2013 het ongeluksgetal in een ongelukkig jaar?

1. 2013 het ongeluksgetal in een ongelukkig jaar? Doetinchem | 26 september 2013 Paul Schnabel

2. Global competitiveness report 2012-2013(144 landen) • Nederland 5, en terug naar 8 (2014) • Labor market efficiency 17 • Flexibility of wagedetermination 130 • Hiringandfiringpractices 126 • Payand Productivity 67 • Maar ook: Cooperation in labor-employerrelations 4 • Hoge score kwaliteit onderwijs, zorg, infrastructuur, overheid, concurrentievermogen bedrijfsleven, innovatieacceptatie

3. 10 jaar ontwikkeling/verandering – 2000/2002 – 2010/2011

4. Nederland internationaal • Bevolking: nr. 8. van de EU-28 • Inkomen per hoofd van de bevolking: nr. 2 na Luxemburg (36.000 euro) in 2010, nu nr 5 • Absolute omvang BBP: nr. 17 van de wereld • Exportpositie: nr. 7 van de wereld (EU nr. 2) • Arbeidsparticipatie m/v: nr. 1 of 2 in de EU (67 / 77%)

5. Nederland internationaal • (Bijna) laagste werkloosheid: nr. 2 EU in 2010, nu nr. 5 • Wereld Misere Index: beste score • World Happiness Report: nr. 4 Altijd in de topgroep, maar blijft dat zo?

6. ‘Donkere wolken …’ • Staatsschuld van 40% (2007) naar 75% BBP (450 miljard euro) • Overheidstekort: 2012 4,5% - 2013 3,3%- 2014? • Hypotheekschuld 105% BBP (630 miljard euro) • Werkloosheid loopt snel op, nu 700.000 (8%) • In vijf jaar drie keer zo veel faillissementen (12.500)

7. ‘Donkere wolken …’ • Economische groei negatief (-1,5%), BBP stagneert bij 600 miljard, had al 650/660 moeten zijn • Weinig nieuwe huizen in bouw, dalende prijzen • Pensioen onzeker en later: geen indexatie, afstempeling • Sociale zekerheid wordt (sterk) beperkt • Toekomst Euro nog steeds onzeker • Te groot overschot lopende rekening

8. Bruggen slaanRegeerakkoord VVD - PvdA | 29/10/2012 • Twee angsten: • Overheid loopt burger in de weg (VVD) • Overheid laat mensen in de steek (PvdA) • Regeerakkoord: • Eigen verantwoordelijkheid, tenzij… • ‘Nederland sterker uit de crisis’: Zuinige overheid, innovatie, werk, integratie, veiligheid, Europa/Euro • Slotakkoord: • Kansen pakken, problemen oplossen, bruggen slaan

9. ‘Bruggen slaan’ Rutte II • ‘Gearrangeerd huwelijk’ VVD - PvdA • Veilige meerderheid voor twee bijna gelijk grote partijen • ‘Hete adem in de nek’ - SP, 50plus en PVV houden VVD en PvdA bij elkaar • Continuïteit en stabiliteit nodig en gewenst • ‘Geen leuke dingen voor de mensen’

10. ‘Bruggen slaan’ Rutte II • Meer bezuinigen, meer eigen verantwoordelijkheid, meer Europa - kan de bruggen wegslaan • Van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving • Meer vaste lasten, minder vrij besteedbaar inkomen

11. Miljoenennota 2014 • Inkomsten Rijk 249 miljard (12,0 gas)Uitgaven Rijk 267 miljard • EMU saldo rijk/gemeenten 20 miljard (3,3%) • Grootste posten uitgaven rijk: • Sociale zekerheid 79 miljard • Zorg 79 miljard • Onderwijs 35 miljard

12. Miljoenennota 2014 • Gemeentefonds 20 miljard • Infrastructuur 10 miljard • Veiligheid10 miljard • Garantiestelling 2013 217 miljardachterborgstelling 250 miljard deelnemingen/leningen 70 miljard

13. Politiek en samenleving‘Het grote ongenoegen’

14. De veranderende verzorgingsstaat • Angelsaksisch model: lage uitkeringen • Korte duur, bijstandsniveau - lower class (participatiewet) • Alles voor iedereen, maar particuliere alternatieven • Skandinavisch model: iedereen moet werken • Hoog niveau voorzieningen en uitkeringen (middleclass) • ‘Decentralisatie’ uitvoering naar gemeenten • Rijnlands model: geen tweedeling, statusbehoud gezin • Zorg/onderwijs middle class: eigen bijdragen naar draagkracht

