720 likes | 1.09k Views
GENİŞLETİLMİŞ BAĞIŞIKLAMA PROGRAMI EĞİTİMİ. 07/11/2010. Genişletilmiş bağışıklama programı Aşı takvimi Aşı uygulamaları Soğuk zincir nedir? Frige tag kullanım esasları nelerdir?. GENİŞLETİLMİŞ BAĞIŞIKLAMA PROGRAMI. AMAÇ:
E N D
GENİŞLETİLMİŞ BAĞIŞIKLAMA PROGRAMI EĞİTİMİ 07/11/2010
Genişletilmiş bağışıklama programı • Aşı takvimi • Aşı uygulamaları • Soğuk zincir nedir? • Frige tag kullanım esasları nelerdir?
GENİŞLETİLMİŞ BAĞIŞIKLAMA PROGRAMI AMAÇ: • Aşı ile korunulabilir hastalıklardan kaynaklanan bebek ve çocuk hastalık, sakatlık ve ölümlerini önlemek, • Hassas yaş gruplarına enfeksiyona yakalanmalarından önce ulaşıp bağışıklanmalarını sağlamak, • Etkinliği korunmuş aşı ile yüksek aşılama oranlarına ulaşmaktır.
GBPHedef • Aşı ile korunulabilir onbir hastalığın morbidite ve mortalitesinin azaltılmasıdır. • - Difteri • - Boğmaca • - Tetanos • - Kızamık • - Tüberküloz • - Polio • - Hepatit B • - Kızamıkçık • - Kabakulak • - Hemofilus influenza tip b (Hib) • -Pnömokok
GBP - HEDEFLERİ: • Her bir antijende %95 aşılama oranına ulaşmak ve devamlılığını sağlamak, • 12-23 aylık bebeklerin %90’ını tam aşılı hale getirmek, • Okul çağı çocuklarının rapel aşılarını tamamlamak, • 5 yaş altı (0-59 aylık) eksik aşılı ya da aşısız çocukları belirleyerek aşılarını tamamlamak,
GBP - HEDEFLERİ-2: • Her aile hekimliği düzeyinde %90 aşılama oranlarına ulaşmak ve devamlılığını sağlamak, • Tespit edilen tüm gebelere uygun tetanos dozunu uygulamak. • Kayıt bildirim sistemini güçlendirmek, • Toplum katılımını sağlamak.
Çocukluk Dönemi Aşılama Takvimi Hep B: Hepatit B Aşısı BCG: Bacille Calmette-Guerin Aşısı DaBT-İPA-Hib: Difteri, aselüler Boğmaca, Tetanoz, İnaktif Polio, Hemofilus influenza tip b Aşısı (Beşli Karma aşı) KKK: Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak Aşısı OPA: Oral Polio Aşısı Td: Erişkin Tipi Difteri-Tetanoz Aşısı KPA: 7 Bileşenli Konjuge Pnömokok Aşısı R: Rapel (Pekiştirme)
Aşı uygulama teknikleri • BCG:Sol omuza intradermal(cilt içine) 5-6mm kabarıklık 0 yaşta 0,05 ml, 1 yaş üzerinde 0,1 ml uygulanır. • DaBT-İPA-Hib/DaBT-İPA/DT/Td/Hep B/Hib/KPA: İntramuskuler(IM) 90 o dik açıyla DaBT-İPA-Hib,DT,Td,Hib aşıları 0,5 ml Hepatit B aşısı 10 yaşa kadar 0,5 ml, 10 yaş ve üzeri 1 ml uygulanır. • KKK/Kızamık/Kızamıkçık:Subkutan(cilt altına) 45 o eğik açıyla 0,5 ml uygulanır. • OPA:Ağızdan 2 damla verilir.
Pnömokok, Hep B ve beşli karmanın birlikte uygulandığı durumlarda; beşli karmada daha fazla lokal reaksiyon beklendiğini dikkate alınarak Pnömokok ve Hep B'nin aynı ektremiteden en az 2 cm arayla uygulanması, beşli karmanın ise mutlaka farklı bir ektremiteden uygulanması yaklaşımı benimsendiğinde; ASİE riski daha az, tanısı ve takibi daha kolay olacaktır.
