ROMAN

1. ROMAN Sevcan ÖZDEN Sultanahmet Anadolu Teknik, Teknik Lise ve Endüstri Meslek Lisesi Müdür Yardımcısı

2. ROMAN Yaşanmış  ya da   yaşanabilir   olayları,  yer,  zaman,  çevre   ve insan  unsurlarına   dayanarak,  geniş  bir  bakış  açısıyla anlatan  yazı  türüne  roman  denir.

3.   ÖZELLİKLERİ • Konusu  insan  ve   dünyadır. • Gerçek   yaşamı  yansıtmaya    çalışır. • Anlattığı   olay,  çevre   ve  kişiler, gerçek yaşamdan  alınır. • Olay  ve  kişileri  ayrıntılı  anlatma,   tahlil  ve  tasvirlere  çok  yer  verme,   bir  ana  olay  etrafında   bir  çok  küçük  olaya yer  verme bakımından   hikâye   türünden  ayrılır.

4. Tarihsel Gelişimi: Roman türünün ilk örneğini ilk defa  XVI.  yüzyılda   İspanyol   yazar    Miguel  de Cervontes (Mişel dö Servantes) “Don Kişot”  adlı eseriyle  vermiştir. XVII. yüzyılda Madema  de  La Fayette “Princesse  de  Clevs” adlı  eseriyle  onu  takip  etmiş;  XIX.  yüzyılda  gelişen  romantizm ve realizm  akımları  bu  türün  de  gelişmesinde  etkili  olmuştur.

5. Türk  Edebiyatında daha önceleri  bu  türün yerini  tutan  MESNEVİLER  vardı.Batılı  anlamdaki  roman türü  bizde  önce  çevirilerle  başlar. • İlk  olarak  Yusuf  Kâmil  Paşa    Fransız  yazar  Fenelon’dan“Telmaque”adlı  eseri  çevirmiş; sonra  Wictor  Hugo’dan  “Sefiller”, Daniel Defo’dan “Robinsun  Crosoe” ve  Alexandre  Dumas‘dan “Monte   Criesto”   çevrilmiştir. • Bizde  ilk  yerli  romanı  Şemsettin  Sami “Taaşşuk   u    Talat   ve  Fitnat  adlı  eseriyle   vermiştir. • Daha  sonra  Namık  Kemal  “İntibah “ adlı eseriyle  ilk  edebi  roman  örneğini    Halit   Ziya   Uşaklıgil  “Mai  ve  SİYAH “la  ilk  modern  roman  örneğini  vermişlerdir.  Bunları   • “Araba   Sevdası “  adlı  romanıyla Recaizade Mahmut Ekrem, “Eylül”  adlı  romanıyla     Mehmet  Rauf   takip  eder .

6. Milli Mücadele  döneminde   Halide  Edip  “Ateşten Gömlek“; Yakup Kadri KaraosmanoğluYaban”; Reşat  Nuri , “Çalıkuşu”  romanlarıyla  bu  türü  mükemmele  ulaştırır.

7. ROMAN ÇEŞİTLERİ • KONULARINA GÖRE 1. Tarihi   Roman :  Tarihteki  olay  ya  da kişileri  konu  alan  romanlardır.  Yazar  tarihi  gerçekleri  kendi  hayal   gücüyle  birleştirerek  anlatır., 2.Macera Romanı: Günlük hayatta  her  zaman  rastlanmayan,   şaşırtıcı,  sürükleyici,  esrarengiz olayları anlatan  romanlardır. “Serüven  Romanları”  da  denir.  Bir  araştırma  ve  izlemeyi  anlatan  “Polisiye Roman”  alışılmışın dışında  uzak  yerleri  ve   yaşamları    anlatan” Egzotik  Romanlar”  da  bu gruba )- girer.

8. 3) Sosyal   Roman : İnsan  yaşamının sınırsız  kültür  birikimi  içinde  yer alan  ve insanı  derinden etkileyen  toplumsal, siyasi  olaylar, inançlar, gelenek ve görenekleri    bazen  eleştirisel,  bazen  de  bilimsel    açıdan  ele  alıp   anlatan  romanlardır. 4)-  Psikolojik   Roman :  ( Tahlil  Romanı  ) :   Dış  alemdeki  olaylardan   çok ,  kahramanların  iç  dünyasını,    ruh  hallerini  ele  alarak       kişilerin  toplumla  ilişkilerini,   bunların  birbirinden    nasıl  etkilendiklerini  anlatan  romanlardır. 5)  Otobiyografik   Roman: Yazarın  kendi  yaşamın  anlattığı  romanlardır.  Dünya  edebiyatında  Alfonse   Dode’nin  “Küçük    Şeyler”, bizim  edebiyatımızda:  Y.  Kadri   Karaosmanoğlu’nun  “Anamın  Kitabı “.  P.  Safa’nın  “Dokuzuncu  Hariciye  Koğuşu” bu türün örnekleridir.

9. B) KONULARIN  IŞLENİŞİNE  GÖRE  ROMANLAR: • 1 – Romantik  Roman: Romantik  akıma  uygun  olarak,  duygu  ve  hayallerin    ön  plânda  olduğu  romanlardır.(  İntibah”,   “Eylül”,   “Mai  Ve   Siyah”   gibi  ) • 2 –Realist   Roman  :  Gerçekçi  akıma  uygun   olarak  gözlem  ve  deneyimin duygu  ve  hayalden  daha  ön  plânda  olduğu  akımdır  İlk  örneği  R.  M.  Ekrem’in  “Araba  Sevdası “ adlı eseridir. 3 – Natüralist  Roman:  Bilimsel  araştırmalara  bağlı  kalarak  kahramanlarını  gözlemlerle  seçen  romanlardır.