17. Tevredenheid met het eigen leven en een gunstig vergelijkend oordeel over de levenskwaliteit in eigen land, EU-bevolking van 15+ in 2010, in procenten

18. De stemming in het land • ‘Tevreden met het eigen leven, minder tevreden met de samenleving, ontevreden met de politiek’ • ‘De anderen moeten veranderen’ • ‘De zacht van binnen, hard van buiten samenleving’ • Nederland is van een high trust society een medium trust society en in veel opzichten een mistrustsociety geworden • Groeiende kloof hoger vslager opgeleiden

19. ‘Onbehagen…’ • Minder te winnen dan te verliezen • Kinderen krijgen het niet beter dan de ouders • Nederland is in Europa te ‘naïef’ • Verbieden en straffen als nieuwe maakbaarheid • ‘Vroeger was het beter…’ • Links-rechtsverdeling wordt nationaal-internationaal, progressief-conservatief, hoogopgeleid-laagopgeleid

20. De opkomst van het moderne conservatisme Behoud van de waarden en de prestaties van de twintigste eeuw • Het gevoel van nationale eenheid en samenhang (jaren veertig/vijftig) • Het behoud van de sociale zekerheid en de verzorgingsstaat (jaren vijftig/zestig) • Het behoud van de persoonlijke vrijheden (jaren zestig/zeventig) Het verlangen naar solidariteit, loyaliteit, homogeniteit en consensus…

21. Modern conservatisme Behoud verzorgingsstaat Behoud persoonlijke vrijheid Behoud burgerlijke samenleving Behoud nationale identiteit Behoud sociale veiligheid Behoud welvaart Geen • EU-richtlijnen • ‘Massa-immigratie’ • Islamisering • Gedoogbeleid • Verheffing

22. Van behoudzucht naar beduchtheid • Werkloosheid loopt op - kortere / lagere uitkeringen • Welvaart gaat dalen - dalend BBP / hogere lasten • Wonen wordt duurder - hogere huur / lagere aftrek • Weer meer zelf verantwoordelijk voor ouderenzorg • Waar moet dat heen met de kosten van de gezondheidszorg?

23. Werken en niet (meer) werken

24. Aan de slag (2011) 15 - 65 jr. (12 uur en meer per week) • Aantal werknemers 6,3 miljoen • Vaste arbeidsrelatie 5,7 miljoen • Flexibele arbeidsrelatie 0,6 miljoen • Aantal zelfstandigen 1,1 miljoen • ZZP-ers0,7 - 0,8 miljoen • Werkend in deeltijd (12-35 uur) 3,0 miljoen • Werkend 35 uur en meer 4,3 miljoen • Werkend 1 - 12 uur per week 0,8 miljoen

25. Netto-arbeidsparticipatie, 2010, 15 - 64 jr.

26. Netto arbeidsparticipatie naar opleidingsniveau 2010 • Laag opgeleid 47,2% • Middelbaar 70,9% • Hoog opgeleid 83,5% NL. totaal (15 - 64 jr.) 67,1% (M. 74,4; V. 59,7)

29. Niet (meer) aan de slag (2011) 15 - 65 jr. • Totaal met uitkering2,0 miljoen • WW 270.000 • WAO/WIA 620.000 • WAJONG 215.000 • Bijstand 350.000 • Vut/vervroegd pensioen 500.000 • 2013 stijging tot 2,5 miljoen plus 2,7 miljoen 65 plus

30. Nog aan de slag na 65 jaar (2010) (65 - 74 jaar) • Totaal 131.000 (91.000 M., 40.000 V.) - 8% - • 65 - 69 jr. 93.000 • 70 - 74 jr. 38.000 • Inmiddels meer dan 150.000 werkenden boven 65

31. De ZZP’er: zonder zekerheid, zonder pensioen? • ZZP : meer dan 750.000 • Gedwongen en vrijwillig • Aantrekkelijk bij hoogconjunctuur, problematisch bij aanhouding recessie • Ongedeeld risico – geen solidariteit – weinig kapitaal • Uitstel/afstel voorzieningen arbeidsongeschiktheid/pensioen Oplossing - Eigen algemene basisvoorziening? PPI? Bedrijfstakpensioenfonds? ‘Mild’ bijstandsregeling? • Belangenbehartiging

