expliciet (enkele keer) • Partner: • vaak Resultaten: Rookvoorlichting Wanneer? • Intake: • meestal • Vervolgconsult: • soms • Kraambed: • meestal • 6 weken pp: • soms Totaal • 5-10 minuten: • meestal

12. Hoe denken verloskundigen over rookvoorlichting? • Belangrijk meestal Maar: weinig overtuigd dat prenatale voorlichtingbijdraagt aan daling perinatale sterfte • Lastig meestal • Vanuit professioneel oogpunt doen (taak) meestal • Juridisch indekken een enkele keer • Als persoonlijke opdracht enkele kerenIk ben erg tegen roken • Eigen verantwoordelijkheid meestal Het is onze taak om ze te informeren over de risico’s maar het is hun verantwoordelijkheid om op te houden.

13. Nadelen en voordelenvan rookvoorlichting NADELEN • Schaden van een goede band met cliënte meestalgeen politieagent • Kost veel tijd meestal VOORDELEN • Cliënten meer bewust enkele keer

14. Eigen effectiviteitHoe goed lukt het om rookvoorlichting te geven? • GOED in het geven van voorlichting, MINDER GOED in begeleiden stopproces vaak • Te veel cliënten blijven roken soms Als het resultaat moet zijn dat je wilt dat mensen stoppen met roken dan denk ik dat je weinig effectief bent

15. Sociale invloed en intentie • Inhoudelijk hetzelfde als collega’s, vaak maar manier waarop verschilt • Cliënte vindt het belangrijk soms volgens mij verwachten ze het • Nee, niet van plan vaak • Ja, voorlichtingsavonden organiseren enkele keer → Scholingsbehoefte enkele Sociale invloed Intentie

16. Cliënt gerelateerd lage motivatie vaak verslaving vaak rokende partner sommige lage SES vaak taalbarrière enkele keer onderrapportage enkele keer misconcepties enkele keer Praktijk gerelateerd kost veel tijd vaak veel onderwerpen bij intake vaak Barrières

17. verloskundige aan het woord geweest… Wat betekenen de resultaten voor de cliënte? Wat betekenen de resultaten voor de begeleiding van de cliënte?

18. Lastig! Bespreekbaar maken Gedragsverandering Ketenzorg / taak verloskundige (ondersteuning) • de begeleiding van de cliënte verdient blijvend aandacht verloskundige praktijkorganisatie opleiding / onderzoek / KNOV / overheid

19. Dank aan alle verloskundigendeelgenomen aan de focusgroepinterviews marlein.ausems@av-m.nl b.zeegers@av-m.nl www.av-m.nl