Aşı öncesi genel durumu iyi, sağlıklıçocukların ateşinin ölçülmesine vefizik muayene yapılmasına gerek yoktur. Ancakkontrendikasyonlar mutlaka sorgulanmalıdır. Aşı öncesiçocuğun hasta olup olmadığının sorulması yeterlidir.
Gerçek kontrendikasyonlar(aşının yapılmaması gereken durumlar)-1 1. İleri derecede immün sistem yetmezliği (örneğin kanser tedavisi, yüksek doz steroid kullanımı) 2. Gebelik 3. Trombositopeni 4. Neomisine karşı anafilaksi hikayesi, 5. Jelatine karşı anafilaksi hikayesi
6. Ağır derecede ateşli hastalık (şiddetli ateşli hastalık geçirenler hastalığın akut dönemi geçer geçmez aşılanabilir, bu önlem hastalığa bağlı ortaya çıkabilecek komplikasyonlardan aşının sorumlu tutulmasını önler) 7.Tedavi altında olmayan aktif tüberküloz 8. Son üç ay içerisinde immünoglobülin veya kan ürünü verilmesi
Aşağıda belirtilen durumlarda aşı uygulaması ertelenmez, aşı takvimine göre uygulamaya devam edilir. -Alerji veya astım (aşının belirli bir bileşenine karşı bilinen bir alerji dışında), -38.5 °C'nin altında ateşle seyreden solunum yolu enf. veya ishal gibi hafif hast. -Ailede aşıyı takiben yan etki görülme öyküsü, -Ailede konvülsiyon, felç veya epilepsi bulunma öyküsü, -Antibiyotik tedavisi görme, -Anne sütü alma, -Kronik kalp, akciğer, böbrek veya karaciğer hastalıkları gibi kronik hastalıklar, -Serebral palsi, Down sendromu gibi kalıcı nörolojik durumlar,
-Prematürite (aşılama ertelenmemelidir), -Ameliyat öncesi ve sonrası, -Malnütrisyon, -Yenidoğan sarılığı öyküsü, -Topikal (cilt üzerine krem/merhem), aerosol (solunum yolu ile) şeklinde veya lokalize(intraartiküler, intrabursal veya tendon içivb.) steroid kullanımı ya da ağız yolu ile düşük doz steroid kullanımı (2 mg/kg veya 20 mg/gün dozundan az), -Konvülsiyon öyküsü: aşılama sonrası ateş görülebileceğinden, febril konvülsiyon öyküsüolan çocuklarda ateş çıkması beklenen dönemde ateş düşürücü verilmesi uygundur. Çocuk antikonvülzan tedavi alıyorsa tedavisine aksatılmadan devam edilmelidir.
Program uygulama hatası yapılan, ASİE gelişmeyen olgular Bildirimi yapılan olguların % 50’ sinde(204) Program uygulama hatası yapılmış ancak ASİE gelişmemiştir.
Bildirimi Zorunlu ASİE’ler Lokal reaksiyonlar Ciddi Lokal Reaksiyon Enjeksiyon yerinde apse Lenfadenit Diğer İstenmeyen Etkiler Anaflaksi Toksik Şok Sendromu Akut allerjik reaksiyonlar Hipotonik-hiporesponsif atak Sepsis Artrit Trombositopeni Yaygın BCG enfeksiyonu BCG Osteiti Sinir Sistemi ile İlgili Paralitik poliomiyelit Konvülsiyon Ensefalopati/Ensefalit Brakial Nevrit Diğer paraliziler Aseptik menenjit Sağlık personeli ya da toplum tarafından, aşılamayla ilgisi olduğu düşünülen; a) ölüm b) hastaneye yatış gerektiren ciddi tıbbi olaylar, c) kümelenme, d) toplumda ciddi kaygı ya da olumsuz propaganda nedeni olan durumlar
GBP HASTALIK KONTROL HEDEFLERİ • Polionun Eradikasyonu, • Maternal ve Neonatal Tetanosun Eliminasyonu, • Kızamık Eliminasyonu, • Hepatit-B Kontrolü, • Difteri, Boğmaca, Tetanos, Kızamıkçık, Kabakulak, Hib ve Pnömokok hastalıklarının morbidite ve mortalitesinin azaltılması.
