Vrste radova - r adovi u časopisima - o riginalni naučni članak ( Original scientific article )

1. Vrste radova • - radovi u časopisima • - originalni naučni članak (Original scientific article) • - pregledni članak (Review article) • - strukovni (stručni) rad (Professional papers) • - pismo uredništvu • - prethodno saopštenje (Preliminary communications) • izlaganje na naučnim skupovima (Conference paper) • - teze (završni radovi, diplomski radovi, specijalistički radovi, • magistarski radovi i doktorske disertacije)

2. FAZE ISTRAŽIVAČKOG RADA • formulisanje hipoteze, definisanje problema • planiranje istraživanja i nabavka literature • eksperimentalni rad • analiza rezultata • zaključivanje • - pisanje rada

3. DEFINISANJE PROBLEMA • - aktuelnost oblasti • naučno-stručna i društvena opravdanost • nedostatak znanja o problemu • mogućnost obrade problema • koristi od dobijenih rezultata • sklonost  i sposobnost istraživača-autora prema konkretnoj oblasti • PRIKUPLJANJE PODATAKA O PROBLEMU • - proučavanje dokumenata nosioca informacija o problemu • -časopisi (SCI lista, ostale medjunarodne baze podataka) • - monografije, teze, studije, knjige • - sapštenja sa kongresa, simpozijuma, stručnih sastanaka • - referentna dela (enciklopedije, rečnici, leksikoni,adresari, vodiči, itd.) • literatura: štampani ili elektronski format • -internet:

4. PRINCIPI PISANJA RADA • se uglavnom novijom informacijom vezanom za rešavanje problema, sa izuzetkom kada se radi o istorijatu • ne unositi beznačajne činjenice, koristiti samo značajne informacije usko vezane za temu • izbegavati bespotrebno ponavljanje već iznetog iz prethodnih poglavlja • jedinstvo i sklad podrazumeva postepeno prelaženje iz jednog dela rada u drugi, sa ciljem stvaranja jedinstvene cjeline • - originalnost rada - apsolutna originalnost je malo moguća. Inajmanji doprinos u rešavanju nekog naučno-stručnog problema danas, ogromni je doprinos svakog pojedinca - istraživača.

5. PROTOKOL PISANJA RADA Logički redosled pisanja: Naslov rada Abstract (rezime) Uvod Pregled literature (dosadašnja istraživanja) Materijal i metode Rezultati Diskusija Zaključak Literatura (reference) Prilog

6. NASLOV RADA • naslov treba da bude jasan, precizan, potpun i po mogućnosti kraći (ko, šta, kako?) • - osobine dobrih naslova su: • - da se lako pamte • - da provociraju čitaoca na razmišljanje • da privlači pažnju i budi interesovanje • - treba da ukazuje na suštinu sadržaja rada, zbog obrade i indeksiranja za baze podataka - key words (ključna reč)  • Preporučuje se da maksimalna dužina naslova bude 70 slova.

7. REZIME - sažeto informisanje osadržini rada ili opis temerada Sadržaj i struktura: - glavni aspekti rada dati u150-250 reči po sledećemredosledu: - svrha/cilj rada, - materijal i metode, - glavnirezultati i - osnovni zaključci Stil: prošlo vreme

8. UVOD (šta, zašto?) • kraći deo rada, direktno ukazuje na značaj problema • produžena ruka naslova! • - formulacija i definisanje problema • nagoveštava cilj u zadnjoj rečenici naucni rad 3 pasusa: I od opšeg ka spacifičnom II šta se zna III šta je tip rada, kakav je uzorak CILJ ?

9. PREGLED LITERATURE  (DOSADAŠNJA ISTRAŽIVANJA) • dosadašnja i sadašnja istraživanja o problemu koji se obrađuje • obim pisanja ovog poglavlja zavisi od "težine" rada (problema) • puno vremena za "izvore" informacija • konkretna naučno-stručna literatura • citiranje domaćih i stranih autora • - dokaz poznavanja materije o kojoj sa piše - teorijska hipoteza • STIL • - upotrebiti podnaslove • -prošlo vrijeme • pozivati se na jedinice iz popisa literature u tekstu • odgovarajućim brojem u uglastim zagradama, npr. ".... u [7] je • pokazano ...„ • ILI navođenjem autora, npr „u radu (James, 2007) pokazano je...”

10. MATERIJAL I METODE (šta, kada, kako, koliko?) • - detaljan opis načina rada • vrijeme i mjesto istraživanja (opis) • predmet istraživanja • način istraživanja (eksperimentalna procedura) • način obrade podataka - statistička metodologija

11. METODE ISTRAŽIVANJA -Najčešće primijenjene metode naučnog istraživanja su: induktivna i deduktivna metoda, metoda analize i sinteze, metoda apstrakcije i konkretizacije, metoda generalizacije i specijalizacije, metoda dokazivanja i opovrgavanja, metoda klasifikacije, metoda deskripcije, metoda kompilacije, komparativna metoda, statistička metoda, matematička metoda, metoda modeliranja, kibernetička metoda, eksperimentalna metoda, dijalektička metoda, istorijska metoda, genetička metoda, teorija sistema kao metoda, aksiomatska metoda, metoda idealnih tipova, empirijska metoda, metoda studija slučaja, metoda anketiranja, metoda intervjuiranja, metoda opažanja, metoda brojenja, metoda mjerenja, Delfi metoda, metoda "mozaika" i ostale naučne metode.