32. Inkomen onder armoedegrens, 2011 • Totaal 6,9% • 65+ alleen 4,9% • 65+ paar 2,1% • Ouderen totaal 3,1% • Kinderen totaal 11,1% • Volwassenen totaal 7,1%

33. Vermogens en huishoudens, 2009

34. Leven in Nederland

35. Feiten 2020 • Bevolking 17 miljoen (plus 0,5 miljoen) • Jonger dan 20 jaar 3,7 miljoen (min 0,2 miljoen) • Boven 65 jaar 3,3 miljoen (plus 0,8 miljoen) (19,7%) • Niet-westers 2,2 miljoen (plus 0,4 miljoen)

36. Feiten 2020 • Levensverwachting Mannen 80,3 jaar (78,7) • Levensverwachting Vrouwen 83,3 jaar (82,6) • Geen grote veranderingen in geboorte- en sterftecijfers. Inwoneraantal blijft nog licht stijgen. Alleen de grensgebieden verliezen inwoners ('krimp') • Snelste bevolkingsgroei 1900-nu (ruim 3x)

37. Belangrijke veranderingen • Meer en kleinere huishoudens 7,8 miljoen (7,3 miljoen) • Meer eenpersoonshuishoudens (40%) • Ieder huishouden alles zelf, ieder lid huishouden alles zelf • Meer dan 100% gsm, tv, pc (nu al over 95% incl. internet) • Nu 7,6 miljoen personenauto’s (20% hh.meer dan één), door naar 8 miljoen • Nu 7,4 miljoen woningen plus 30.000(?) per jaar • Heel dure leefvorm, maar geen kans op nieuwe collectievere leefvormen

38. Lage bevolkingsgroei, hoge huishoudensgroei • 7 miljoen  2020: 7,9 miljoen • grotere huizen met minder bewoners • meer eigen woningbezit (2/3) • sinds 1900: verdubbeling kamers, halvering bewoners (2,3) • meer kubieke meters op minder vierkante meters • meer ruimte, meer comfort, meer koop, meer grondgebonden • plaats voor de auto, en de tuin als buitenhuiskamer

39. Bijzondere bouwopgave Nederland • 1900 5 miljoen inwoners 1 miljoen huizen • 1950 10 miljoen 2 miljoen huizen • 2007 16,5 miljoen 7 miljoen huizen • 2020 17/18 miljoen 8/8,5 miljoen huizen Snelste en grootste bevolkingsgroei in Europa 1900-2000: 3 x bevolking, 6 x huishoudens

40. Het wonen en het Rijk (2011) • Netto hypotheekrente (4 milj. hh.) 10,1 miljard • Huurtoeslag (1,1 milj. hh.) 2,2 miljard • Eigen aandeel OZ-belasting (4,1 milj. hh.) 1,0 miljard • Overdrachtsbelasting (120.000) 1,9 miljard Lasten Rijk - 9,1 miljard

41. Grote veranderingen • Meer huishoudens (7,4 miljoen) • Snelle groei aantal eenpersoonshuishoudens (35%) • Meer ruimte per hh.en per persoon • De auto en de buitenhuiskamer • Meer voorzieningen (2ewc, 2e bad) • Meer isolatie (geluid, energie) • Ruimte voor ‘nieuwe werken’

42. Krimp in de periferie, kramp in de kern Nederland: van Randstad naar Handstad • Vanuit de kern groei langs de verbindingslijnen • A2 - Amsterdam - Eindhovende spil van Nederland • A12 - Den Haag - Arnhem

44. Echte krimp in z. Limburg, no. Groningen en w. Zeeuws Vlaanderen, beginnende krimp in Twente en achterhoek Krimp is in Nederland verplaatsing naar Randstad Regionale effecten: • Vergrijzing • Verarming • Verschraling

45. Aanpassingsproblemen en nieuwe kansen • Krimp ook aan de andere kant van de grens • Herschikking van de eigen regio (Achterhoek 2020) • Vermijden lokale concurrentie • Heroriëntatie op functie in Nederland: kort en lang verblijfstoerisme, tweede huizen/buitenplaatsen, nieuwe kleinschalige landbouw, wijnbouw, overloop Arnhem/Nijmegen, zorgboerderijen • Beter uitgangspunt dan Groningen, Zeeuws Vlaanderen, Parkstad Limburg

46. 2013 het ongeluksgetal in een ongelukkig jaar? Doetinchem | 26 september 2013 | Paul Schnabel