AFP SÜRVEYANS HEDEFİ Yılda en az 15 yaş altındaki her 100 000 kişiden, 1 kişide polio dışı AFP vakası yakalanması hedefimizdir. Ülkemize 1998 yılında DSÖ tarafından poliodan arınmış bölge sertifikası verilmiştir. Yakalanan AFP vakalarından hastaneye yatar yatmaz 24 saat içinde 2 kez gaita numunesi alınmalı ve çevresindeki 5 yaş altı kişilerden de gaita numunesi alınıp soğuk zincirle İzmir Hıfzısıhha Bölge Laboratuvarına gönderilmesi gerekmektedir.
Difteri vaka sayıları Türkiye, 1970-2004 0 1.110 1970 2004
Kızamık Vakalarının Yıllara Göre Dağılımı Türkiye, 2001-2008
Kızamık Vaka Tanımı Klinik Tanımlama 380 C dereceden yüksek ateş VE, Yaygın makülopapüler döküntü VE, Öksürük, burun akıntısı VEYA Konjonktivit Tanı İçin laboratuvar Kriterleri Kızamık virüs izolasyonu VEYA, Kızamık spesifik IgM antikorunun saptanması VEYA, Kızamık spesifik IgG antikor titresinde en az 4 kat artış
Vaka Sınıflaması Olası Vaka: Klinik tanıma uyan vaka Kesin Vaka: Tanı için laboratuvar kriterlerinden biri ile doğrulanmış olası vaka VEYA, Başka bir kesin vaka ile epidemiyolojik bağlantısı olan olası vaka
Kızamık Eliminasyonunda Sürveyans . Yılda en az 100.000 kişide 2 olası vaka bildirilmesi ve numune alınması gerekmektedir. Olası vaka tanımına uyanlar vakalar için hemen Form 014 doldurulmalıdır.
Olası vaka tanımına uyan bir olgu ile karşılaşıldığında; Laboratuvar tanısı içinkan örneği alın: Makülopapüler döküntünün 3. gününde 3cc serum olacak şekilde kan alınıp İzmir Hıfzısıhha Bölge Laboratuvarına gönderilmesi gerekmektedeir. Kızamık Vakaİnceleme Formunu doldurun, 3. Laboratuvar İstek ve Sonuç Formunu doldurun,
SSPE Vaka Bildirimleri Nöroloji, Enfeksiyon, Çocuk klinikleri bulunan hastaneler Form 014 İlgili Sağlık Ocağı / İl Sağlık Müdürlüğü İl Sağlık Müdürlüğü Form 014 Form 017 C, SSPE Vaka Bilgi Bildirim Formu Sağlık Bakanlığı
Maternal ve Neonatal Tetanos Eliminasyon Programı(08.08.2005/11300 sayılı yazı) Programın amacı; Türkiye’de anne ve yenidoğan tetanosu ve buna bağlı ölümlerin engellenmesi Hedefler • Aşılama (3 tur halinde Mop-up aktivitelerinin düzenlenmesi) • Temiz Doğum • Gebe, Lohusa İzlemi • Veri toplama ve değerlendirme ( Sürveyans)
2008’de MNT MNT eliminasyon sertifikasyonu 2006-2007 yıllarında yüksek riskli bölgelerde uygulanan 15-49 yaş kadın aşılaması 3 tur halinde ( %81, %70, %68) tamamlanmış olup DSÖ ile yapılacak ortak değerlendirmede ülkemizin eliminasyon hedefine ulaştığı belgelenecektir.