12. Induktivna metoda je sistemska primjena induktivnog načina zaključivanja kojim se na osnovu analize pojedinačnih činjenica dolazi do zaključka o opštem sudu, od zapažanja konkretnih pojedinačnih slučajeva dolazi do opštih zaključaka. Deduktivna metoda je sistemska primjena deduktivnog načina zaključivanja u kojemu se iz opštih sudova izvode posebni i pojedinačni zaključci. Najvažniji elementi deduktivne metode su postupci metoda analize, sinteze, apstrakcije, generalizacije i specijalizacije. Metoda analize je postupak naučnog istraživanja raščlanjivanjem složenih pojmova, sudova i zaključaka na njihove jednostavnije sastavne dijelove i elemente. Postoje dvije vrste analize: deskriptivna, kada se opisuju elementi neke cjeline i eksplikativna, kada se pokušava objasniti određena cjelina na osnovu njenih dijelova. Metoda sinteze je postupak naučnog istraživanja i objašnjavanja stvarnosti putem sinteze jednostavnih sudova u složenije. Apstrakcija je misaoni postupak bilo kakvog odvajanja, bilo odvajanje opšteg i eliminisanje posebnog, bilo misaoni postupak odvajanja posebnog i individualnog, zanemarivanje opšteg.

13. Konkretizacija je postupak suprotan apstrakciji. Konkretizacija može biti: shvatanje jedinstva apstraktno-opšteg u posebnom i individualnom, shvatanje jedinstva apstraktno-posebnog s opštim u svakom predmetu ili pojavi. Metoda generalizacije je misaoni postupak uopštavanja kojim se od jednog posebnog pojma dolazi do uopštenijeg koji je po stepenu viši od ostalih pojedinačnih. Metoda specijalizacije je postupak kojim se od opšteg pojma dolazi do novog pojma, manjeg obima a većeg sadržaja. Dokazivanje je jedna od najvažnijih naučnih metoda u kojoj su inkorporirane skoro sve metode i svi posebni metodički postupci: analiza i sinteza, generalizacije i specijalizacija, indukcija i dedukcija, apstrakcija i konkretizacija. Svrha metode je utvrditi tačnost neke spoznaje. Suprotan postupak u odnosu na postupak dokazivanja je osporavanje. Klasifikacija je sistematska i potpuna podjela opštega pojma na posebne, u okviru obima pojma.

14. Metoda deskripcije je postupak jednostavnog opisivanja ili očitavanja činjenica, procesa i predmeta u prirodi i društvu te njihovih empirijskih potvrđivanja odnosa i veza, ali bez naučnog tumačenja i objašnjavanja. Metoda kompilacije je postupak preuzimanja tuđih rezultata naučnoistraživačkog rada, odnosno tuđih opažanja, stavova, zaključaka i spoznaja. Komparativna metoda je postupak uspoređivanjaistih ih srodnih pojava ili utvrđivanja njihove sličnosti u ponašanju iintenzitetu i razlika među njima. Statistika je nauka o metodama pomoću kojih analiziramo pojave koje nas okružuju, tako da pomoću grafikona i izračunatih pokazatelja otkrivamo njihove strukture, karakteristike i zakonitosti u pojedinim vremenskim intervalima te uzročno-posljedične veze između tih pojava. Ispitivanje dijela skupa na osnovu slučajnog izbora jedinica naziva se metoda uzoraka. Matematička metoda je naučni sistemski postupak koji se sastoji u primjeni matematičke logike, matematičkih relacija, matematičkih simbola i matematičkih operacija u naučnoistraživačkom radu.

15. Metoda modeliranja je istraživački postupak s pomoću kojega se generiše model koji može: zamijeniti stvarnu pojavu i kojeg eksperimentalno ili simulacijom možemo istraživati te prenositi dobivene podatke sa modela na realnu pojavu.

16. REZULTATI RADA (šta?) • - Najvažniji, ujedno i najteži deo rada • - rezultati rada po logičnom redosledu • - prikazuju se tabelarno i grafički (numerički i deskriptivno) • - odvojiti bitno od nebitnog • - kratak opis tabele (grafikona) bez ponavljanja tabele • statističku značajnost prikazati numerički ispod tabele • sa kvantitativnih činjenica prelazi na razmatranje, uočavanje odnosa, donošenje ocena i sudova, potvrde ili odbacivanja prethodno postavljene hipoteze.

17. DISKUSIJA (zašto, čemu sve to?) • uopštavanje: objašnjavanje dobijenih rezultata rada (koriste se "male diskusije" ispod tabela) • - analize, objašnjenja, komentari u cilju što bolje prezentacije rezultata rada • uočavanje statistički značajnih rezultata rada • spoj literature i rezultata rada • kreativnost, znanje, iskustvo autora u odnosu na rezultate • citiranje domaćih i stranih autora • - u slučaju visoke statističke značajnosti rezultata rada, priprema obaranja teorijske hipoteze

18. ZAKLJUČAK • kratak i jasan odgovor na cilj i hipoteze rada • završno mišljenje autora, proisteklo iz statistički značajnih rezultata rada • poštovanje etičkih normi u naučno-istraživačkom radu • - taksativno, u obliku kratkih rečenica

19. LITERATURA  (REFERENCE) • Lista literaturnih izvora: • - abecedni red (Adams, 2003) ili • po redosledu pojavljivanja u radu [1], [3-7]….. • Epstein, E. (2011) naziv rada, naziv časopisa, broj časopisa, izdavač i broj stranice od – do.

20. Kako izabrati bolje riječi, rečenice i pasuse ? • (odnosi se na sve djelove rada) • - jednostavne, kratke riječi • - bez žargona • - bez suvišnih riječi • kratke rečenice sa subjektom i predikatom • -ne koristiti potencijal umesto glagolskih oblika kaošto su perfekat i prezent • - pisati rečenice kraće od 40 riječi • - pasusi koji se nadovezuju jedan na drugi • - pogodni prelazi (zbog toga, međutim, naime, nedavno, nešto specifičnije, slično...)