HEPATİT B KONTROL PROGRAMI • Hedef 2010 yılında 5 yaş altında 100.000’de 1’in altına düşürmektir. • Hepatit B aşılaması yapılmadan önce Hepatit B serolojik incelemesi yapılmasına herhangi bir yaş grubunda gerek yoktur. • Hepatit B aşısı doğumdan sonra ilk 72 saat(tercihen ilk 24 saat)içinde yapılmalıdır.
Hepatit B Aşılaması • Taşıyıcı olduğu bilinen anneden doğan bebeklere doğumdan sonraki ilk 12 saat içinde Hepatit B aşısı ile birlikte Hepatit B immünglobulini de uygulanmalıdır. • Doğum ağırlığı 2000 gr altında ise; -Anne Hepatit B taşıyıcısı değilse,bebek 2000 gr’a ulaşınca veya 1.ayın sonunda ilk doz yapılır.1 ay ve 6 ay sonra tekrarlanır.(3 doz) -Anne Hepatit B taşıyıcısı ise ilk 12 saat içinde ilk doz yapılır.1.,2. ve 12. aylarda tekrarlanır.(4 doz)
HBV’DE SEYİR Kronik İnfeksiyon % Semptomatik İnfeksiyon % 100 100 80 80 60 60 Kronik İnfeksiyon 40 40 20 20 Semptomatik İnfeksiyon 0 0 1-6. Aylar 7-12. Aylar Büyük Çocuklar ve Erişkinler Doğum 1-4. Yaşlar İnfekte Olma Yaşı
BEBEKLER ERİŞKİNLER BEBEKLER ERİŞKİNLER % 1 Akut %5 %95 % 80 Asemptomatik % 1 Akut %5 %95 % 80 Asemptomatik İyileşme İyileşme % 99 asemptomatik % 20 Akut % 99 asemptomatik % 20 Akut (% 1 Fulminant ) (% 1 Fulminant ) %95 %95 %5 %5 Kronikleşme Kronikleşme KS KS Tüm olguların % 40’ı Tüm olguların % 0.5’i Tüm olguların % 40’ı Tüm olguların % 0.5’i HSK HSK HBV’DE SEYİR
Hepatit B Vakalarının Yıllara ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı
Hepatit B Vakalarının Yıllara ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı
BCG Aşılaması • Uygulama kolaylığı,daha az komplikasyon olması ve immünitenin daha kuvvetli gelişmesi için 2. ayın bitiminde uygulanmalıdır. • BCG aşısı 3. aydan sonra yapılacaksa PPD ile Tüberkülin Cilt Testi (TCT) yapıldıktan sonra sonucuna göre uygulanır. • Kayıtlara göre BCG yapıldığı bilinen(skar görülsün veya görülmesin)ve BCG skarı bulunan çocuklarda kontrol amaçlı TCT yapılmasına ve bunun sonucuna göre BCG uygulaması gerekli değildir. • 6 yaş üzerinde hiç aşılanmamış çocukta BCG gerekli değildir. • 6 yaş altında BCG yapılmamış çocukta TCT sonucuna göre gerekiyorsa BCG uygulanır.
PPD ile Tüberkülin Cilt Testi(TCT) uygulaması • Sol ön kolun 2/3 üst kısmına 5 TÜ’den 0,1 ml cilt içine • 6-10 mm çaplı kabarcık oluşmalı Yapıldıktan 48-72 saat sonra (2-3 gün) endurasyon çapı şeffaf cetvelle ölçülmelidir. • 0-5 mm:Negatif kabul edilir ve aşılanır. • 6-9 mm:Şüpheli kabul edilir, 1 hafta sonra TCT tekrarlanır, yine 6-9 mm bulunursa negatif kabul edilip aşılanır. 10 mm ve üzeri ise pozitif kabul edilir. • 10 mm ve üstü:Pozitif kabul edilir, enfeksiyon olarak değerlendirilir ve ailesi ile birlikte incelenir, hasta bulunmazsa koruyucu tedaviye alınır. Endurasyonun (oluşan sertliğin) çapı ölçülmeli, kızarıklık ölçülmemelidir